گاه‌شمار فروریزی دیوار برلین، نمادهای جنگ سرد

۴۸ ساعت پس از باز شدن دیوار، ترس و وحشتی که با ساخت این دیوار به وجود آمده بود به پایان رسید. مردم در جلو، پشت و بالای دیوار به جشن و شادمانی پرداختند. بخش‌های غربی و شرقی به هم ملحق شده بودند.

سربازان مجارستان در دوم ماه مه سال ۱۹۸۹ در چندین نقطه شروع به تخریب سیم خاردار موجود میان این کشور و اتریش کردند. این نخستین ارتباط مستقیم در امتداد خط مرزی ایدئولوژیکی میان اروپای شرقی و غربی پس از پایان جنگ دوم جهانی بود.

در هفتم ماه مه سال ۱۹۸۹ شهروندان "جمهوری دموکراتیک آلمان" برای انتخاب شوراهای محلی به پای صندوق‌های رای رفتند. همان‌گونه که انتظار می‌رفت در نتایج انتخابات تقلب شد. هیئت حاکمه بار دیگر می‌خواست اعلام کند که ۹۸ درصد آرا را به دست آورده است. اپوزیسیون و مردم علیه این تقلب اعتراض کردند. تظاهرکنندگان روز پس از انتخابات در شهر لایپزیک به خیابان‌ها ریختند.

در ژوئیه ۱۹۸۹ نشست پیمان ورشو در بخارست برگزار شد. گورباچف دکترین برژنف را پایان یافته اعلام کرد. به این ترتیب حق مداخله شوروی سابق در کشورهای "برادر سوسیالیستی" لغو شد. کشورهای عضو پیمان ورشو باید از آن پس خود به امور ملی خود رسیدگی می‌کردند.

تعطیلات تابستانی شهروندان آلمان شرقی در مجارستان به نقطه عطفی در زندگی بسیاری از آن‌ها تبدیل شد. خانواده‌های بسیاری با ضروری‌ترین وسایل خود از راه‌های باز شده در مرزهای مجارستان خود را به اتریش رساندند. سربازان مرزی فقط نظاره‌گر این عبور مردمی بودند.

تابستان سال ۱۹۸۹ برای شهروندان مهاجر "جمهوری دموکراتیک آلمان" شرایط ویژه‌ای برقرار بود. آنها حیاط و ساختمان‌های سفارت‌های جمهوری فدرال آلمان در کشورهای اروپای شرقی را پر کردند. وضعیت بهداشتی در آن‌جا تحمل‌ناپذیر شده بود.

هانس دیتریش گِنشر، وزیر خارجه وقت آلمان، در سی‌ام ماه سپتامبر سال ۱۹۸۹ از بالکن سفارت، به هزاران شهروند "جمهوری دموکراتیک آلمان" یا آلمان شرقی، خبر امکان سفر فوری‌شان به آلمان فدرال را اعلام کرد. این لحظه پیش از سقوط دیوار برلین، اوج عاطفی رویدادها بود. گِنشر بعدها از این مراسم به عنوان تکان‌دهنده‌ترین تجربه زندگی‌اش یاد کرد.

شهروندان "جمهوری دموکراتیک آلمان" در چهل‌مین سال تاسیس این کشور با جرأت بیشتری وارد عمل شدند. لایپزیگ به شهر اعتراض‌ها تبدیل شده بود. تظاهرات روزهای دوشنبه به سنت اپوزیسیون تبدیل شد. اگر شمار تظاهرکنندگان در پایان ماه سپتامبر ۸ هزار نفر بود، این تعداد در اواسط ماه اکتبر به ۷۰ هزار نفر رسید و در پایان ماه اکتبر ۳۰۰ هزار نفر علیه هیئت حاکمه با شعار "ما یک ملت هستیم" تظاهرات ‌کردند.

