انتشار خبر توافق خرید توئیتر از سوی ایلان ماسک، ثروتمندترین فرد جهان، واکنش‌های بسیاری در پی داشته و علاوه بر برانگیختن نگرانی‌های سازمان‌های حقوق بشری و برخی نهادهای سیاسی، گمانه‌زنی‌هایی را درباره آینده اقتصادی این شرکت مطرح کرده است.
توئیتر اکنون روزانه حدود ۲۱۷ میلیون کابر فعال در سراسر جهان دارد که ۸۰ درصد این کابران خارج از آمریکا هستند.
این حجم از کاربر موجب شده که هرگونه تغییر معنادار سیاستگذاری در این شبکه اجتماعی، علاوه بر زندگی روزانه کاربران توئیتر، حیات سیاسی به ویژه در کشورهای دارای نظام دموکراتیک را تحت تأثیر قرار دهد.
همچنین هرگونه تحول در آینده اقتصادی توئیتر، می‌تواند وضعیت حرفه‌ای هزاران کارمند این شرکت را متأثر کند، درآمدشان را افزایش دهد یا برعکس، حتی برخی از آنان را بیکار کند.
نگرانی‌ها از چیست؟
در وهله اول، پرسش‌ها و نگرانی‌ها درباره موضوع حساس مقررات شبکه‌های اجتماعی، از جمله توئیتر است.
سازمان‌های حقوق بشری و مدافع آزادی بیان گفته‌اند نگرانند با این تصاحب، شاهد انتشار انبوه «پیام‌های نفرت‌انگیز» در توئیتر به نام «آزادی بیان» باشند، اما در مقابل، کارشناسان می‌گویند منتظرند تا ببینند ماسک چگونه با معادله پیچیده «تعدیل محتوا» رفتار خواهد کرد.
دریک جانسون، رئیس انجمن ملی پیشرفت رنگین‌پوستان، یک سازمان حقوق مدنی و سیاسی سیاه‌پوستان آمریکا، گفته است: «آقای ماسک! آزادی بیان عالی است، سخنان نفرت‌انگیز غیرقابل قبول است».
علاوه بر واکنش سازمان دیده‌بان حقوق بشر، مایکل کلینمن، مدیر فناوری و حقوق بشر عفو بین‌الملل نیز گفته است: «آخرین چیزی که ما نیاز داریم، یک توئیتری است که عمداً چشمان خود را به روی سخنان خشونت‌آمیز علیه کاربران از جمله زنان، نادوگانه‌ها و دیگران ببندد».
همچنین سازمان جهانی بهداشت که به مدت دو سال با اطلاعات نادرست درباره شیوع کرونا مواجه بوده، از ایلان ماسک خواست تا «مسئولیت عظیم» خود در این زمینه را برعهده گیرد.
این در حالی است که فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران، خرید توئیتر از سوی ماسک را «تهدید برای کثرت‌گرایی و آزادی بیان» و «بستری مناسب برای اطلاعات نادرست» خوانده است.
این فدراسیون که از طریق ۱۸۷ اتحادیه و انجمن در ۱۴۶ کشور، نمایندگی حدود ۶۰۰ هزار روزنامه‌نگار را برعهده دارد، همچنین از تمایل ماسک برای «تأیید هویت» همه کاربران توئیتر انتقاد کرده و بر این باور است که افشای همه نام‌های کاربران توئیتر، «به طور جدی حفاظت بسیاری از روزنامه‌نگاران و منابع در سراسر جهان را به خطر می‌اندازد».
توئیتر در سال‌های اخیر عرصه بسیار مورد علاقه روزنامه‌نگاران و خبرنگاران بوده است و آنان از این شبکه اجتماعی هم برای عرصه کار خود و هم برای به دست آوردن اطلاعات و اخبار استفاده کرده‌اند.
آنتونی رومرو، رئیس اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا به رویترز گفت هرچند ایلان ماسک عضو این اتحادیه و یکی از مهم‌ترین حامیان آن است، اما «داشتن این همه قدرت در دستان فقط یک نفر خیلی خطرناک است».
جاشوا تاکر، مدیر مرکز مطالعات شبکه‌های اجتماعی و سیاست دانشگاه نیویورک، نیز به خبرگزاری فرانسه گفته است: «انتقاد از بیرون به این پلتفرم، مبنی بر این که این شبکه اجتماعی از آزادی بیان حمایت نمی‌کند، خیلی ساده‌تر از کارا کردن آن و اجرای یک سیاست تعدیل محتواست».
