Trudeau wint tweede termijn, maar raakt meerderheid kwijt

De Liberale Partij van premier Justin Trudeau heeft maandag de Canadese parlementsverkiezingen gewonnen, maar raakt haar absolute meerderheid in het Lagerhuis kwijt. Trudeau zal doorregeren met een parlementaire minderheid.

De partij verloor fors in vergelijking met 2015, maar kreeg ruimschoots het grootste aantal zetels in het parlement. De Liberalen stevenden maandagavond, terwijl stemmen nog werden geteld, af op 156 zetels in het 338 zetels tellende Lagerhuis.

Voor een meerderheid zijn 170 zetels nodig. De Liberalen hadden 177 zetels toen het Lagerhuis werd ontbonden. Als minderheidsregering zal Trudeau steun moeten zoeken voor wetsvoorstellen bij oppositiepartijen.

„Canadezen hebben ons de verantwoordelijkheid gegeven om door te gaan met regeren”, zei Trudeau tijdens zijn overwinningsrede in Montreal. Kiezers hebben volgens hem gekozen voor „een progressieve agenda en sterke actie tegen klimaatverandering.”

Lees ook Laten Canadese kiezers Justin Trudeau vallen?

Beschadigd door schandalen

De duidelijke zege voor de Liberalen kwam als een verrassing; volgens opiniepeilingen lag Trudeau, die dit jaar is beschadigd door enkele schandalen, al wekenlang nek aan nek met zijn belangrijkste tegenstander, de Conservatieve leider Andrew Scheer. De Conservatieven komen uit op 122 zetels, een winst van 27 zetels.

De overwinning van Trudeau heeft voor een belangrijk deel te maken met vertekening door het kiesdistrictenstelsel. In percentages stonden de Conservatieven licht voor, met 34,5 procent van de stemmen, tegen 32,9 procent voor de Liberalen.

De sociaal-democratische New Democratic Party (NDP) slaagde er niet in munt te slaan uit een recente klim in de opiniepeilingen. De partij bleef steken op 24 zetels. Wellicht kan de partij, op vele terreinen een voor de hand liggende partner voor de centrumlinkse Liberalen, op beleidspunten een gedoogpartner worden voor de regering-Trudeau. Samen hebben de twee partijen een meerderheid. Coalities zijn niet gebruikelijk in Canada.

Separatisten maken comeback in Quebec

De Groenen lagen maandagavond op koers voor drie zetels, een winst van één zetel. De partij wist, mede door het kiesdistrictenstelsel, geen doorbraak te bereiken - ondanks dat klimaatverandering één van de belangrijkste thema’s van de campagne was.

De populistische People’s Party, een nieuwe partij die is afgesplitst van de Conservatieven, slaagde er niet in een zetel te winnen.

De onafhankelijke kandidaat Jody Wilson-Raybould, voormalig minister van Justitie onder Trudeau, won in haar kiesdistrict in Vancouver. Zij werd eerder dit jaar door Trudeau uit de partij gezet nadat ze naar buiten trad met beschuldigingen van inmenging in het juridische proces door de premier en zijn medewerkers.

Dat schandaal leidde tot een val in de peilingen voor Trudeau, die tot dit jaar met gemak leek af te stevenen op herverkiezing. Aan het begin van de campagne raakte de premier bovendien in ernstige verlegenheid door de publicatie van oude beelden van hem in ‘blackface’. Ook dat kostte hem steun.

Gebroken beloftes

Trudeau, die na zijn verrassende zege in 2015 wereldwijd bekend werd als een liberale ster, zag zijn steun dit jaar slinken wegens schandalen en enkele gebroken beloftes, onder meer op het gebied van hervorming van het kiesstelsel. Als premier van een minderheidskabinet zal hij, veel meer dan met een comfortabele meerderheid in het Lagerhuis, zijn politieke vaardigheden moeten inzetten om compromissen te sluiten en wetgeving door te voeren.

Minderheidskabinetten regeren doorgaans anderhalf tot twee jaar. Geen van de partijen zal op korte termijn voelen voor nieuwe verkiezingen. Een probleem voor Trudeau is wel dat het parlement in hogere mate regionaal versplinterd is.

Niet alleen hebben de separatisten in Quebec winst geboekt, maar ook hebben de Liberalen nauwelijks Lagerhuisleden in de westelijke prairieprovincies Manitoba, Saskatchewan en Alberta. Veel kiezers in dat deel van Canada, vooral het olierijke Alberta, voelen zich niet vertegenwoordigd door zijn regering.

Felicitaties

Trudeau is door de Amerikaanse president Donald Trump gefeliciteerd met zijn verkiezingszege. „Ik kijk ernaar uit om met je samen te werken aan de verbetering van onze beide landen”, schreef hij op Twitter.

Tijdens de campagne sprak oud-president Barack Obama zijn steun voor Trudeau uit.

Dit bericht is geactualiseerd met de laatste zetelaantallen, de toespraak van Trudeau en de reactie van Trump.