Vrees voor massawerkloosheid is voorbij: bedrijven in Amsterdam komen nu volop personeel tekort
Na de extra harde klap die de Amsterdamse economie kreeg door de coronacrisis is de vrees voor werkloosheid ongedacht snel omgeslagen naar personeelstekorten. Uitkeringsinstantie UWV spreekt zelfs van ‘historische krapte’ op de regionale arbeidsmarkt.
Grote delen van de Amsterdamse economie – van Schiphol tot de horeca – trillen nog na van de opdoffer die de coronacrisis heeft uitgedeeld, maar veel werkgevers in en om de stad zoeken alweer koortsachtig naar nieuw personeel. Volgens uitkeringsinstantie UWV is de krapte op de arbeidsmarkt inmiddels zelfs groter dan vóór de pandemie.
Het aantal vacatures in de regio kwam deze zomer in de UWV-systemen boven de 32.000, meer dan voor corona. In een jaarlijks onderzoek naar de regionale arbeidsmarkt spreekt UWV Amsterdam van een ‘historische krapte’. De hunkering naar personeel is in en om Amsterdam zelfs groter dan in 2019, toen werkgevers door de snelle groei van de economie van gekkigheid niet wisten hoe ze hun vacatures moesten vervullen.
Weinig ontslagen
Dat is snel gegaan, zeker als je bedenkt dat hele sectoren de pandemie nog niet te boven zijn. Meer nog dan de Nederlandse economie als geheel werd Amsterdam lamgelegd door corona, omdat veel sectoren die hier veel werkgelegenheid met zich meebrengen gestoeld zijn op persoonlijk contact, zoals de zakelijke dienstverlening en de horeca. Gevreesd werd voor hoogoplopende werkloosheid, maar dat is meegevallen. Deze zomer kwamen de WW-cijfers alweer lager uit dan eind 2019.
De krapte op de arbeidsmarkt wordt deels veroorzaakt door de coronacrisis. Zo is de arbeidsmigratie die eerder zorgde voor extra personeel grotendeels opgedroogd door de pandemie. Door de ruimhartige steunmaatregelen hebben werkgevers hun personeel vastgehouden, ook bedrijven die er niet goed voor stonden. Mogelijk dat die de komende tijd alsnog bezwijken nu de steunpakketten zijn teruggeschroefd.
Woningtekort en vergrijzing
Daarmee kan de krapte op de arbeidsmarkt weer wat wegebben, maar het UWV vreest dat dieperliggende oorzaken voor nieuwe personeelstekorten zullen blijven zorgen. De overgang op duurzame energie stokt nu al door een tekort aan technici. Vanwege het woningtekort klinkt de roep om meer nieuwbouw, terwijl in de bouwsector relatief veel personeel snel met pensioen gaat. Vergrijzing zorgt sowieso al voor verder oplopende personeelstekorten, en de digitalisering schreeuwt nu al om ict’ers, maar die zijn er structureel te weinig.
“We hebben zelden zoveel vacatures gehad en zelden zo weinig kortdurende werkzoekenden,” zegt UWV-arbeidsmarktadviseur Alexandra Benning. Daarbij is het goed om te beseffen dat Amsterdammers die al langer langs de kant staan, niet worden meegeteld in deze cijfers, zoals de tienduizenden mensen in de regio die in de bijstand zitten.
Hoe sterk de roep om nieuw personeel ook wordt, het aantal mensen dat lange tijd zonder werk zit, wordt nauwelijks kleiner. De stap naar een baan is te groot. Ze kampen met psychische problemen, armoede, schulden, kunnen niet met computers omgaan of spreken de taal niet. Werkgevers kijken toch vooral uit naar geschoolde vakmensen of mensen die in korte tijd de benodigde vaardigheden kunnen leren, signaleert het UWV.
Volgens het UWV heeft de coronacrisis de kloof zelfs nog vergroot. De digitalisering is versneld door het thuiswerken en dat heeft de eisen die worden gesteld aan nieuw personeel opgekrikt. Op afstand digitaal solliciteren is voor hen bijvoorbeeld een brug te ver, of ze hebben thuis geen geschikte werkplek. Digitalisering dreigt administratieve beroepen verder overbodig te maken. “Trends die daarvoor al zichtbaar waren op de arbeidsmarkt, zijn versneld door corona,” zegt Benning. “Bedrijven die vroeger bijvoorbeeld twee receptionistes hadden rondlopen, hebben er nu nog maar één.”
Meer omscholingskansen
Het UWV durft geen inschatting te maken hoeveel mensen nog buiten de boot zullen vallen door deze ‘mismatch’. De coronatijd heeft ook nieuwe instrumenten opgeleverd om iemand die al lange tijd thuis zit, richting werk te helpen. Vanwege de massawerkloosheid die er uiteindelijk niet kwam, werd alles uit de kast gehaald, zegt UWV-regiomanager Anita Oonk. Het UWV en de gemeenten gingen samenwerken in Regionale Mobiliteits Teams.
“Juist nu zijn er veel mogelijkheden voor voorlichting, scholing en oriëntatietrajecten.” Zo was omscholing van oudsher vooral beschikbaar voor WW’ers, dus via het UWV. Tegenwoordig is het ook weggelegd voor Amsterdammers die via de gemeente hun bijstandsuitkering krijgen. Oonk: “We bekijken wat iemand nodig heeft en niet wat voor uitkering ze hebben.”