Regen, regen, regen, maar toch nog altijd een flink neerslagtekort

Nederland is niet nat maar droog. Er is de afgelopen twee maanden behoorlijk veel regen gevallen; september was volgens het KNMI „vrij nat” en ook in oktober is tot vandaag gemiddeld bijna 90 millimeter gevallen – meer dan normaal. Toch is de droogte niet voorbij.

Nog altijd zit er te weinig water in de bodem. Met name het oosten en het zuiden snakken naar een natte winter. Twente, de Achterhoek en De Peel lijden nog steeds onder de droogte van de afgelopen anderhalf jaar. „We kampen met een enorm neerslagtekort”, zegt Jos Kruit, droogtecoördinator van het waterschap Aa en Maas, dat het gebied tussen Den Bosch en Eindhoven beheert.

Landelijk kwam het neerslagtekort aan het einde van het groeiseizoen, eind september, uit op gemiddeld 160 millimeter. Maar in De Peel is dat tekort nog veel groter: eind oktober 200 millimeter. „Terwijl we de afgelopen zes weken toch behoorlijk veel regen hebben gehad”, aldus Kruit. Vorig jaar had Nederland eind september overigens een tekort van 300 millimeter.

Lees ook Wat heeft Nederland geleerd van de hevige droogte?

Regionale verschillen groot

De regionale verschillen zijn dit jaar groot, signaleerde het KNMI eerder. Met name in het westen is de afgelopen zomer nog wel regen gevallen. „In deze gebieden zijn deze zomer, in tegenstelling tot 2018, vrijwel geen problemen geweest met droogte of verzilting”, stelt het KNMI.

De minste regen viel uitgerekend in gebieden waar, anders dan in het westen van Nederland, water niet gemakkelijk van elders kan worden aangevoerd, en waar men vrijwel volledig afhankelijk is van grondwater: de hoge zandgronden. „We beleven nu een regenachtig najaar, maar de hoge zandgronden hebben nog steeds last. Die hebben vooral door het droge najaar van vorig jaar de achterstand na de vorige droge zomer niet goed kunnen inlopen”, zegt een woordvoerder van de Unie van Waterschappen.

Lage grondwaterstand

In de Achterhoek is de grondwaterstand „erg laag”, meldt het waterschap Rijn en IJssel. In Oost-Brabant staan beken, sloten, vennen en zwemwaterplassen droog. Droogtecoördinator Kruit: „Van alle beken en sloten stond bij ons in augustus 70 procent droog. Dit gebied moet het hebben van grondwater. Als het de komende maanden niet flink gaat regenen, halen we de achterstand niet meer in.”

Dat gaat ten koste van de landbouw, zegt Kruit, „maar ook van de natuur. Veel bomen hebben het niet overleefd.” Overigens valt volgens het KNMI in de regio van De Peel doorgaans minder regen dan gemiddeld in Nederland. Dat beaamt Kruit: „Er is de laatste tijd veel regen voorspeld die wij nooit hebben gekregen.”

Het waterschap heeft zijn stuwen al een jaar lang hoog staan, zodat het water niet wordt afgevoerd. Ook is het nog steeds verboden water te onttrekken aan beken en sloten; de natuur heeft het schaarse water zelf nog te hard nodig. Kruit: „Onze missie is: al het water in het gebied houden.”