بخش قابل توجهی از مردان و پسران ایرانی دیگر مثل گذشته به زنان و آزادی‌ها و اختیارات آن‌ها نمی‌نگرند، نگاه سنتی و مذهبی نسل‌های گذشته به زنان را برنمی‌تابند و نمی‌خواهند مادران، خواهران و همسران خود را جنس دوم بدانند. آن‌ها خواستار برابری زن و مرد در همه زمینه‌ها هستند.
این گزارش، نتیجه دو تحقیق در «دانشگاه فردوسی» مشهد و «دانشگاه الزهرا» را بررسی کرده است.
***
انقلابی که در کمتر از ۲۰ سال در ایران رخ داده، بسیاری از بنیان‌های فکری، عقیدتی و سنتی مردم کشور را دست‌خوش چنان تغییرات عمده‌ای کرده است که با هیچ دوره‌ای در تاریخ ایران قابل مقایسه نیست. حوزه زنان از جمله مهم‌ترین حوزه‌ها، دچار تغییرات عمیق و گسترده‌ای شده است.
افول بسیاری از قوانین ناعادلانه‌ای که زن را جنس دوم می‌پندارد و مستحق خانه‌نشینی، بچه‌داری، شستشو و همسرداری، سال‌ها است به مذاق بسیاری از کسانی که هم‌چنان سنتی و مذهبی می‌اندیشند و مخالف تغییر موازنه قدرت به نفع زنان هستند، خوش نیامده است و به تمام توان تلاش می‌کنند مانع از پیش‌روی این موج عظیم تغییر در جامعه ایران شوند.
مفاهیم و قرارداد‌هایی اجتماعی مانند «حجاب»، «ناموس»، «غیرت»، «باکرگی» و «عفاف» که قرن‌ها به ابزاری برای سرکوب همه‌جانبه زنان ایرانی تبدیل شده بودند، حالا به تدریج رنگ باخته و جای خود را به مفاهیم و مصادیق پذیرفته شده جهانی می‌دهند که احترام و رعایت حقوق زنان را از مهم‌ترین ضروریات و بدیهیات یک زندگی طبیعی می‌دانند.
این نگرش مبتنی بر رعایت حقوق همه انسان‌ها با هر جنسیت و عقیده و رنگی، با ساختارهای سلسله مراتبی خانواده سنتی و مذهبی که حامی حفظ نظام پدرسالارانه است، سر ستیز دارد و کلیت آن را نفی می‌کند.
نگرش تاریخی، مذهبی و سنتی به زنان، زناشویی و تمام مقوله‌های مرتبط با آن‌ها، از جمله عوامل موثر بر میزان به کارگیری خشونت و سرکوب زنان در جوامعی مثل ایران بوده که در دو دهه گذشته به تدریج و به طرز بسیار ملموسی رو به افول است.
فصل‌نامه «مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان» وابسته به دانشگاه تک جنسیتی و مذهبی «الزهرا» به تازگی تحقیقی درباره تغییرات شگرف اجتماعی در ایران منتشر کرده که نشان می‌دهد نگاه به زنان و نحوه برخورد با آن‌ها به چه میزانی با گذشته تفاوت کرده است.
این تحقیق با عنوان «تبیین جامعه‌شناختی نگرش نسبت به خشونت علیه زنان در میان دانشجویان پسر» در تازه‌ترین شماره این فصل‌نامه منتشر شده است.
تحقیق دانشگاه الزهرا در مورد خشونت علیه زنان چه می‌گوید؟
بخش قابل توجهی از دانشجویان شرکت کننده در این تحقیق، خشونت علیه زنان را رد کرده و گفتهاند رفتار‌های خشونت‌بار علیه زنان منجر به وارد آمدن آسیب جسمی و متزلزل شدن زندگی زناشویی می‌شود.
بیش از ۶۰ درصد این دانشجویان گفتهاند: «از کتک زدن همسرم به هنگام مشاجره با او متنفرم.»
بیش از ۶۲ درصد هم گفتهاند از فحاشی به همسران خود متنفر هستند.
در این میان، تنها ۰.۴۹ درصد از دانشجویان گفتهاند: «اگر بفهمم که همسرم به من دروغ گفته است، ممکن است او را کتک بزنم.»
این تحقیق هم‌چنین نشان می‌دهد بیش از ۷۲ درصد دانشجویان نگرش منفی نسبت به خشونت علیه زنان دارند و بیش از ۲۶ درصد هم نگرش میانه‌ای به این موضوع نشان داده‌اند.
نتایج این تحقیق می‌گوید هر قدر دانشجویان نگرش سنتی‌تری نسبت به زنان داشته باشند و انتظارات آن‌ها از نقش‌های زناشویی، غیرمساوات‌طلبانه‌تر و سنتی‌تر باشد، نگرش مساعدتری نسبت به اعمال خشونت علیه زنان دارند؛ نگرشی که دست‌کم در دو دهه گذشته به تدریج در جامعه ایران کم‌رنگ‌تر شده است.
