Luchtvaartdebat: Kamer heeft ‘geen goed gevoel’ bij inzet minister

Tegen het einde van het debat over luchtvaart vroeg VVD-Kamerlid Remco Dijkstra zich af waar hij in de vijf uur die het debat duurde wel niet heen had kunnen vliegen. Dijkstra houdt van provoceren, en zijn afwijkende standpunt in de Tweede Kamer biedt hem daar veel gelegenheid toe. Met de PVV is de VVD de enige partij die ronduit pleit voor groei van de luchtvaart in Nederland. Meer vluchten voor Schiphol, Lelystad Airport zo snel mogelijk open. Het gaat hier immers om de BV Nederland.

Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat moest haar partijgenoot naar eigen zeggen „teleurstellen”. Zij kan niet garanderen dat Schiphol kan groeien van de huidige 500.000 vliegbewegingen (starts en landingen) per jaar naar 540.000 per jaar. Dijkstra hoopte zelfs op meer. Het aantal 540.000, zei de minister, is voor Schiphol echter het maximaal haalbare qua veiligheid, geen streven. Het kan niet meer worden, wel minder.

Trendbreuk

Op de laatste dag voor het zomerreces, begin juli, maakte Van Nieuwenhuizen de kabinetsplannen voor Schiphol bekend. Vanaf 2021 mag Schiphol weer groeien, maar pas nadat de luchtvaartsector heeft aangetoond dat de hinder voor omwonenden is afgenomen. Van Nieuwenhuizen spreekt van een ‘trendbreuk’.

Het debat van woensdag was de eerste gelegenheid voor de Kamerleden om op de kabinetsplannen te reageren. In combinatie met een vorige week via de NOS uitgelekt conceptbesluit van de Europese Commissie over Lelystad Airport zorgde dat voor hooggespannen verwachtingen. Alle publieke stoelen in de commissiezaal waren bezet.

Hoe het nieuwe beleid er precies uit gaat zien kon Van Nieuwenhuizen nog niet vertellen. Wel sprak ze veelvuldig over „pakketjes” waarin hinderbeperkende maatregelen worden geruild tegen groei. „Het moeten maatregelen zijn waarvan bewoners zeggen: daar hebben we iets aan.” Als eerste verwacht de minister beperking van het aantal nachtvluchten, die niet naar de randen van de nacht mogen worden verplaatst. Ze bevestigde de volgorde: groei is pas mogelijk als de maatregelen gerealiseerd zijn. Onduidelijk is echter hoe Schiphol al vanaf 2021 weer zou kunnen groeien, in hetzelfde jaar dat het verdienen van groei begint.

De felste confrontatie tussen Kamer en minister ging over ultrafijnstof, waarvan de gezondheidsrisico’s steeds duidelijker worden. Suzanne Kröger (GroenLinks), Lammert van Raan (Partij voor de Dieren) en Cem Laçin (SP) vroegen Van Nieuwenhuizen om een standstill, waarbij de uitstoot op het huidige niveau moet blijven. Onmogelijk, volgens de minister, want we weten nog te weinig over de schade door ultrafijnstof. Er ligt alleen een tussentijds rapport van het RIVM. Van Nieuwenhuizen: „Er zijn nog geen normen voor, ook niet elders in de wereld. Ik heb Schiphol om een actieplan gevraagd.” Haar afhoudende reactie leidde tot hoon van de linkse oppositie. Van Raan: „U valt hier door de mand en u heeft het niet eens door.”

Geen nieuwkomers

Spannend was ook hoe SP’er Laçin de minister liet erkennen dat haar plan voor Lelystad Airport botst met de wens van de Tweede Kamer. In een motie uit december 2018 spraken bijna alle partijen zich uit tegen ‘autonome groei’ in Lelystad: er mogen alleen maatschappijen komen die ruimte achterlaten op Schiphol, geen nieuwkomers.

Lees ook In Eindhoven is minder herrie een voorwaarde

Vanwege Europese mededingingseisen moest de minister de verkeersverdelingsregel echter afzwakken. In de versie die nu in Brussel ter beoordeling ligt, is sprake van „voorrang” voor maatschappijen die van Schiphol naar Lelystad verhuizen. Van Nieuwenhuizen wilde niets over de verdelingsregel zeggen omdat ze pas eind deze maand het definitieve besluit ontvangt. Na aandringen erkende ze: „Hij is niet 100 procent waterdicht tegen autonome groei.” Coalitiepartijen CU en D66 stellen het uitsluiten van autonome groei als voorwaarde voor de uitbreiding van Lelystad Airport.

Tekenend voor de onvrede van de Kamerleden over het uitstelgedrag van de minister was de scepsis van D66’er Jan Paternotte. Hij vroeg of de minister wel iets had gedaan om met andere landen te streven naar accijns op kerosine. Een motie die de regering daartoe oproept, werd tien maanden geleden aangenomen. Het moet voorzichtig, zei de minister. Paternotte: „Ik heb hier geen goed gevoel bij.” SGP-collega Chris Stoffer had dezelfde uitdrukking eerder ook al gebruikt, toen het over Lelystad ging.