در آغاز اکتبر، سفارت آلمان فدرال در پراگ بار دیگر مملو از شهروندان "جمهوری دموکراتیک آلمان" شد. در نمایندگی جمهوری آلمان فدرال در ورشو نیز مردم خواهان مسافرت به آلمان غربی بودند. گفت‌وگوهای دیپلماتیک میان آلمان غربی و شرقی در سکوت اما با شدت هرچه تمام‌تر ادامه داشت. سرانجام موافقت شد که بیش از شش‌هزار شهروند "جمهوری دموکراتیک آلمان" سفارت‌خانه‌ها را به مقصد آلمان غربی ترک کنند.

فروپاشی درونی "جمهوری دموکراتیک آلمان" یا آلمان شرقی در چهل‌مین سال تاسیس‌اش افزایش یافته بود. در آغاز حرکت‌های اعتراضی، معترضان خواهان اصلاحات بودند، اما همین افراد در ماه اکتبر همان سال خواهان انتخابات آزاد، مرزهایی باز و رفاه همگانی شدند. اریش هونکر، رهبر جمهوری دموکراتیک آلمان اما همچنان انعطاف‌ناپذیر بود.

اریش هونکر، رئیس حزب و دولت "جمهوری دموکراتیک آلمان" تا پایان فعالیت سیاسی‌اش، انعطاف‌ناپذیر باقی ماند. او در هجدهم اکتبر از طرف حزب و شورای دولت مجبور به کناره‌گیری شد. اگون کرنتس بر جای او نشست، اما تلاش‌های او نیز برای حفظ "جمهوری دموکراتیک آلمان" بی‌نتیجه ماند.

در آغاز نوامبر سال ۱۹۸۹ جنبش اعتراضی به پایتخت رسید. صدها هزار کارگر و دهقان برای اصلاحات علیه دولت تظاهرات می‌کردند. شعار آن‌ها این بود: "از اقدامات قهرآمیز خودداری کنید!" این بزرگ‌ترین تظاهرات در طول چهل سال حکومت "جمهوری دموکراتیک آلمان" بود.

تظاهرات در میدان الکساندر در برلین شرقی به صورت زنده از رسانه‌ها پخش می‌شد. این رویداد شگرف، درماندگی حکومت کرنتس را افزایش داد. خواست‌های اپوزیسیون، بنیادهای اصولی رژیم را هدف قرار داده بود: اپوزیسیون خواستار آزادی سفر، آزادی مطبوعات و آزادی تجمعات بود و این که با "اشتازی" یا دستگاه جاسوسی آلمان شرقی برخورد شود.

گونتر شابوفسکی، عضو کمیته مرکزی حزب سوسیالیست متحد آلمان که حزب حاکم در آلمان شرقی بود، بسیار خسته و بدون آمادگی، در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: «شهروندان جمهوری دموکراتیک آلمان می‌توانند آزادانه به کشورهای غربی سفر کنند.» او در جواب مصرانه خبرنگاری گفت این حکم می‌تواند فوری و "بدون تاخیر" اجرایی شود. خبرگزاری رویترز این خبر تاریخی را ساعت هفت‌و سه دقیقه روز نهم نوامبر ۱۹۸۹ پخش کرد.

روزهای نهم و دهم نوامبر ۱۹۸۹ رویاها به واقعیت تبدیل شدند. در خلال ۴۸ ساعت صدها هزار شهروند "جمهوری دموکراتیک آلمان " یا آلمان شرقی پیاده، با دوچرخه یا خودروهای "ترابانت" به سوی برلین غربی در جمهوری آلمان فدرال به حرکت درآمدند.

چهارروز پس از فروپاشی دیوار برلین اریش میلکه، رئیس اشتازی یا سازمان امنیت "جمهوری دموکراتیک آلمان" که سیاست‌مدار سرسخت کمیته مرکزی حزب حاکم نام گرفته بود، از اعضای پارلمان این کشور خواستار تفاهم شد. این آخرین سخنرانی حقارتبار سیاستمداری بود که دست‌هایش به خون مردم شرق آلمان آلوده بود.