در همان دانشگاه نیویورک، پل بارت، معاون رئیس مرکز تجارت و حقوق بشر استرن گفته است: «بهترین روش برای کشتن توئیتر، حذف آن از بازار بورس و کاهش معنادار تعدیل محتواست». او اضافه کرد در صورت وقوع یک «سونامی» از «هرزنامه، پورنوگرافی، اظهارات نفرت‌انگیز و ...»، از آمار کاربران عادی و در نتیجه آمار تبلیغات کاسته خواهد شد.
واکنش سیاستمداران و مقام‌ها
خرید توئیتر از سوی ایلان ماسک واکنش‌هایی نیز در طبقه سیاسیون و همچنین نهادهای سیاسی جهان داشته و برخی آن را پیامی مثبت برای «سیاستمداران محافظه‌کار» دانسته‌اند.
در آمریکا، برغم استقبال برخی از سیاستمداران محافظه‌کار، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، و از منتقدان سرسخت توئیتر فعلی، اعلام کرده که قصد ندارد به این شبکه بازگردد.
در برزیل نیز، ژائير بولسونارو رئیس‌جمهور راستگرای این کشور، که پست‌های زیادی از او از سوی توئیتر و دیگر شبکه‌های اجتماعی به دلیل «انتشار اطلاعات نادرست» حذف شده، از خرید توئیتر از سوی ماسک استقبال کرده است.
در کل، استقبال‌کنندگان از خبر تصاحب توئیتر از سوی ماسک معتقدند اکنون این شبکه اجتماعی، بیشتر بستری مناسب برای کسانی است که فقط «نزاکت سیاسی» را رعایت می‌کنند و واگذاری آن به ماسک، نوعی پایان «سانسور» است.
استقبال‌کنندگان از خبر تصاحب توئیتر از سوی ماسک معتقدند اکنون این شبکه اجتماعی، بیشتر بستری مناسب برای کسانی است که فقط «مصلحت‌اندیشی سیاسی» را رعایت می‌کنند.
اما تی‌یری برتون، کمیسر بازار داخلی اتحادیه اروپا، روز سه‌شنبه در توئیتی نوشت ماسک موظف است کاملاً از قانون خدمات دیجیتال که به تازگی در پارلمان اتحادیه اروپا به تصویب رسیده و از سال ۲۰۲۴ اجرا خواهد شد، پیروی کند.
بر اساس این قانون، شرکت‌ها هر سال یک بار با هزینه خود مورد بررسی و نظارت کمیسیون اروپا قرار می‌گیرند و ممکن است در صورت تکرار تخلف، جریمه‌هایی تا شش درصد فروش سالانه آنها اعمال شود.
یک سخنگوی دولت بریتانیا هم گفت شرکت‌ها باید از لایحه امنیت آنلاین که به زودی تصویب خواهد شد، تبعیت کنند. بر اساس این لایحه، پلتفرم‌های آنلاین ملزم هستند از کاربران در برابر محتوای مضر محافظت کنند.
توئیتر پیشتر تلاش کرده با ابزار پنهان کردن محتوا یا تعدیل آن، تدابیری را برای جلوگیری از سخنان نفرت‌انگیز به کار گیرد.
این شبکه اجتماعی در سال‌های اخیر حتی به حذف حساب‌هایی، مثل حساب دونالد ترامپ پس از حمله به کنگره این کشور روی اقدام کرده است.
ایلان ماسک چه می‌گوید؟
اما خود ایلان ماسک، رئیس تسلا و اسپیس ایکس، معتقد است توئیتر در حال از رونق افتادن است و نیاز به احیا دارد.
او که اعلام کرده در زمینه آزادی بیان یک «مطلق‌گرا» است، روز دوشنبه ۲۵ آوریل، آزادی بیان را «پایه یک دموکراسی کارآمد» توصیف کرد و روز بعد از آن در توئیتی نوشت: «واکنش شدید آنتی‌بادی‌گونه کسانی که از آزادی بیان می‌ترسند، گویای همه چیز است».
ایلان ماسک که در توئیتر بیش از ۸۷ میلیون دنبال‌کننده دارد، در توئیت دیگری نوشت: «منظور من از ‘آزادی بیان’ صرفاً چیزی است که به قانون احترام می‌گذارد. سانسوری که من با آن مخالفم، بسیار فراتر از [چارچوب] قانون است».