انقلاب فردی و اجتماعی در نگاه جنسیت‌زده به زن، نفی تسلط بر بدن و تمام هستی زن و احترام به حقوق زنان از دیگر تحولات جامعه ایران طی دو دهه گذشته است.
همین تحولات شگرف است که منجر به اعتراض کلیت جامعه ایران از ازدواج دختران خردسال، قتل زنان به خاطر مسایل ناموسی و اعمال برخی از قوانین سنتی ضد زن در بخش‌هایی از مناطق جغرافیایی ایران می‌شود و در قالب موج‌های گسترده اعتراضی در شبکه‌های مجازی نشان می‌دهد.
در جامعه ایران هم‌چنین مفاهیمی همچون ناموس، غیرت و آبرو که با بدن و اختیار زنان پیوند عمیقی و تاثیر‌گذاری داشت، به تدریج رنگ باخته است و روابط آزادانه زنان در قالب چنین مفاهیمی منع و نفی نمی‌شود.
نتایج تازه‌ترین تحقیقاتی که در دانشگاه فردوسی مشهد با عنوان «پیشران‌ها و چالش‌های رعایت عفاف در دانشجویان پسر» منتشر شده است، این تغییرات عمیق اجتماعی در مورد زنان را بازتاب می‌دهد.
تحقیق دانشگاه فردوسی مشهد در مورد روابط آزاد زن و مرد
در این تحقیق، گروهی از دانشجویان شرکت کننده به صراحت به قوانین سفت و سخت دینی و سنتی در مورد روابط آزادانه زن و مرد تاخته و حالتی تهاجمی و با کیفیتی مفتخرانه، نســل گذشــته و فرهنگ بومی را به سخره گرفته و مفاهیمی نظیر وجدان و غیرت را نوعی عقب‌افتادگی خوانده‌اند.
آن‌ها هم‌چنین گفتهاند: «زیســت در کشورهای غربی را به علت برداشته شدن کامل محدودیت‌ها آرزومندند.»
در این تحقیق آمده است برخی از دانشجویان به علت ضعف باورها و ارزش‌های اسلامی گفتهاند: «می‌‌دونم این روابط {آزادانه زن و مرد} حرامه ولی برام مهم نیست. هرکسی تفکری داره و منم به جای فکر کردن به خدا و آخرت، فعلا این روابط رو ترجیح می‌دم.»
این تحقیق هم‌چنین سخت‌گیری دین و قدیمی بودن عقاید مذهبی را یکی دیگر از دلایل دانشجویان در برقراری روابط آزاد عنوان کرده و به نقل از یکی از آن‌ها نوشته است: «این عقاید قدیمی شده و من نمی‌تونم به خاطر حرف‌های چند سال پیش، عشق و حال خودم رو نکنم.»
بخش دیگری از این تحقیق نشان می‌دهد دانشجویان به احکام اسلامی مربوط به روابط زن و مرد دیگر اعتقادی ندارند. یکی از آن‌ها گفته است: «من کاملا مخالفم با محرمیتی که دین تعریف می‌کنه و نمی‌دونم چه جوری آدم‌ها با دو کلمه عربی با هم محرم می‌شن.»
آن‌ها هم‌چنین قرائت لذت‌جویی و هوس‌رانی از روابط آزاد را نفی کرده و گفتهاند: «من بهش رابطه نامشروع نمی‌گم، می‌گم تجربه و خوش‌گذرونی.»
در این تحقیق به وضوح به تغییرات اجتماعی و نسلی در ایران اشاره شده و به نقل از یکی از دانشجویان آمده است: «وقتی جامعه جدید و نسل جدید همچین چیزی می‌خواد {روابط آزاد}، نسل قبلش چه غلطی می‌خواد بکنه؟»
«غیرت» و «بی‌غیرتی» از دیگر مفاهیم مرکزی در این تحقیق هستند که دانشجویان در این رابطه گفتهاند: «قبل از ازدواج اگر فرد هر کاری کند، به شخصی که در آینده با او ازدواج می‌کند، ربطی ندارد و الان مثل قدیم نمی‌شه به زن‌ها زور گفت. حقوق مساوی زن و مرد مطرحه و حتی روابط خواهرم به خودش مربوطه.»
این پاسخ‌ها تنها گوشه‌ای از انقلاب اجتماعی در ایران را بازتاب می‌دهند که با عنوانی همچون «تغییر سبک زندگی» یا «گرایش به در هم آمیختن با هویت جهانی» هم شناخته می‌شود.
این تغییرات با خشم و نارضایتی و نگرانی روحانیون شیعه حاکم بر ایران همراه شده و خرج کردن ده‌ها میلیارد تومان و تصویب ده‌ها قانون ریز و درشت منفعلانه هم نتوانسته‌اند مانعی بر سر این تغییرات بنیادین در جامعه ایران باشند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر