In memoriam

Bij de onthulling van het borstbeeld van Fernando Ricksen voor het stadion van Fortuna Sittard, stond Mark van Bommel in tranen. De spijkerharde middenvelder van weleer liet de dodelijke ziekte van zijn oude clubgenoot bezinken tot zijn diepste wezen. De mensen van Fortuna keken niet raar op bij de gemoedsbreuk van hun bejubelde streekgenoot. Zij kenden de gevoelige snaren van Mark al langer.

Luttele uren voor de wedstrijd Rangers-Feyenoord boog Jaap Stam het hoofd bij een zee van bloemen. Jaap stond er in de hel van Ibrox ingevroren bij, de kou van de dood had zich in zijn gezicht vastgezet. Hij kwam in een onzegbare stilte afscheid nemen van zijn ex-collega bij Oranje. Het indrukwekkende Ibrox Stadium was alom gedrapeerd met blauwe shirtjes van Rangers, bloemen en zwarte linten toen de wedstrijd tussen Glasgow en Feyenoord nog moest beginnen.

Mark en Jaap: op sentiment waren ze een carrière lang niet te betrappen. Bij hen ging de liefde altijd langs het mes. Maar nu, in de dood van straatvechter Ricksen, stonden ze in een vacuüm van verdriet. Hun zachte kant vouwde helemaal open in afhangende schouders.

Van Bommel en Stam waren de soldaten van hun club. Immer onverzettelijk, ruige minnaars van bal en man. De kalasjnikov was nooit ver weg, zo leek vanuit een luie waarneming. Zeker geen prinsjes van het goede doel. Maar wie de heren een beetje beter kende, was gegrepen door hun weke inborst. Van Bommel is misschien wel de gevoeligste speler die Oranje heeft gekend. Achter een panorama van stille verwantschap, lag een verhakkeld gemoed vol gekwetstheid. Door de hautaine negatie van Louis van Gaal, Marco van Basten et les autres overviel hem een gevoel van uitsluiting. Ook in Barcelona, München en Milaan bleef hij daarom onderwaarts het shirt van Fortuna dragen. Het lichaam mocht vreemdgaan, de ziel bleef trouw.

Lees ook dit verhaal

De exuberante levensstijl van Ricksen met gebroken huwelijken, drank, drugs en hoeren, wees hij af. Dan speelde hij liever kaart met zijn schoonvader. Maar hij veroordeelde Fernando niet, hij steunde hem voluit in de strijd tegen de vreselijke ziekte ALS. Spieruitval is voor een voetballer erger dan de galg.

De straatvechter Ricksen werd door zijn strijd een verzetsheld die was opgenomen door de happy few van de burgerij. In zijn halve leven (43) had hij alles gedaan wat God verboden had, maar door de continue aftakeling door ALS was hij in zijn nadagen gelouterd. Alle incidenten en schandalen waren hem vergeven. In de noblesse van het overleven werd Fernando alsnog een voetbalicoon met retrograde respect voor zijn tijd als rechtsback bij Fortuna, Rangers, Zenit en Oranje. Cynisch gezegd: de ziekte had zijn carrière gered, zo niet toch gevaloriseerd.

In een normaal leven komt van vergeving steeds meer razernij, maar niet bij voetballers. Zij kunnen almaar opnieuw beginnen met een bijna blanke lei en een mysterie van hoop. Patrick Kluivert weet daar alles van.

Sterven in Glasgow is eenzamer dan in Sittard. Maar de Rangers zien rouwen, is aangrijpender dan een begrafenisstoetje in Limburgs heuvelland. De dood van Ricksen is theatraal gecoiffeerd. Elvis Presley achterna, maar dan op zijn Limburgs. De gedwongen correctie in zijn leven heeft eeuwigheid gecreëerd. Bijna had ik hier geschreven: Fernando Ricksen heeft uiteindelijk zijn bloedgabber George Best overtroffen. Er zit een kleine bedevaart in zijn nagedachtenis.