اثر هنری باید کارکرد انسانی و اجتماعی داشته باشد/ تعطیلی تئاترها زخمی بود که بر تن همه ما نشست

به گزارش خبرنگار ایلنا، «سکوت سفید» نمایشی به کارگردانی کوروش سلیمانی است که این روزها در عمارت نوفل‌لوشاتو روی صحنه رفته است؛ نمایشی درباره «جان براون»، مردی در آستانه میان‌سالی که گذشته‌ای عجیب و دشوار را پشت سر گذاشته است و برای دور شدن از اجتماع خشمگین و رسیدن به آرامش مورد نظرش به بیمارستان بیچ وود پناه می‌آورد و درخواست می‌کند که او را بدون هیچ بیماری‌ای بستری کنند؛ اما پرسنل بیمارستان این را نمی‌فهمند و این آغاز داستان است. نمایشی که کوروش سلیمانی بر فضای آرام‌بخش آن تاکید دارد.

ضرورت توجه به کارکرد اجتماعی و انسانی تئاتر

سلیمانی در گفتگو با ایلنا، درباره اینکه چقدر دغدغه حس خوب و آرامش مردم را به ویژه در شرایط اجتماعی کنونی داشته و برای هنرمند مسئولیتی اجتماعی را در کنار ارائه اثری هنری قائل است، گفت: من به‌عنوان یک فعال تئاتری، در هر کاری که انجام داده‌ام حتی در سینما و تلویزیون، به کارکرد اجتماعی و انسانی آن اثر همیشه توجه داشته‌ام.

این کارگردان تئاتر با تاکید بر اینکه به اعتقاد او اثر هنری باید کارکرد انسانی و اجتماعی داشته باشد، گفت: چون هنر بدون مخاطب، ‌تولیدی است که در خلاء رها می‌شود؛ یعنی صرفا تولید می‌شود بدون آنکه عرضه شود.

سلیمانی با اشاره به اینکه مساله عرضه در هنر بسیار مهم است، یادآور شد:‌ مثل اهمیت انتقال پیام میان فرستنده و گیرنده در مبحث ارتباطات؛ وقتی فرستنده پیامی را با زبانی که گیرنده اصلا نفهمد یا دغدغه‌اش نباشد ارسال کند، آن پیام هر چقدر هم خاص باشد در فضا رها می‌شود. در نتیجه در کارهایی که سال‌های اخیر انجام دادم،‌ سعی کردم ببینم دغدغه‌هایی که ذهن مردم را به خود مشغول کرده چیست؛ هرچند نمی‌توان همه این دغدغه‌ها را پوشش داد،‌ اما شاید بشود برای چند هزار نفر اثرگذاری داشت و هم‌دلی کرد و دیالوگی برقرار کرد.

مردم در این مشکلات معیشتی نیاز به اندکی آرامش دارند

او با تاکید بر اینکه توجه مردم به آزادی فردی هم از سوی خودشان و هم از سوی دیگران خیلی کم شده است، با بیان اینکه «خیلی کم می‌بینیم آدم‌هایی را که به سمت خلوت شخصی بروند و ساعتی را برای خودشان آسوده باشند و فکر کنند.» تشریح کرد: این مساله به خصوص در فضاهای مجازی همه‌گیر شده است. وقتی متن را برای اجرا انتخاب می‌کردم می‌دیدم مردم چقدر در این فضا به سر می‌برند و فرصت آرامش و خلوت را از خودشان سلب می‌کنند.

این بازیگر و کارگردان تئاتر ادامه داد: متن «سکوت سفید» تام استوپارد را سال‌ها پیش خوانده و به‌عنوان پایان‌نامه کارشناسی کارگردانی‌ام انتخاب کرده بودم و همیشه در ذهنم بود. دیدم از آن سال‌ها که این متن نوشته شده تا امروز،‌ حتی ضرورت تفکر این چنینی که تام استوپارد مطرح کرده بیشتر هم احساس می‌شود و به همین دلیل برای اجرا انتخابش کردم.

