Om 18.43 uur kregen miljoenen tv-kijkers gisteren een ijskoude rilling: de Deense voetballer Christian Eriksen zakt in de EK-wedstrijd tegen Finland in elkaar en blijft roerloos liggen. De ex-Ajacied wordt gereanimeerd en spreekt een uur later vanuit een ziekenhuisbed zijn teamgenoten via een videoverbinding. Er wordt daarna verder gevoetbald. De vraag van velen blijft: had deze wedstrijd wel uitgespeeld moeten worden?
Het zijn beelden die bijna niet terug te kijken zijn: het moment dat Eriksen gisteravond ter aarde stort in het EK-duel tussen Denemarken en Finland. Maar ook het reanimeren van de international en het fysieke cordon dat zijn medespelers vormen om de oud-Ajacied aan het zicht van publiek en media te onttrekken, doet pijn aan de ogen.
Niemand kan en wil op dat moment nog aan voetbal denken. Maar zodra blijkt dat Christian Eriksen stabiel is en zelfs weer kan praten, brengt de UEFA het onwerkelijke bericht naar buiten: de wedstrijd tussen Finland en Denemarken wordt hervat.
Twee opties
''We hadden twee opties: de wedstrijd nu afmaken, of morgenmiddag. Maar iedereen wilde de wedstrijd vandaag uitspelen. De spelers zeiden dat ze toch niet konden slapen en het beter was om vanavond te spelen", zei de Deense bondscoach Kasper Hjulmand.
Je probeert je voor te stellen wat er bij dergelijke situaties voor protocollen liggen bij de Europese voetbalbond. Wat te doen? Paniekoverleg is er ongetwijfeld. Zo'n incident kan het verdere verloop van het toch al zo geplaagde EK natuurlijk danig in de war schoppen.
Finland bijvoorbeeld moet vandaag al in het vliegtuig zitten naar St. Petersburg (Rusland) voor het volgende duel. De tijd nemen om tot een goede beslissing te komen, is vaak een beproefde methode. Het publiek in het stadion wordt gevraagd te blijven zitten tot er nadere informatie beschikbaar komt.
Uiteindelijk komt die er, bijna anderhalf uur na het incident. In een Facetime-gesprek heeft Eriksen - vanuit zijn ziekenhuisbed – aan z’n medespelers gevraagd de wedstrijd alsnog uit te spelen. En dat gebeurt. Omdat ook tegenstander Finland akkoord gaat, wordt de wedstrijd hervat.
Van der Vaart boos
Ex-internationals Rafael van der Vaart en Wesley Sneijder, dit EK als analist verbonden aan de NOS, twijfelen over wat zij hadden gedaan in dezelfde positie. ''Het is moeilijk te omschrijven wat je moet doen'', zegt Sneijder. ''Als de speler er zelf om vraagt, wil je het toch juist voor hem doen. Ik denk dan ook dat ik door had willen spelen.'' Van der Vaart staat er toch anders in: ''Wacht gewoon een dag'', is zijn devies. ''Dit is zo heftig voor de spelers. Dan hebben we het over doorvoetballen. Ik kan daar heel boos om worden. Maar ik weet ook… Het is moeilijk. Zo’n groot toernooi.''
Het is gissen naar de reden waarom Eriksen aan zijn ploeggenoten vraagt om toch door te spelen. Misschien wel omdat hij niet wil dat iedereen zich zorgen om hem maakt? Hij is immers buiten levensgevaar. Vraag is ook: kun je spelers wel vragen om de wedstrijd weer te hervatten? Zijn teammaten hebben toch een zeer traumatische ervaring ondergaan. Enkelen van hen durfden niet te kijken naar hun ploeggenoot die gereanimeerd werd.
'In de greep van emoties'
Ook Michael Laudrup vond doorvoetballen een slecht idee. De ex-topspeler van het Deense team zei volgens Voetbal International op Deense tv dat je als speler op dit soort momenten 'in de greep bent van je emoties'. "Je hebt dan niet het overzicht om belangrijke beslissingen te nemen."
Volgens Laudrup had de UEFA moeten zeggen dat er sowieso gisteravond niet gevoetbald zou worden. "'Ze kregen nu een keuze die geen keuze is. Speel vanavond door of speel morgenmiddag door. Dat is echt verkeerd."
Had de UEFA daar geen oog voor moeten hebben, spelers tegen zichzelf in bescherming nemen? Hadden ze niet gewoon gelijk moeten zeggen: de wedstrijd wordt gestaakt? Hoe verder, zien we later wel weer.
