'روز پرزیدنت تاجیکستان' چه روزی است؟ - BBC News فارسی

26/08/1399 11:04 ق.ظ

'روز پرزیدنت تاجیکستان' چه روزی است؟

۱۶ نوامبر سال ۱۹۹۲ در قصر ارباب شهر خُجَند در شمال تاجیکستان، اجلاسیه شورای عالی این کشور برگزار شد. "برای من شرط و شروط گذاشتند و گفتند اگر این شرط‌ها را قبول کنید، شما به عنوان تنها مقامی که بنا به قانون انتخاب شده‌، می‌توانید در آینده نیز روی کار بمانید، ولی حتمأ باید این شرط‌ها را قبول کنید.

من در همان دوره برایشان گفتم که این شرط‌هایی که پیش گذاشته‌اید، به معنای ازسرگیری جنگ است و من نمی‌توانم آنها را بپذیرم. هدف من از آمدن به این‌جا پیشگیری کردن از جنگ است. گفتند که شما دیگر در این‌جا کار نمی‌کنید. باور کنید من آن زمان منظور آنها را بخوبی نگرفتم. دیرتر در مطبوعات خواندم که کسانی به ترمذ رفته و چه دیدارهایی برگزار کرده‌اند و چه چیزهایی گفته‌اند ."

دیرتر، پس از آنکه در اجلاسیه خجند دولتی نو به رهبری امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور کنونی تشکیل شد، شرط‌ و شروط اسلام کریم‌اف عملأ پیاده شد. در همین راستا شورای عالی تاجیکستان از ازبکستان خواست که برای آرام کردن اوضاع به تاجیکستان نیرو بفرستد. همین‌ طور هم شد. یکی دیگر از شرط‌هایی که دولت ازبکستان برای مسئولان جدید تاجیکستان گذاشت، این بود که علیه رهبران اپوزیسیون تاجیک پرونده‌های جنایی باز شود و خود آنهادشمنان خلقاعلام شوند و فعالیت احزاب و جنبش‌های ملی و مذهبی و دموکراتیک قطع شود. دولت نو، همه این شرط‌ها را اجرا کرد.

ادامه مطلب:
bbcpersian »

در صحبتی که سال‌ها بعد با اکبرشاه اسکندرف داشتم، او گفت که در واقع، ساز این اجلاس در دست دو کشور ذی‌نفع، روسیه و ازبکستان بود. او گفت اسلام کریم‌اف، رئیس‌جمهور وقت ازبکستان نماینده‌ای را پیشش فرستاده بود:

"برای من شرط و شروط گذاشتند و گفتند اگر این شرط‌ها را قبول کنید، شما به عنوان تنها مقامی که بنا به قانون انتخاب شده‌، می‌توانید در آینده نیز روی کار بمانید، ولی حتمأ باید این شرط‌ها را قبول کنید. من در همان دوره برایشان گفتم که این شرط‌هایی که پیش گذاشته‌اید، به معنای ازسرگیری جنگ است و من نمی‌توانم آنها را بپذیرم. هدف من از آمدن به این‌جا پیشگیری کردن از جنگ است. گفتند که شما دیگر در این‌جا کار نمی‌کنید. باور کنید من آن زمان منظور آنها را بخوبی نگرفتم. دیرتر در مطبوعات خواندم که کسانی به ترمذ رفته و چه دیدارهایی برگزار کرده‌اند و چه چیزهایی گفته‌اند ."

دیرتر، پس از آنکه در اجلاسیه خجند دولتی نو به رهبری امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور کنونی تشکیل شد، شرط‌ و شروط اسلام کریم‌اف عملأ پیاده شد. در همین راستا شورای عالی تاجیکستان از ازبکستان خواست که برای آرام کردن اوضاع به تاجیکستان نیرو بفرستد. همین‌ طور هم شد. یکی دیگر از شرط‌هایی که دولت ازبکستان برای مسئولان جدید تاجیکستان گذاشت، این بود که علیه رهبران اپوزیسیون تاجیک پرونده‌های جنایی باز شود و خود آنهادشمنان خلقاعلام شوند و فعالیت احزاب و جنبش‌های ملی و مذهبی و دموکراتیک قطع شود. دولت نو، همه این شرط‌ها را اجرا کرد. در سال ۱۹۹۳ فعالیت حزب دموکرات، حزب نهضت اسلامی و جنیش‌های مردمی رستاخیز و لعل بدخشان ممنوع اعلام شد.توضیح تصویر،هنوز کار اجلاسیه خجند به فرجام نرسیده بود که لشکر ۲۰۱ ارتش روسیه و نیروهای مرزبانی آن کشور وارد میدان جنگ شدند و به سرکوب یکی از دو طرف جنگ پرداختند. همین دخالت و نبردهای متعاقب آن باعث فرار صدها هزار تن از مردم تاجیکستان به رهبری مخالفین به آن سوی آمو شد.

دولت‌های وقت ازبکستان و روسیه انتظار نداشتند یا پیش‌بینی نکرده بودند که آوارگان تاجیکستانی در افغانستان بسیج می‌شوند و دست به مقاومت می‌زنند و اینکه ایران و پاکستان به رهبری نیروهای اپوزیسیون تاجیک پناه و اجازه فعالیت می‌دهند.

بدین گونه، اجلاسیه شانزدهم پارلمان تاجیکستان نه تنها راه را برای مداخلات روسیه و ازبکستان در امور تاجیکستان هموار کرد، بلکه پای افغانستان و به‌ویژه ایران را هم به ماجرا کشید. از این‌جاست که سال‌هاست دولت امامعلی رحمان و دستگاه‌های ایدئولوژیک آن اپوزیسیون تاجیک را به وابستگی به "خواجه خارجی"، یعنی ایران متهم می‌کنند. این در حالی است که اندک تاجیکی ایران و ایرانی را خارجی و بیگانه می‌داند.

و اما برگزاری اجلاسیه شانزدهم در خجند و انتخاب یک فرد بخصوص به مقام رهبری، نتیجه دخالت مستقیم دولت‌های بیگانه روسیه و ازبکستان بود. همان فرد بخصوص امروز هم بر سر قدرت باقی است.

روز ۱۶ نوامبر را به افتخار رسیدن او به قدرت "روز پرزیدنت تاجیکستان" اعلام کرده‌اند و هر سال از آن تجلیل می‌کنند.