Mona Keijzer uit het kabinet gezet na kritiek op coronapas

“Als je in een samenleving bent beland waar je bang voor elkaar moet zijn, tenzij je een bewijsje kunt laten zien, dan moet je je echt even achter je oren krabben en je afvragen: willen we deze kant op?,” zei de CDA-politica in een interview met De Telegraaf. Ze wees op de hoge vaccinatiegraad en vindt het ‘niet uit te leggen’ dat mensen via de pas moeten laten zien gevaccineerd of getest te zijn om toegang tot een café of restaurant te krijgen.

Volgens Rutte verdragen de uitspraken zich ‘niet met besluiten die de ministerraad recentelijk heeft genomen, en die van belangrijke en zwaarwegende aard zijn’.

‘De minister-president heeft besloten, met instemming van de minister van Economische Zaken en Klimaat, en na overleg met de drie viceminister-presidenten de genoemde staatssecretaris voor te dragen voor ontslag met onmiddellijke ingang,’ zo laat Rutte in een verklaring weten. De werkzaamheden van Keijzer worden overgenomen door de minister van Economische Zaken en Klimaat, Stef Blok.

Misrekening

Haagse bronnen melden dat de top van het kabinet vrijdagavond al lucht kreeg van het interview. Toen zou al helder zijn geweest wat de consequenties voor Keijzer zouden zijn. Er wordt verondersteld dat Keijzer zich heeft misrekend. “Kennelijk dacht ze dat ze dit wel kon zeggen. Want als ze wist dat dit tot haar ontslag zou leiden was ze zelf wel opgestapt,” stelt een betrokkene.

Het is vooralsnog onduidelijk of Keijzer onderdeel blijft van de CDA-fractie. Omdat het kabinet demissionair is, was Keijzer zowel lid van het kabinet als Kamerlid. Zij stond bij de Tweede Kamerverkiezingen op plaats zeven van de CDA-lijst. Ze haalde ruim 18.000 voorkeursstemmen.

Eenheid van het kabinetsbeleid is een van de basisbeginselen waarop de regering stoelt. Ministers mogen achter gesloten deuren van mening verschillen in de Ministerraad, maar zodra eenmaal een besluit is genomen worden bewindspersonen geacht dit uit te dragen. Indien zij van mening zijn dat ze dit besluit niet voor hun rekening kunnen nemen en er geen verantwoordelijkheid voor kunnen dragen, dan rest hen maar één ding: ontslag aanvragen.

Bom

Het kabinet heeft nu voor Keijzer besloten dat zij niet langer aan kan blijven. Dat is in de politieke geschiedenis nog niet vaak voorgekomen. Bekend voorbeeld is D66-staatssecretaris Jan Glastra van Loon, die in 1975 na interviews met het AD en Vrij Nederland in conflict was gekomen met toenmalig minister-president Dries van Agt. Nadat die het vertrouwen in hem had opgezegd, stemde de ministerraad in met het ontslag van Glastra van Loon.

De harde kritiek van Keijzer op de coronapas sloeg eerder vandaag in als een bom. Kamerleden vroegen zich af of het kabinet nog wel met één mond spreekt en eisten opheldering. Ook in het CDA was de kritiek op Keijzer niet mals. Partijgenoten zeiden op Twitter zich te ‘schamen’ en vinden dat haar uitlatingen ‘te denken’ geven.

Onhoudbaar

Hoewel CDA-toppers als Wopke Hoekstra, Hugo de Jonge en Ferd Grapperhaus zich nog niet hebben laten horen, hielden Haagse bronnen er al rekening mee dat Keijzers positie als staatssecretaris onhoudbaar was geworden.

Uitgerekend op de dag dat Nederlanders alleen met een coronatoegangsbewijs nog naar de kroeg, een restaurant of naar het theater mogen, stelt Keijzer die verplichting openlijk ter discussie. “Je zal nu maar De Jonge of Grapperhaus zijn en die maatregel moeten handhaven,” zei een betrokkene eerder op zaterdag.