گاف، دردسر و آبروریزی؛ هفته پرماجرای انتخابات بریتانیا
- بهرنگ تاجدین
- بیبیسی
تنها مسأله قابل پیشبینی درباره رقابتهای انتخاباتی این است که هیچ چیز را نمیشود از قبل پیشبینی کرد؛ و بهترین شاهد این ادعا اتفاقات هفته اول مبارزات انتخابات پارلمانی بریتانیاست.
معمولاً احزاب بزرگ یک جدول زمانی دارند و از قبل میدانند که هر روز چه کسی صحبت میکند و قرار است چه سیاست یا برنامهای اعلام شود.
ولی یک هفته گذشته، مخصوصاً برای دو حزب محافظهکار و کارگر، چندان طبق برنامه پیش نرفت و این گافها، رسواییها و استعفاها بود که به تیتر اصلی اخبار تبدیل شد.
جشنواره 'گل به خودی' حزب محافظهکار
حزب حاکم با این امید پا به این انتخابات گذاشته که با پیروزی در آن و به دست آوردن اکثر کرسیهای مجلس، بتواند بیدردسر توافقنامه خروج از اتحادیه اروپا را به تصویب برساند و به قول بوریس جانسون 'کار برگزیت را تمام کند.'
اما اعضای این حزب یک هفته گذشته را به جای تمرکز روی شعار کلیدی آقای نخستوزیر به گاف دادن، عذرخواهی و استعفا گذراندند.
دوشنبه هفته پیش، جیکوب ریسماگ - که عملاً معاون پارلمانی دولت است - در یک برنامه رادیویی گفت که 'عقل سلیم' حکم میکرد که ساکنان برج گرنفل توصیه آتشنشانی برای ماندن در خانههایشان را نشنیده میگرفتند و ساختمان را ترک میکردند.
دو سال پیش آتشسوزی در این برج مسکونی در لندن باعث مرگ ۷۲ نفر شد و خشم عمومی از گفتههای آقای ریسماگ خیلی زود او را مجبور به عذرخواهی و پس گرفتن حرفش کرد.
هنوز جوهر این عذرخواهی خشک نشده بود که یک نماینده دیگر محافظهکار در یک برنامه رادیویی دیگر، عصر همان روز تلویحاً گفت جیکوب ریسماگ از قربانیان حادثه گرنفل باهوشتر است؛ و خیلی زود او هم مجبور به معذرتخواهی شد.
یک روز بعد حزب محافظهکار ویدیویی از یک مصاحبه تلویزیونی کییر استارمر، سخنگوی برگزیت حزب کارگر را در شبکههای اجتماعی منتشر کرد؛ ویدیویی که ظاهراً نشان میداد او از پاسخ دادن به سؤالی درباره سیاست این حزب درباره برگزیت ناتوان است.
ولی خیلی زود معلوم شد که این ویدیو دستکاری شده و در مصاحبه اصلی، آقای استارمر به سرعت به سؤال مجری جواب داده است. بسیاری حزب محافظهکار را به پخش 'اخبار دروغ' متهم کردند؛ اما مقامهای این حزب گفتند که این ویدیو هجو بوده است.
چهارشنبه قرار بود بوریس جانسون اولین سخنرانی انتخاباتیاش را انجام دهد؛ ولی این سخنرانی تحتالشعاع خبر استعفای یک عضو کابینه قرار گرفت.
دلیل استعفای آلن کرنز از مقام وزیر امور ولز این بود که مشخص شد او میدانسته که یک دستیار سابقش، به گفته قاضی، عمداً در محاکمه یک نفر به اتهام تجاوز جنسی 'خرابکاری' کرده است؛ و با وجود این، از نامزدی این دستیار برای انتخابات پارلمان ولز حمایت کرده بود.
دو نفر از نامزدهای حزب محافظهکار هم مجبور به انصراف شدند؛ یکی بابت اینکه پنج سال پیش در یک برنامه رادیویی، زنان قربانی تجاوز جنسی را مقصر دانسته بود، و دیگری بابت اینکه یک دهه پیش در فیسبوک نوشته بود اگر معمر قذافی میخواست پیدایش نکنند، باید به شهر بردفورد بریتانیا (که بسیاری از ساکنانش مسلمانند) میآمد.
در کنار اینها، دولت انتشار گزارش کمیته امور امنیتی و اطلاعاتی مجلس درباره دخالت روسیه در سیاست بریتانیا را به بعد از انتخابات موکول کرد؛ چیزی که باعث شد احزاب مخالف، دولت را به پنهانکاری و سرپوش گذاشتن بر این گزارش به دلایل سیاسی متهم کنند.