Games must go on
Feit blijft dat deze situatie niet op zichzelf staat. ''The Games must go on'', riep IOC-voorzitter Avery Brundage in 1972, nadat er tijdens de Olympische Spelen in München elf atleten en officials van de Israëlische ploeg gegijzeld werden in hun appartement in het olympisch dorp. Niemand overleefde het, maar de Spelen gingen gewoon door. En ook in het voetbal zijn er genoeg schokkende voorbeelden te vinden…
Meest bekend wellicht het Heizeldrama in 1985. Voorafgaan aan de finale van de Europa Cup 1 tussen Juventus en Liverpool komen bij rellen op de tribune negenendertig mensen om het leven. Ongeveer 400 mensen raken gewond. Maar ondanks de ramp gaat de wedstrijd toch gewoon van start, omdat men denkt dat het anders nog verder zal escaleren.
Voetballers die ineenzakten op het veld. En toen?
12 november 1972
Nico Rijnders zakt in een wedstrijd van Club Brugge tegenCluk Luik in elkaar. Hij werd gereanimeerd en bleef enkele weken in het ziekenhuis. Voetballen zou hij niet meer, maar hij werd wel assisten-trainer bij Brugge. In 1976 werd hij onwel tijdens carnaval en overleed Rijnders op 28-jarige leeftijd.
26 juni 2003
Marc-Vivien Foé (28) zakt tijdens de Confederations Cup in Frankrijk in elkaar tijdens de halve finale van Kameroen tegen Colombia. Nadat Foé is afgevoerd, wordt de wedstrijd uitgespeeld. Foé's team Kameroen wint, maar hij kan het niet vieren. Na de wedstrijd wordt bekend dat Foé is overleden aan de erfelijke variant van hypertrofische cardiomyopathie, een verdikking van de hartspier.
25 januari 2004
Miklós Fehér krijgt in de verlenging van de wedstrijd Benfica tegen Vitória Guimarães een hartstilstand. Hij heeft net een gele kaart gekregen voor tijdrekken. Hulp kan niet meer baten voor de 24-jarige spits. De verlenging wordt niet uitgespeeld.
26 februari 2007
John Terry speelt tijdens de finale van de League Cup voor het Engelse Chelsea. De toenmalige aanvoerder wil scoren met een kopbal, maar Arsenal-verdediger Diaby trapt in plaats van tegen de bal tegen het gezicht van Terry. 7 minuten lange minuten verstrijken voordat hij weer bij kennis is. De wedstrijd wordt uitgespeeld. Chelsea wint met 2-1.
25 augustus 2007
Antonio Puerta valt na ongeveer 35 minuten tijdens het duel Sevilla tegen Getafe op de grond en blijft bewegingsloos liggen. De wedstrijd wordt hervat nadat de speler op eigen kracht naar de kleedkamer kan lopen. Maar hier krijgt hij weer een hartstilstand. Drie dagen na het incident overlijdt hij op 23-jarige leeftijd.
7 juni 2009
Anthony van Loo kampt met hartritmestoornissen en heeft daarom een geïmplanteerde defibrillator. Tijdens de wedstrijd van KSV Roeselare tegen Antwerp FC krijgt hij tijdens een inworp een hartstilstand. De defibrillator redt zijn leven. Voor hem betekent het einde wedstrijd. Voor de overige spelers niet. Zijn team wint met 4-2.
13 september 2010 (en 01 oktober 2012)
Evander Sno zakt na ruim een half uur spelen tijdens Jong Ajax tegen Jong Vitesse plotseling door zijn knieën. Hij krijgt een hartstilstand als gevolg van hartritmestoornissen. Hij loopt zelf het veld af, maar moet wel een nacht naar het ziekenhuis ter controle. Een paar jaar later overkomt het hem opnieuw. Nu als speler van NEC. Zijn inwendige defibrillator krijgt het hart weer snel aan de praat.
17 maart 2012
Fabrice Muamba krijgt een hartstilstand en zakt in elkaar tijdens de eerste helft van de kwartfinale in de FA Cup tussen Bolton Wanderers en Tottenham Hotspur. De wedstrijd wordt gestaakt terwijl de voetballer naar het ziekenhuis wordt gebracht. Hij verblijft een maand in het ziekenhuis, maar staat een half jaar later weer op het veld.
8 juli 2017
Abdelhak Nouri krijgt een hartstilstand tijdens de oefenwedstrijd in Oostenrijk van Ajax tegen Werder Bremen. Hij wordt minutenlang gereanimeerd voordat hij wordt afgevoerd met een traumahelikopter. De wedstrijd wordt gestaakt. Nouri loopt blijvende hersenschade op.
25 augustus 2020
Daley Blind kampt met hartproblemen en heeft een Implanteerbare Cardioverter Defibrillator (ICD). Tijdens Ajax-Hertha BSC zakt de verdediger in elkaar, zonder dat er een bal of tegenspeler in de buurt is. Zijn defibrillator gaat af en Blind moet naar de kant. De wedstrijd wordt hervat en Ajax wint met 1-0. Inmiddels maakt Blind het goed. Hij maakt nu weer deel uit van het Nederlands elftal.
