آیا ترامپ نیمه گمشده خود را یافته است؟

رابرت اوبرایان، مشاور امنیت ملی تازه آمریکا به جز اینکه عضو حزب جمهوری‌خواه است به آسانی در دسته و گروه دیگری جا نمی‌گیرد.

رابرت اوبرایان بیشتر عمر حرفه‌ای خود را به وکالت گذرانده، ۵۳ ساله است و تجربه مدیریت سیاسی در هزارتوی دولت و کنگره آمریکا را ندارد و راهی که حالا او را به کاخ سفید رسانده راهی پر پیچ و خم بوده است.

رابرت اوبرایان تنها یک سال بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاه برکلی به شاخه قضایی ارتش آمریکا پیوست؛ سازمانی دولتی که به مثابه نظام قضایی مستقلی برای ارتش و نیروهای نظامی آمریکایی فعالیت می‌کند.

وکلایی که به شاخه قضایی ارتش می‌پیوندند اغلب وکالت سربازان آمریکایی را در دادگاه‌های نظامی برعهده می‌گیرند اما حوزه فعالیت‌شان به عرصه‌های دیگری نیز گسترش پیدا می‌کند.

آقای اوبرایان در لوس آنجلس به دنیا آمده و در کالیفرنیا درس خوانده است. او به عنوان افسر ذخیره با شاخه قضایی ارتش آغاز کرد و با این انتخاب دانسته یا نادانسته بهترین میانبر را از غرب آمریکا به پنتاگون، نیروهای مسلح و حوزه قدرت در واشنگتن پیدا کرد.

بعد از اشغال کویت توسط عراق، اقای اوبرایان رهبری گروهی از افسران و متخصصانی را برعهده داشت که در چارچوب کمیسیون تازه ایجاد شده شورای امنیت مسئول رسیدگی به غرامت‌های حاصل از اشغال کویت بودند.

پای او یک ‌بار دیگر نیز به سازمان ملل متحد رسید، زمانی که جورج دبلیو بوش رییس جمهوری وقت آمریکا او را به عنوان یکی از نمایندگان چرخشی دولت برای یک دوره یک ساله در شصتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد منصوب کرد. آن زمان جان بولتون سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد بود.

شکست طالبان با اصلاحات قضایی در افغانستان

رابرت اوبرایان در سال ۲۰۰۷ به دعوت کاندولیزا رایس برای آغاز اصلاحات قضایی در افغانستان دعوت کار شد. او در این سمت تا سال ۲۰۱۱ در برنامه‌ای که به "مشارکت عمومی و خصوصی برای اصلاحات قضایی در افغانستان" موسوم است همراه با وکلای دیگر به تربیت و آموزش وکلای مستقل در افغانستان مشغول شد.

این برنامه از جمله زنان افغان را برای فعالیت در کرسی وکالت و قضاوت آموزش می‌داد.

آقای اوبرایان معتقد است شکست طالبان بدون اصلاحات در سیستم قضایی افغانستان غیرممکن خواهد بود و در یادداشتی که در سال ۲۰۱۰ برای شبکه سی‌بی‌اس نوشت یادآوری کرد: "پیروزی در افغانستان به معنی شکست شورش طالبان، پایان قاچاق مواد مخدر و مقابله با فساد گسترده دولتی در این کشور است و بازسازی نظام قضایی افغانستان در کانون هر سه مورد قرار دارد."

اولین سمت قابل توجه آقای اوبرایان در دولت، سال پیش در دوره دونالد ترامپ به او واگذار شد، وقتی که به عنوان نماینده ویژه وزارت خارجه مدیریت دفتر گروگان‌های آمریکایی در خارج از کشور را برعهده گرفت. در همین سمت او تعامل بیشتری با شاخه‌های نظامی و امنیتی دولت آمریکا و کشورهای دیگر پیدا کرد.

دونالد ترامپ می‌گوید در سه سالی که از ریاست جمهوری‌اش گذشته نزدیک به بیست زندانی یا گروگان را به آمریکا بازگردانده است.

کرسی نماینده ویژه رئیس جمهوری در امور گروگان‌ها سمتی تازه در کاخ سفید است که در سال‌های آخر ریاست جمهوری باراک اوباما و بعد از افزایش گروگان‌های آمریکایی اسیر داعش ایجاد شد.

آقای اوبرایان در همین سمت بارها به رهبران جمهوری اسلامی ایران تاخته و خواستار پایان "سیاست آدم‌ربایی" دولتی شده و جمهوری اسلامی را عامل اصلی "آدم‌ربایی شهروندان آمریکایی" در جهان خوانده است.

دنیل لوینسون، فرزند باب لوینسون پیمانکار سی‌آی‌ای که مقام‌های آمریکایی می‌گویند در ایران ناپدید شده به بی‌بی‌سی فارسی گفت در ۱۴ ماهی که برای آزادی پدرش با رابرت اوبرایان در ارتباط بوده به صداقت و تعهد او برای بازگرداندن پدرش و گروگان‌های دیگر به آمریکا پی برده است: "او بارها با من و خانواده‌ام ملاقات کرده و همیشه برای ارتباط ما با دیگر بخش‌های دولت و آژانس‌های فدرال کمک کرده است."

"برجام و توافقنامه مونیخ"

رابرت اوبرایان منتقد جدی سیاست خارجی باراک اوباما بود. او توافق برجام را به توافق مونیخ بین نویل چمبرلین نخست وزیر وقت بریتانیا و آدولف هیتلر در آلمان نازی تشبیه کرده است. مخالفت با برجام دست برقضا از معدود اشتراکات میان تندروهای مخالف برجام در ایران و دولت اسرائیل هم بوده است.