شاید تنها خبر خوب برای بوریس جانسون این بود که پلیس تصمیمگیری درباره پیگیری قضایی پرونده او را به بعد از برگزاری انتخابات موکول کرد.
آقای جانسون متهم است که زمانی که شهردار لندن بود، از مقامش برای کمک به جنیفر آرکیوری، زن تاجر آمریکایی که با او رابطه دوستانهای داشته، استفاده کرده است؛ اتهامی که او رد میکند.
فرصتسوزی حزب کارگر
با وجود اینها، وضع حزب اصلی مخالف دولت هم دست کمی از محافظهکاران نداشت.
دو نماینده سابق این حزب در مجلس - که منتقد جدی جرمی کوربین هستند - به هواداران 'میهنپرست' حزب توصیه کردند که در این انتخابات به حزب محافظهکار رأی بدهند چرا که به گفته آنها، آقای کوربین صلاحیت نخستوزیری ندارد.
در پاسخ به این گفتهها، دایان ابوت یکی از نزدیکترین یاران آقای کوربین به غلط ادعا کرد که یکی از باسابقهترین نمایندگان حزب محافظهکار (که پس از ۴۹ سال نمایندگی تصمیم گرفته خودش را بازنشسته کند) هم گفته این بار به محافظهکاران رأی نمیدهد، ولی رسانهها خبرش را پوشش نمیدهند.
در کنار این، تام واتسون قائممقام رهبر حزب در اقدامی غیرمنتظره گفت 'به دلایل شخصی' تصمیم گرفته که این بار نامزد نمایندگی مجلس نشود و از مقامش در حزب هم کنارهگیری کند.
دو نامزد حزب کارگر هم در طول هفته بابت گفتهها و نوشتههای 'یهودیستیزانه' مجبور به انصراف شدند.
اختلاف داخلی حزب برگزیت
پس از آنکه حزب محافظهکار پیشنهاد نایجل فراژ (و دونالد ترامپ) برای ائتلاف با حزب برگزیت را رد کرد، این حزب اعلام کرد در انتخابات پیش رو در ششصد حوزه نامزد معرفی میکند.
ولی در همین مدت کوتاه، چند نفر از این نامزدها اعلام انصراف کردهاند و از هواداران خروج از اتحادیه اروپا خواستهاند که به نامزدهای حزب محافظهکار رأی بدهند.
آقای فراژ منتقد توافقنامه جدید خروج است و آن را برگزیت نمیداند؛ ولی ظاهراً بعضی از اعضای حزب او با این ارزیابی موافق نیستند.
آنها نگراناند که شرکت این حزب در انتخابات باعث شود آرای طرفداران خروج بشکند و به پیروزی نامزدهای حزب کارگر منجر شود؛ حزبی که وعده داده یک همهپرسی دیگر برگزار کند.
مخالفان برگزیت بر سر چندراهی
چیزی که پیشبینی نتیجه این انتخابات را پیچیده میکند، نظام انتخاباتی بریتانیاست؛ سیستمی که در آن در هر حوزه انتخابیه یک نماینده و آن هم با اکثریت نسبی انتخاب میشود.
فرض کنید در یک حوزه انتخابیه، ۴۰ درصد رأیدهندگان طرفدار برگزیت باشند و ۶۰ درصد مخالف آن. اگر همه طرفداران برگزیت به یک حزب رأی بدهند و رأی مخالفان برگزیت بین دو حزب مختلف تقسیم شود، نامزد حزب طرفدار برگزیت به مجلس راه پیدا میکند.
این سیستم کار را برای مخالفان خروج از اتحادیه اروپا پیچیده کرده است؛ مخالفانی که حمایتشان از حزب کارگر در انتخابات سال ۲۰۱۷ باعث شد حزب محافظهکار نتواند مجلس را قبضه کند.
ولی نظرسنجیها نشان میدهد بسیاری از آنها در این انتخابات میخواهند به احزاب دیگری از جمله حزب لیبرالدمکرات یا حزب سبز رأی بدهند. این شکستن آرای مخالفان برگزیت میتواند در نهایت به نفع حزب محافظهکار تمام شود.
ولی هنوز یک ماه تا روز رأیگیری باقی مانده و هیچ تضمینی نیست که تا آن موقع هنوز برگزیت اصلیترین عامل تعیینکننده رأی مردم باقی بماند.