گام چهارم کاهش تعهدات؛ نگرانی اروپا و روسیه از فروپاشی برجام
۱۳۹۸ آبان ۱۴, سه‌شنبه
اعلام "گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران" توسط حسن روحانی، با واکنش اتحادیه اروپا و روسیه مواجه شد. بروکسل و مسکو از اقدام اخیر ایران ابراز نگرانی کرده و خواستار پایبندی جمهوری اسلامی به توافق هسته‌ای شده‌اند.
کمیسیون اروپا امروز سه‌شنبه ۱۴ آبان (پنجم نوامبر) ضمن ابراز نگرانی از تصمیم ایران مبنی بر برداشتن گام چهارم در کاهش تعهدات هسته‌ای خود، اعلام کرد که این اقدام تهدیدی برای توافق اتمی سال ۲۰۱۵ میلادی موسوم به برجام خواهد بود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
یکی از سخنگویان کمیسیون اروپا در بروکسل با اشاره به متن توافق هسته‌ای، گفت که اعلام گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای توسط رئیس جمهوری ایران باعث نگرانی اتحادیه اروپا شده است.
به گزارش رویترز، این مقام اتحادیه اروپا افزود: «ما موکدا از ایران می‌خواهیم که از تمام فعالیت‌های اخیر خود که با تعهداتش در مقابل برجام مغایرت دارند عقب‌نشینی کند.»
به گفته این مقام اروپایی، اقدام اخیر ایران حفظ توافق هسته‌ای موسوم به برجام را بیش از پیش دشوار خواهد کرد.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، امروز سه‌شنبه اعلام کرد که به سازمان انرژی اتمی دستور خواهد داد تا از فردا ۱۵ آبان "گام چهارم کاهش تعهدات برجامی" را بر دارد. به گفته روحانی "گازدهی به سانتریفیوژها" در تأسیسات هسته‌ای فردو، چهارمین گام جمهوری اسلامی در کاهش تعهداتش در رابطه با توافق اتمی خواهد بود.
نگرانی فرانسه از فروپاشی برجام
علاوه بر اتحادیه اروپا، فرانسه نیز در واکنشی جداگانه به گام چهارم ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای، نسبت به فروپاشی برجام هشدار داد و خواستار تجدید نظر جمهوری اسلامی در تصمیم اخیرش شد. فرانسه تصمیم اخیر ایران را نقض توافق هسته‌ای ارزیابی کرده و اعلام کرده است که منتظر گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این خصوص خواهد ماند.
آگنس فون در مول، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، تصمیم جمهوری اسلامی برای افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم خود را "ناقض توافق هسته‌ای وین" دانست و گفت که پاریس به همراه دیگر شرکای اروپایی‌اش در انتظار گزارش بعدی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص تصمیم‌ها و فعالیت‌های ایران می‌ماند.
سخنگوی وزارت خارجه فرانسه همچنین افزود که پاریس کماکان خود را پایبند به توافق هسته‌ای می‌داند و از ایران نیز می‌خواهد تا «به طور کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کرده و تمامی تعهدات خود را چه در چارچوب برجام و چه دیگر تعهدات هسته‌ای‌اش را اجرا کند.»
مخالفت روسیه با "تخریب" توافق
روسیه نیز از برداشتن گام چهارم ایران در "کاهش تعهدات برجامی" ابراز نگرانی کرد. دمیتری پسکوف، سخنگوی نهاد ریاست جمهوری روسیه در مسکو، امروز سه‌شنبه برداشتن چنین گامی را نشانه‌ای مثبت ندانست و گفت: «به همین دلیل نیز ما با نگرانی تحولات کنونی را دنبال می‌کنیم.»
به گزارش خبرگزاری تاس، پسکوف تأکید کرد که روسیه نیز همچون شرکای خود از حفظ توافق هسته‌ای حمایت می‌کند. به گفته سخنگوی کرملین، مسکو نگرانی ایران از تحریم‌ها را "درک می‌کند"، اما در عین حال اقدامات اخیر این کشور مبنی بر کاهش تعهدات هسته‌ای را نیز "نگران‌گننده" می‌داند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
سخنگوی نهاد ریاست جمهوری روسیه نقض برجام به هر شکلی را "مخرب" دانست و گفت: «ما از نگرانی‌های ایران با توجه به پیشینه تحریم‌های بی‌سابقه و غیرقانونی برخی کشورها مطلعیم، اما همزمان با نگرانی تحولات جاری را دنبال می‌کنیم، زیرا فروپاشی توافق هسته‌ای هیچ نتیجه خوبی در پی نخواهد داشت.»
