Bloedvergieten in Jemen na aanslag

Een tragedie, zo noemde de humanitair coördinator van de VN voor Jemen, het laatste bloedvergieten in Jemen. „Onder het internationaal humanitair recht zijn zij die geweld gebruiken verplicht om burgers te beschermen. Dat de strijdende partijen in Jemen na vijf jaar conflict nog altijd aan die plicht verzaken is shockerend.”

Bij een aanslag in het noorden van Jemen zijn zaterdag ten minste 31 burgers gedood bij een Saoedische luchtaanval. Volgens een communiqué van de VN zijn bij de luchtaanvallen in de provincie Al-Jawf daarnaast ook twaalf mensen gewond geraakt.

De luchtaanval volgde op het neerschieten van een Saoedisch Tornado-gevechtsvliegtuig in Al-Jawf. De door Saoedi-Arabië geleide militaire coalitie die in Jemen tegen de Houthi- rebellen vecht, gaf in een mededeling toe dat een Saoedisch vliegtuig was neergestort in Jemen, zonder te zeggen wat de oorzaak was. Volgens de mededeling hebben de twee piloten het vliegtuig kunnen verlaten voor het neerstortte. „Zij zijn nu de verantwoordelijkheid van de terroristische Houthi-militie”, aldus de coalitie.

De Saoedische oorlog in Jemen begon in 2015 nadat de Houthi-rebellen in september 2014 de regering van de Jemenitische president Abdrabbuh Mansour Hadi uit de hoofdstad Sana’a hadden verjaagd. Volgens Riad worden de Houthi-rebellen gefinancierd en bewapend door aartsrivaal Iran. Teheran ontkent dat.

Sindsdien zijn volgens The Yemen Data Project 8.338 burgers gedood en 9.391 gewond geraakt bij luchtaanvallen. De oorlog heeft ook voor een humanitaire ramp gezorgd: tien miljoen Jemenieten leven op de rand van de hongersnood. Dat de Houthi-rebellen er nu schijnbaar in geslaagd zijn om een Saoedisch gevechtsvliegtuig neer te schieten kan bepalend zijn voor het verdere verloop van het conflict. De Houthi’s hebben eerder meermaals drones van de Saoedische coalitie neergeschoten, en ze hebben ook raketten afgevuurd op Saoedisch grondgebied. Het is wellicht de eerste keer dat zij aantoonbaar een gevechtsvliegtuig hebben neergehaald.

Luchtdoelraket

De Houthi-rebellen hebben een video verspreid waarin te zien is hoe een luchtdoelraket wordt afgevuurd en het Tornado-vliegtuig raakt. „Het neerschieten van een Tornado boven Al-Jawf is een zware klap voor de vijand, en het bewijs van de opmerkelijke verbetering van de Jemenitische luchtafweercapaciteit”, zei Houthi-woordvoerder Mohammed Abdelsalam op Twitter.

Het is niet duidelijk welk wapen de Houthi-rebellen hebben gebruikt om het vliegtuig neer te halen. Volgens een VN-rapport waarover het persagentschap AFP eerder deze maand berichtte, beschikken de Houthi-rebellen sinds kort over wapens met een Iraanse signatuur.

Het rapport beschuldigt Teheran niet van rechtstreekse wapenleveringen – wat een overtreding van het wapenembargo zou zijn – maar stelt dat de wapens van de Houthi-rebellen „technische kenmerken hebben die gelijkenissen vertonen met wapens die in Iran worden gefabriceerd”.

Een politieke oplossing voor Jemen dringt zich meer dan ooit op. Pogingen daartoe zijn nog niet succesvol gebleken. Het door de VN bedongen Stockholm-akkoord werd in december 2018 bejubeld: het zorgde voor een onmiddellijk staakt-het-vuren in de havenstad Hudayda, waar de gevechten de voedselbevoorrading in gevaar brachten. Maar de verdere implementatie van het akkoord is uitgebleven. Zondag hebben de verschillende partijen een ​​lang uitgestelde en grote gevangenenruil afgesproken, dat lieten de VN zondag weten. Het zou de „eerste officiële grootschalige” uitwisseling in zijn soort zijn sinds het begin van het conflict.

Eind vorig jaar werd een akkoord ondertekend in Riad dat vooral de spanningen moest bedaren tussen de door Saoedi-Arabië gesteunde regering-Hadi en de zuidelijke separatisten, die de steun hebben van de Verenigde Arabische Emiraten. In januari van dit jaar trokken de separatisten zich terug uit het Riad-akkoord.