Sanatçılar merkezi Teos
İzmir'in Seferihisar İlçesi Sığacık Mahallesi'nde küçük bir yarımadanın kıstağında kurulmuş tarihi kent Teos, Helenistik ve Roma Dönemi kalıntılarıyla öne çıkıyor. Üstelik çağın önemli filozof ve sanatçılarına da ev sahipliği yapmış. Habertürk'ten Emre Namoğlu, Ionia Bölgesi'nin 12 kentinden biri olan antik liman kenti Teos'u Prof. Dr. Musa Kadıoğlu ve ekibi ile inceledi...
Geçtiğimiz hafta İş Bankası’nın kazılarına destek verdiği antik liman kenti Teos’taydım. İstanbul’dan yola çıkmadan önce uzun süredir merak ettiğim antik kenti göreceğim için meraklı ve heyecanlıydım. Çok geçmedi ki kalabalık ekibimizle beraber kazı alanına vardık. Prof. Dr. Musa Kadıoğlu ve ekibi bizi hemen kazı alanının yanında kurdukları kazı evinde karşıladılar.
Gezimize başlamadan önce bizi kurdukları yemek sofrasında ağırladılar. Tam anlamıyla bir deneyim yaşamaya hazırdık. Musa hocanın heyecanı daha yemek masasında yapılan çalışmaları anlatmaya başlamasından belliydi. Sayesinde yemeklerimizi yerken önden kazı alanına ısınmış olduk. Ben de gezimizi anlatmaya başlamadan önce antik liman kenti Teos hakkında size birkaç bilgi vereyim. Tabi sizin de konuya ısınmanız için öncesinde keyifle hazırlamış olduğum tanıtım filmini izleyebilirsiniz.
KENT TARİHİ
Ionia Bölgesi’nin 12 kentinden biri olan antik liman kenti Teos, İzmir’in Seferihisar İlçesi Sığacık Mahallesi’nde küçük bir yarımadanın kıstağında kurulmuş ve gelişmiş.
Tarihte ilk kez Sanatçılar Birliği’nin kurulduğu kentte Helenistik ve Roma Dönemi kalıntıları, Dionysos Tapınağı, Agora, Tiyatro ve Antik Liman yapıları yer alıyor.
Teos antik kenti, M.Ö. 3. yüzyılda şair, tiyatrocu ve müzisyenlerden oluşan Dionysos Sanatçılar Birliği’ne de ev sahipliği yapmış. Şairler Anakreon, Antimakhos, Epikuros, Nausiphanes, Apellikon ve tarihçi Hekataios Teos’ta yaşamış antik çağın önemli filozof ve sanatçıları arasında yer alıyor.
HEYECANLI TUR
Isınma turu bittiğine göre Musa hocamızın heyecanına ortak olma zamanımız gelmiştir. Şapkalar takıldı, güneş kremleri sürüldü, fotoğraf makineleri boyna asıldı. Soğuk sularımızı da yanımıza aldıysak turumuza başlayabiliriz. Musa hocayla turumuza kazı alanında bulunan yazıtlardan ve kazı alanından çıkartılan yapılardan başlıyoruz.
İlk dikkatimizi çeken şey 2 bin 200 yıllık kira kontratı oluyor. Yapılan kazı çalışmaları sırasında, Ekim 2016’da bulunan, kira sözleşmesi niteliği taşıyan ve hukuki terimler ile pek çok ayrıntıya yer vermesi açısından çok değerli bulunan 2 bin 200 yıllık yazıt dikkat çekiyor.
Gezimize zeytin ağaçları arasında uzanan taş yoldan devam ederek Dionysos Tapınağı’na doğru yol alıyoruz. Yolda dikkatimi çeken ilk şey zeytin ağaçlarının ne kadar eski ve büyük olduklarıydı. Hatta hocamızdan aldığımız bir bilgiye göre geçtiğimiz yıllarda bir açık artırmayla zeytinyağı bile satılmış.
DİONYSOS TAPINAĞI
Tapınağa vardığımızda karşılaştığımız görüntü şehrin eski halini kafamızda hayal etmeye yetecek kadar açık. Musa hocanın da anlatımıyla birlikte etrafımızda gezen şairleri, tüccarları ve kent halkını yanımızda hissediyoruz.
Helenistik Dönem kent surunun içerisinde ve batı surlarının hemen doğusunda inşa edilmiş olan Dionysos Tapınağı ise Teos’un araştırma tarihi boyunca en çok önem verilen yapısı olmuş.
Dionysos Tapınağı, kısa kenarlarında 6, uzun kenarlarında 11 sütun bulunan peripteral bir tapınak.
Teos’ta; Dionysos kültünün kent ve çevresindeki önemi nedeniyle M.Ö. 3. yüzyılda şair, müzisyen, tiyatrocu ve şarkıcılardan oluşan Dionysos Sanatçılar Birliği kurulmuş.
Antik kentin belki de ilk göze çarpan noktası olan tapınakta fotoğraf çekmek için kısa bir mola verdik. Bizimle birlikte etrafta fotoğraf çeken birkaç turiste rastlıyorum. Musa hocanın yemek masasında söylediği bir bilgi aklıma geliyor. Şimdiden 25 bin turist Teos’u ziyaret etmiş. Tahminlerine göre bu sene 100 bin turistin ziyaret etmesini bekliyorlar.
Diğer durağımıza geçmeden önce kazı alanının temizlenmesiyle görevli olan yerli halka rastlıyoruz. Kalabalık gazeteci ekibini gördüklerinde biraz şaşırsalar da işlerine ara vermeden devam ediyorlar. Kameralarımıza poz verirken bile ellerinden tırmıklarını bırakmıyorlar.
BOULEUTERİON
Yaklaşık 1 saatlik turumuzun sonunda oturup biraz dinlenmek iyi geliyor. Bir yandan Dionysos Tapınağı’nın doğusunda yer alan Bouleuterion’da dinlenirken bir yandan da kentte eskiden nelerle uğraşıldığını dinliyoruz. Spor, sanat, eğitim... Antik kentte en çok değer verilen konulardan. Turumuza kestirme yoldan devam edip antik kent tiyatrosuna geçiyoruz.
ANTİK TİYATRO
Kazıalanındaki turumuzun sonuna geldik fakat gezimizin son durağı antik liman. Hazır hocamızı gölgede yakalamışken kısa bir video röportaj alıyorum. Yapılan, devam eden ve yapılacak çalışmaları bir de ondan dinleyelim...
SON DURAK: ANTİK LİMAN
Acaba bundan 2 bin yıl önce biri şezlong icat edip limanda güneşlenseydi ne olurdu bilmiyorum ama benim limanda ilk karşılaştığım görüntü bu oluyor. Hatta denizin ortasındaki dubadan taklalar atarak suya dalan çocuklar bile var. Şezlongu birinin kesin düşündüğünden eminim ama yanımızda dura beach kafenin o dönemde kimsenin aklına geleceğini sanmıyorum. Fena da olmamış kafenin olması gezimizi kafede oturup manzaramızı izleyerek sonlandırdık.
Tarihi MÖ 10. yüzyıla kadar uzanan İzmir Sığacık’taki antik liman kenti Teos’ta bulunan Dionysos Tapınağı, İş Bankası’nın desteği ile yapılacak kazı çalışmaları ile ortaya çıkarılacak.
Umarım arkeoloji ve kazı çalışmalarıyla uğraşan tüm genç arkadaşlarımız da Musa hocanın heyecanına ve hayallerine sahip olurlar. Böylece antik kentlerimiz ve değerli yapılarımız tekrar kullanıma açılır ve gelecek nesillere aktarılır.