او حدود یک سال پیش، یک هفته قبل از سخنرانی حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در مقاله‌ای در نشریه هیل واشنگتن نوشت: "رابطه بین ایران و آمریکا می‌تواند بهتر شود اما تا زمانی که آمریکایی‌های بی‌گناه در این کشور به گروگان گرفته ‌شوند چنین اتفاقی نخواهد افتاد. رییس جمهوری ایران هفته آینده باید سخنرانی‌اش را با این آغاز کند که دولتش باب (لوینسون)، ژیو (وانگ)، سیامک (نمازی) و دیگر شهروندان زندانی آمریکایی را بدون هیچ پیش‌شرطی آزاد خواهد کرد."

آقای اوبرایان در سال ۲۰۱۶ در مصاحبه‌ای با وب‌سایت راست افراطی بریتبارت، از تعلل باراک اوباما در حمایت از جنبش سبز نیز انتقاد کرده بود: "وقتی که انقلاب سبز در ایران جریان داشت، ما در کنار مردم ایران و جوانان در خیابان‌ها نایستادیم. ما کنار ملاها ایستادیم. حتی چندین روز طول کشید که آقای اوباما و هیلاری کلینتون حاضر به پذیرش این موضوع بشوند که مردم ایران لزوما موافق داشتن حاکمان ملای تندرو نیستند."

"تا بن دندان جمهوری‌خواه"

رابرت اوبرایان در زمینه سیاست خارجی از مواضع اصلی حزب جمهوری‎‌خواه تبعیت می‌کند.

او از مخالفان ورود روسیه به جنگ علیه داعش در سوریه بود و معتقد بود آمریکا نباید به روسیه اجازه می‌داد که قواعد جنگ در سوریه را تعیین کند. به گفته او "هرکس روسیه را به جایی که به کمک انسانی نیازمند است دعوت کند فراموش کرده که ورود شوروی به افغانستان چه تبعاتی داشت".

او در عین حال طرفدار حفظ بازداشتگاه گوانتانامو و منتقد تصمیم باراک اوباما برای بستن آن بوده است. او در یادداشت هایی که بعد از بازدید از این بازداشتگاه در سال ۲۰۰۹ نوشت بسختی می‌توان ردپایی از نگرانی او در زمینه نقض حقوق بشر دید:

"در سال ۲۰۰۹ من برای بازدید از بازداشتگاه‌ها به گوانتانامو رفتم و عمیقا تحت تاثیر رفتار حرفه‌ای سربازان جوانی قرار گرفتم که وظیفه دشواری بر عهده داشتند. در عین حال شاهد بودم که این بازداشتگاه بسیار تمیز و شرایط زندگی بسیار انسانی است. وسایل تفریح، غذاخوری، امکانات پزشکی همه در اختیار بازداشتی‌ها قرار گرفته است."

مشاور امنیت ملی تازه آمریکا حامی تقویت نیروی دفاعی آمریکا، گسترش نیروی دریایی و افزایش بودجه دفاعی کشور است.

از نظر او کاهش بودجه نظامی در دوران باراک اوباما، اشغال کشورهای متحد آمریکا در حوزه بالکان را برای روسیه جذاب‌تر کرده است. آقای اوبرایان حامی اعزام نیروهای بیشتر آمریکایی به اروپا و سرسختی در برابر جاه‌طلبی‌های پوتین است.

"رئیس امروز، بی‌تجربه دیروز"

رابرت اوبرایان در یک دهه گذشته چهره‌ای ثابت در کارزارهای انتخاباتی جمهوری خواهان بوده است.

او که اوایل دوران جوانی از کلیسای کاتولیک جدا شد و به کلیسای مورمون‌ها پیوست، در سال ۲۰۰۸ مشاور سیاست خارجی میت رامنی، کاندیدای مورمون برای نامزدی حزب جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست جمهوری شد.

آن سال آقای رامنی رقابت را به حریف جمهوری خواه خود، جان مک‌کین واگذار کرد. او سال ۲۰۱۲ یک بار دیگر شانس خود را برای نامزدی حزب امتحان کرد، آن بار هم رابرت اوبرایان مشاور سیاست خارجی او بود.

در کارزارهای انتخاباتی سال ۲۰۱۶، زمانی که دونالد ترامپ بدنه حزب جمهوری خواه را با حضور خود به لرزه درآورده بود آقای اوبرایان از رقبای ترامپ حمایت می‌کرد. ابتدا مشاور سیاست خارجی اسکات واکر، و بعد از او مشاور سیاسی تد کروز رقیب سرسخت دیگر آقای ترامپ شد.

هر دو رقیب میدان را نهایتا به دونالد ترامپ واگذار کردند که کمی بعد با شکست هیلاری کلینتون وارد کاخ سفید شد.

همین موضوع این پرسش را پررنگ کرده که آقای اوبرایان با کدام هدف چنین پست جنجالی‌ای را از دونالد ترامپ پذیرفته است؛ کسی که دست کم در دوران انتخابات حمایتش نکرده بود و حتی او را فاقد تجربه کافی برای ریاست جمهوری خوانده بود.

این پرسش احتمالا باعث سکوت آنهایی شده که با آقای اوبرایان همکاری نزدیک داشته‌اند و ترجیح داده‌اند فعلا در این باره اظهار نظر نکنند.

تعقیب گام‌های سیاسی بعدی ‌آقای اوبرایان جالب خواهد بود.