سلیمانی با اشاره به اتفاق‌هایی که در دو هفته اخیر به دلیل افزایش قیمت بنزین رخ داد و شاهد گسترش ناآرامی‌هایی در کشور بودیم، گفت: وضعیتی که در این مدت با آن مواجه شدیم جامعه را متاثر کرد؛ مشکلات معیشتی این روزها مردم را درگیر کرده است. بنابراین فکر می‌کنم در چنین شرایطی، شاید این اجرا بتواند تاثیری مضاعف هم داشته باشد که مخاطب بتواند با تماشای آن ساعتی فارغ شود و مقداری آرامش کسب کند.

او ادامه داد: دلم می‌خواهد مخاطب بتواند بعد از تماشای این تئاتر، به این باور برسد که با وجود اهمیت دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم، برای اینکه بتوانیم اثرگذاری مناسبی هم در جهان پیرامون‌مان داشته باشیم نیاز داریم به خلوت شخصی و آرامش خودمان هم توجه کنیم.

به نفع شرایط کلی تئاتر، ‌نباید چراغ صحنه را خاموش کرد

سلیمانی همچنین درباره قطعی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در این مدت و تاثیری که بر وضعیت فروش و تبلیغات تئاترها گذاشت، از تبعات این وضعیت بر نمایش «سکوت سفید» مانند سایر اجراهای این دوره گفت و یادآور شد: معمولا هفته اول اجرا را برای جا افتادن کار و پرداخت نهایی استفاده می‌کردیم و تماشاگر در این مدت کمتر بود اما از هفته دوم اجرا به بعد، همیشه تماشاگر خوبی داشتیم. اما این بار متاسفانه از جهت استقبال مخاطب، انگار دو بار «هفته اول» داشتیم، در صورتی‌که کار کاملا آماده شده و قابل عرضه بود و نظراتی که مخاطبان و هنرمندان داشتند بر این دلالت می‌کرد که کار مقبولی ارائه شده و ارزش دیدن دارد.

کارگردان «سکوت سفید» تشریح کرد: در مواجهه با این قضیه، ما دو راه داشتیم؛ یکی اینکه کار را تعطیل کنیم چون برای بازیگر مواجهه با سالن خالی، بسیار افسرده کننده است. اما بازیگران ما همت به خرج دادند و با صحبت‌هایی که باهم کردیم به این نتیجه رسیدیم که اجرا را ادامه دهیم؛ چون به این معتقدم که نهادهای فرهنگی جامعه ما به اندازه کافی ضعیف و سست است،‌ و نباید بیشتر از این متاثر شده و شرایطش سخت‌تر شود.

سلیمانی با تاکید بر اینکه «فکر کردیم به نفع شرایط کلی تئاتر کشور، ‌نباید چراغ صحنه را خاموش کنیم.» ادامه اجرا در روزهای سخت اخیر را یک جور مبارزه توصیف کرد که هر شب با انواع سختی‌ها، باید به اجرا ادامه داد.

تعطیلی تئاترها در پی ناآرامی‌ها، زخمی بود که بر تن همه ما نشست

او با بیان اینکه با گذر از این روزهای سخت، امیدوار است تماشاگرانی که همیشه به تماشای تئاترهای او می‌آمده‌اند، بیایند و با این گروه که هدفش ارائه کاری ارزشمند و در خدمت دغدغه‌های مردم است، ‌مواجه شوند، گفت: در روزهایی که گذشت، بسیار غمگین شدم وقتی دیدم تعدادی از آثار دوستان تئاتری‌مان به شکل موقت یا کامل تعطیل شدند؛ این زخمی بود که بر تن همه ما نشست.

