Opinie: ‘Gemeentes, gebruik de ruimte in de participatiewet’
Streng zijn tegen mensen met een uitkering hoeft helemaal niet van de Participatiewet, stelt Erik van Erp. Gemeentes moeten zich niet langer achter de wet verschuilen.
Veel gemeentes geven de Participatiewet de schuld van beslissingen om zelf niets te doen voor mensen in de bijstand. Maar met gericht gemeentelijk beleid kan het leven van bijstandsgerechtigden wel degelijk worden verlicht.
Gemeentes verschuilen zich bijvoorbeeld vaak achter de ‘strenge’ Participatiewet als excuus voor sancties tegen uitkeringsgerechtigden. Het bekendste voorbeeld begin dit jaar was de strafkorting van een vrouw uit Wijdemeren van wie de moeder wekelijks boodschappen deed. Ze moest 7000 euro terugbetalen. De wethouder van Wijdemeren zei dat de gemeente ‘verplicht is om geld terug te vorderen als mensen in de bijstand structurele giften krijgen’. Maar dat klopt niet: elke gemeente mag beleid maken om van deze strenge regel af te wijken.
1800 euro
Zo heeft Amsterdam als beleid dat bijstandsgerechtigden tot 1200 euro per jaar giften mogen ontvangen. Bij de gemeente Zaandam is sinds kort zelfs 1800 euro geoorloofd. Dat mag allemaal van de Participatiewet. Wel jammer dat Zaandam heeft gekozen voor 150 euro per maand en niet voor 170 euro, het bedrag dat een huishouden in de bijstand maandelijks tekortkomt volgens het Nibud.
De Participatiewet is vaak erg streng bij overtredingen. Maar ook hier kunnen gemeentes met eigen beleid soepeler zijn bij mogelijke overtredingen.
Wat te denken van het instellen van een jury om te voorkomen dat er te snel naar de rechter wordt gelopen? Dat wil de gemeenteraad van Eindhoven. ‘Liever niet naar de rechter’ heet het plan. Niet direct keihard procederen tegen inwoners met een minimuminkomen, eerst een jury raadplegen.
Een ander voorbeeld van niet direct straffen is Amsterdam. Daar is recent besloten dat niet wordt gekort op een uitkering als er een fout is gemaakt door de gemeente of als de bijstandsontvanger er niets aan kon doen.
Dan is er nog de kwestie van bijverdienen in de bijstand. Bijverdienen in de bijstand? Dat mag toch niet van de Participatiewet? Velen denken dit, maar ook dat klopt niet.
Premieregeling
Bijverdienen kan, mits de gemeente daar een regeling voor maakt. Zo kan bijvoorbeeld een uitkeringsgerechtigde in Amsterdam die in deeltijd werkt een premie van maximaal 221 euro per maand verdienen met behoud van de bijstandsuitkering. Ongeveer 2500 Amsterdamse bijstanders maken inmiddels gebruik van deze premieregeling. Maar een stad als Den Bosch is recent juist gestopt met zo’n regeling voor werken in deeltijd.
Kortom, ook in de ‘strenge’ Participatiewet zijn er mogelijkheden voor een milder beleid; als de gemeente het maar wil.
Erik van Erp, vrijwilliger redactie MUG Magazine, Amsterdam