اعلام "گام چهارم" توسط روحانی
حسن روحانی امروز سه‌شنبه با اعلام "آغاز گام چهارم کاهش تعهدات برجامی" و با اشاره به اقدامات ایران در این راستا تصریح کرد: «من امروز به سازمان انرژی اتمی می‌گویم که از فردا گام چهارم کاهش تعهدات برجامی را بردارند. البته پیشاپیش به ۱+۴ اعلام می‌کنم که فعالیت ما با نظارت آژانس انرژی اتمی خواهد بود.»
رئیس جمهوری ایران در عین حال گام چهارم را نیز "مانند سه گام دیگر قابل بازگشت" دانسته و خطاب به کشورهای اروپایی باقی‌مانده در برجام گفت: «اگر آنها به تعهدات خود در اول ژانویه ۲۰۱۷ بازگردند ما هم به این تاریخ برمی‌گردیم.»
روحانی همچنین با اشاره به اینکه "معتقدم ما راه درستی انتخاب کردیم" یادآور شد: «دنیا باید بداند که ملت ایران هم مقاوم است و هم اهل مذاکره.»
علی اکبر صالحی، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز دیروز دوشنبه اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی یک زنجیره ۳۰ تایی سانتریفیوژهای پیشرفته نسل ششم موسوم به IR6 را در نطنز راه‌اندازی کرده است. صالحی خاطرنشان کرد که "بعدا" جزئیات بیشتری در این باره بیان خواهد کرد، زیرا به گفته او «مسائل بیش از این حرفها است.»
به گفته صالحی، جمهوری اسلامی همچنین در دو ماه گذشته ۱۵ سانتریفوژ نسل جدید ساخته است. رئیس سازمان انرژی اتمی ایران توضیح بیشتری درباره این سانتریفیوژها نداد و تزریق یا عدم تزریق گاز به آنها را مشخص نکرد.
سخنگوی فدریکو موگرینی، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز گذشته در واکنش به اقدام اخیر ایران در راه‌اندازی سانتریفیوژهای جدید، از جمهوری اسلامی خواست که در تصمیم خود تجدید نظر کرده و به تعهداتش در قبال برجام وفادار بماند.
کاهش تعهدات؛ "خطری" برای آینده برجام
همزمان هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان نیز ضمن انتقاد از راه‌اندازی سانتریفوژهای جدید توسط جمهوری اسلامی، تسریع و افزایش غنی‌سازی از سوی ایران را گامی غیرقابل قبول خواند و گفت، جمهوری اسلامی با این کار آینده توافق هسته‌ای را به خطر می‌اندازد. به گفته هایکو ماس، ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته توسط ایران با متن توافق هسته‌ای مغایرت دارد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش چهارم مهرماه گذشته خود اعلام کرده بود که ایران با غنی‌سازی اورانیوم به وسیله سانتریفیوژهای پیشرفته و برنامه‌هایی که برای نصب دستگاه‌‌های پیشرفته دیگری از این نوع دارد، بار دیگر توافق اتمی با قدرت‌های بزرگ جهان را زیر پا گذاشته است.
کشورهای اروپایی باقی‌مانده در برجام نیز بارها در مورد اقدامات ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای‌اش هشدار داده‌اند. فرانسه، بریتانیا و آلمان بارها خواستار توقف این اقدامات از سوی ایران شده و "به‌ویژه" تهدید ایران به افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم را "نگران‌کننده" خوانده‌اند. برخی منابع هم از تهدید کشورهای اروپایی به خروج از برجام خبر داده‌اند.
جمهوری اسلامی در مرحله اول کاهش تعهدات هسته‌ای خود فروش اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین ایران را متوقف کرد. ایران در گام دوم اعلام کرد که از میزان تعیین‌شده ۳.۶۷ درصدی غنی‌سازی اورانیوم در برجام عبور خواهد کرد. در گام سوم نیز جمهوری اسلامی محدودیت‌های منظورشده در برجام را کنار گذاشت و تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفیوژها و سانتریفیوژهای جدید را آغاز کرد.