سلیمانی ادامه داد: خیلی غم‌انگیز است که تئاتری‌، بعد از ماه‌ها تلاش به شرایطی دچار شود که بگوید دیگر اجرا نمی‌روم؛ انگار باغی را با درختانش ماه‌ها تیمار کرده باشی و در یک شب با یخبندان مواجه شود و میوه‌های شادابش بر اثر سرما از بین برود و تو فقط بتوانی نظاره‌گر نابودی‌اش باشی.

او با تاکید بر اینکه دیگر اوضاع مانند دهه‌های قبل نیست که تئاترها با شیوه‌های سنتی مثل تراکت و پوستر و رسانه‌های مکتوب، تبلیغات کنند، گفت: با آمدن فضای مجازی همه تبلیغات به آن منتقل شده است؛ در کنارش تبلیغات تلویزیونی هم هست که تئاترها بنیه مالی پرداخت هزینه‌اش را ندارند و در نتیجه از میان گزینه‌ها کنار می‌رود.

ای کاش تماشاگران وفادار، تئاتر را در این روزهای سخت فراموش نکنند

این کارگردان تئاتر تصریح کرد: امید ما در هر شرایطی به تماشاگران همیشگی تئاتر است که می‌دانند ضعیف شدن تئاتر می‌تواند به نابودی این هنر در آینده، بیانجامد. معتقدم در شرایط سخت، باید همه بهم کمک کنیم و باهم از آن عبور کنیم. امیدوارم نهادهای تصمیم‌گیر هم بتوانند با تدابیری که به لحاظ مالی و سازماندهی تماشاگر و تبلیغات می‌اندیشند، به گروه‌های تئاتری که در این روزها بسیار متضرر شده‌اند،‌ کمکی کنند. چون همه از یک خانواده هستیم و باید بدانیم ضرری که به یک تئاتر در سالنی دیگر می‌خورد دودش به چشم تئاتر من هم می‌رود.

سلیمانی در پایان از تماشاگران همیشگی تئاتر خواست در صورت امکان در این روزهای سخت تئاتر را فراموش نکنند، ‌به سالن‌ها بروند و از همه تئاترها حمایت کنند چون چشم امید خانواده تئاتر به آنهاست.

او ادامه داد: ما تلاش و مقاومت‌مان را می‌کنیم و با شرایط سختی که با آن مواجه شدیم، کنار می‌آییم اما از آن طرف نیاز به حضور تماشاگر هم داریم. به جرات می‌گویم «سکوت سفید» هم کاری ارزشمند است و تمام تلاش‌مان را کرده‌ایم تا در آن یک ساحت هنری، فرهنگی مناسب برای مخاطب فراهم کنیم.

هر شب برای آرامش،‌ خلوت،‌ سکوت و آزادمنشی روی صحنه می‌آییم

سلیمانی تصریح کرد: این روزها در عمارت نوفل‌لوشاتو فضای مناسبی فراهم شده است و دل‌مان می‌خواهد تماشاگران بدانند ما به عشق آنها و برای آسودگی‌شان شرایطی فراهم کردیم تا در ساحت اندیشه دیالوگ داشته باشیم.

او ادامه داد: من و دوستانم در گروه تئاتر بیستون و نمایش سکوت سفید تمام سعی‌مان را کردیم و قول می‌دهم ساعت خوبی را در سالن بگذرانید. ما هر شب برای آرامش،‌ خلوت،‌ سکوت و آزادمنشی روی صحنه می‌آییم و امیدوارم مورد توجه‌تان قرار بگیرد و ما را همراهی کنید.

آناهیتا اقبال‌نژاد، مهدی بجستانی، سامان دارابی، الهه زحمتی و الهه شه‌پرست (به ترتیب حروف الفبا) بازیگران این اثر نمایشی هستند که بر اساس متنی از تام استوپارد با ترجمه هوشنگ حسامی و کارگردانی کورش سلیمانی در عمارت نوفل‌لوشاتو روی صحنه رفته است و تا ۱۹ آذر هر شب ساعت ۱۹:۳۰ به اجرای خود ادامه می‌دهد.