همچنین او در گفت‌وگویی سیاست خود درباره تعدیل محتوا چنین خلاصه کرد: «وقتی که شک دارید، اجازه دهید توئیت وجود داشته باشد». و تأکید کرد: «ما نباید خیلی به حذف توئیت‌ها یا تعلیق دائمی حساب‌ها تمایل داشته باشیم».
این میلیاردر آمریکایی پیشتر با قوانین سختگیرانه بهداشتی که در آغاز شیوع کرونا در آمریکا و دیگر کشورهای جهان وضع شده بود، مخالفت کرده بود و این مخالفت او به عنوان نشانه‌ای از محافظه‌کاری‌اش تفسیر شده بود.
اما ماسک خود را فردی مستقل «میانه‌رو» و حتی یک «کمونیست» می‌خواند که به دنبال «بالاترین خیر همه» است.
او در سال ۲۰۲۰ تصمیم گرفت کالیفرنیا، جایی را که از فضای تجاری‌اش انتقاد داشت، ترک کند و به تگزاس برود، جایی که او از وضع قوانین اخیر ضد سقط جنین در آنجا انتقاد کرده است.
ثروتمندترین فرد جهان هم از سیاستمداران دموکرات، هم از سیاستمداران جمهوری‌خواه آمریکایی حمایت مالی کرده است.
همچنین زبانی رک و گاهی تند دارد و ابایی ندارد از این که برخی را مورد تمسخر یا تحقیر قرار دهد. چند سال پیش هم شیوه استخدام کارمندان و شرایط قراردادها در شرکت تسلا جنجال‌برانگیز شده بود.
ماسک تأکید کرده خرید توئیتر «راهی برای پول درآوردن نیست» و او عمیقاً بر این باور است که «داشتن یک پلتفرم عمومی و گشوده به روی تعداد بیشتری از مردم، برای آینده تمدن ما خیلی مهم است».
حال باید دید ثروتمندترین مرد جهان چگونه قرار است توئیتر را در زمینه «آزادی بیان» با وجود همه نگرانی‌هایی که وجود دارد، مدیریت خواهد کرد.
آینده اقتصادی توئیتر
همچنین در کنار این مسئله، موضوع آینده اقتصادی توئیتر نیز مطرح است.
در حالی که رسانه‌های جهان به ویژه رسانه‌های اقتصادی، در حال ارزیابی و گمانه‌زنی درباره وضعیت آینده شرکت توئیتر در بازار هستند، ایلان ماسک در اواسط ماه آوریل گفت تصمیم او برای خرید توئیتر انگیزه‌های اقتصادی ندارد.
پیشینه مالی توئیتر نشان می‌دهد که این شرکت از زمان ورود به بازار سهام در سال ۲۰۱۳، به غیر از سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، متضرر شده است. همچنین توئیتر در قیاس با فیسبوک که ارزش سهام آن بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار ارزیابی می‌شود، یک شرکت کوچک به شمار می‌آید.
با این حال، کارشناسان بر این باورند اگر برای ایلان ماسک سودآوری توئیتر یک «اولویت» نباشد، دست‌کم او در پی ضرر بیشتر برای این شرکت نیست.
ماسک هنوز جزئیاتی درباره نحوه افزایش گردش مالی توئیتر در آینده ارائه نکرده، به جز یک توئیت که در آن پیشنهاد کاهش قیمت نسخه پولی این شبکه را داده بود اما بعداً این توئیت حذف شد.
یکی دیگر از راه‌های کاهش هزینه‌های توئیتر در دوران ماسک، می‌تواند کاهش نیروی انسانی این شرکت باشد که اتفاقاً با تمایل او برای کاهش تعدیل محتوا در این شبکه اجتماعی سازگار است.
این شرکت مستقر در کالیفرنیا، در حالی در پایان سال ۲۰۲۱، هفت هزار و ۵۰۰ نیروی کار در سراسر جهان داشت که بر اساس یک تحقیق از سوی دانشکده بازرگانی دانشگاه نیویورک، تنها در سال ۲۰۲۰ نزدیک به ۱۵۰۰ ناظر استخدام کرده بود.
کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که ماسک می‌تواند به دنبال تسریع رشد تعداد کاربران و در نتیجه درآمد از تبلیغات باشد، یا با حفظ گزینه‌های فعلی رایگان، ویژگی‌ها و گزینه‌های جدید پولی را به این شبکه اضافه کند.
