Sigrid Kaag trad gisteren terug als minister van Buitenlandse Zaken, na een aangenomen motie van afkeuring om de chaotisch verlopen evacuatie uit Afghanistan. Ze blijft fractievoorzitter van D66, en dus schuift ze straks weer aan bij de onderhandelingen over de kabinetsformatie. "Dit maakt Kaag geen soepele onderhandelingspartner", zegt politiek verslaggever Frits Wester.
De motie tegen Kaag was gisteren tijdens het Afghanistan-debat ingediend door de PvdA en werd niet alleen door de hele oppositie maar ook door de ChristenUnie gesteund, zo werd in de middag duidelijk.
Eindverantwoordelijke
Kaag besloot vervolgens op te stappen als demissionair minister van Buitenlandse Zaken. Dat hoefde ze volgens de regels eigenlijk niet te doen, maar Kaag zei dat het aan haar als eindverantwoordelijke zelf was om een conclusie te trekken. Daarbij had ze in april gezegd dat ze in haar geval zou opstappen, toen een motie van afkeuring tegen Mark Rutte werd aangenomen.
"In mijn opvatting over democratie en cultuur van ons bestuur moet de minister gaan als het beleid wordt afgekeurd", sprak Kaag in de plenaire zaal bij het bekendmaken van haar aftreden. Bekijk hier hoe dat ging:
Sigrid Kaag stapt op: 'Ik kan niet anders dan de consequenties aanvaarden'
Ook tegen Defensieminister Ank Bijleveld werd een motie van afkeuring aangenomen, maar zij bleef zitten. "Dat komt misschien wel een beetje vreemd over", zegt politiek verslaggever Frits Wester. "Zij maakte een andere afweging."
Kaag mag dan geen minister meer zijn, haar rol op het politieke toneel is de komende tijd alles behalve uitgespeeld. Als fractievoorzitter van D66 schuift ze gewoon weer aan bij de onderhandelingen over de kabinetsformatie. Die liepen onlangs vast, en het is nu aan informateur Johan Remkes om de mogelijkheid van een minderheidskabinet te onderzoeken.
'Handen vrij'
"Die formatie wordt er na het opstappen van Kaag echt niet makkelijker op", zegt Wester. "Zij heeft nu helemaal de handen vrij en kan dat proces vrijuit ingaan. Ze zal zich waarschijnlijk ook willen revancheren."
Komend weekend gaan de partijleiders van CDA, VDD en D66 - de drie gegadigden voor een minderheidsformatie - met Remkes naar De Zwaluwenberg, een landgoed in Hilversum, om de onderhandelingen in een informele sfeer voort te zetten. "Wellicht kunnen de bevroren verhoudingen daar wat ontdooien", zegt Wester. "Maar alles wat vandaag gebeurd is, maakt Kaag en D66 geen soepele onderhandelingspartner. In tegendeel."
Kaag had gisteren weinig keuze keuze nadat de motie van afkeuring tegen haar werd aangenomen. Was ze blijven zitten, dan was haar uitspraak over Rutte in april haar waarschijnlijk blijven achtervolgen. "Die uitspraak heeft veel gedoe gegeven", zegt Wester. "Ze kon nu eigenlijk niets anders doen dan consequent te zijn."
Reacties Kamer
Haar besluit om op te stappen kon gisteren rekenen op begrip en respect van verschillende partijen. Laurens Dassen, fractievoorzitter van Volt, had 'veel respect' voor het aftreden van Kaag. GroenLinks-leider Jesse Klaver tweette dat Kaag 'met opgeheven hoofd' haar verantwoordelijkheid neemt voor het optreden van Nederland in Afghanistan.
PvdA-fractievoorzitter Lilianne Ploumen meldde eveneens dat ze 'groot respect' ervoor heeft dat Kaag haar verantwoordelijkheid nam. Zelfs Wybren van Haga (Groep van Haga) en Caroline van der Plas (BBB), die vaak kritisch over haar waren, spraken zich positief uit over Kaag.
Kamerlid Piri (PvdA) kwam met motie: opstappen niet nodig
Ook Kamerlid Kati Piri van de PvdA, die met haar motie van afkeuring het vertrek van Kaag in gang zette, zegt "veel respect" te hebben voor de keuze van de D66-leider. Wat haar zelf betreft was het niet nodig dat Kaag opstapte. "Als ik gevonden had dat ze moest opstappen, had ik een ander soort motie ingediend", zei Piri na de laatste stemmingen in de Kamer.
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.
