حمله به سه طلبه در مشهد؛ واکنش‌ها، ابهام‌ها، گمانه‌زنی‌ها
۱۴۰۱ فروردین ۱۷, چهارشنبه
روز سه‌شنبه، ۱۶ فروردین (۵ آوریل) در صحن حرم امام هشتم شیعیان فردی با چاقو به سه نفر که ابراهیم رئیسی آنها را "مبلغان جهادی اسلام ناب" معرفی کرده حمله کرد.
در این حادثه یکی از مبلغان به نام حجت‌الاسلام محمد اصلانی کشته شد و دو نفر دیگر به شدت مجروح شدند. خبرگزاری تسنیم غروب سه‌شنبه حال یکی از مجروحان را "به شدت نامناسب" گزارش کرد.
محمدحسین درودی، دادستان مشهد چند ساعت پس از حمله اعلام کرد ضارب این حادثه که یک "تبعه خارجی" بوده و چهار نفر دیگر به ظن همکاری با او بازداشت شدند.
یعقوبعلی نظری، استاندار خراسان رضوی غروب سه‌شنبه با استناد به اظهارات مسئولان امنیتی استان به خبرنگاران گفت: «ضارب دارای تفکرات تکفیری و استکبار جهانی بوده است و این مسئله محرز است و به نظر می‌رسد با توجه به اندیشه و افکارش اقدام را با برنامه‌ریزی قبلی انجام داده، اما مشخص نیست عواملی در پشت صحنه به او کمک می‌کردند یا نه.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
"تفکرات تکفیری" ضارب موضوعی است که بسیاری دیگر از مقام‌های جمهوری اسلامی هم به آن اشاره کرده‌اند اما تا کنون درباره چگونگی مشخص شدن این مسئله اطلاعات دقیقی منتشر نشده است.
"مبلغان جهادی" در میان حاشیه‌نشینان مشهد
نکته دیگری که بسیاری از مسئولان، از جمله رئیس دولت سیزدهم، ابراهیم رئیسی به آن اشاره کرده‌اند فعالیت این "مبلغان جهادی" در میان حاشیه‌نشینان کلانشهر مشهد است اما تاکنون درباره ارتباط احتمالی این فعالیت‌ها و حمله به آنها خبری منتشر نشده است.
رئیسی صبح چهارشنبه در پیامی خطاب به وزیر اطلاعات درباره مقتول حادثه دیروز نوشت: «ایشان از مبلغان جهادی اسلام ناب بود که مستضعفان شیعه و اهل سنت حاشیه شهر مشهد مقدس، مجاهدت‌های ایشان را از نزدیک دیده بودند.»
او تاکید کرد این حادثه که به دست یکی از "عناصر منحرف و تحت تأثیر گروه‌های تکفیری آمریکایی" رخ داده "قطعا" باعث "وحدت و انسجام بیشتر از پیش علاقه‌مندان به اسلام و ایران اسلامی" می‌شود.
رئیس دولت سیزدهم وزارت اطلاعات را موظف کرد "با همکاری تمامی نهادهای ذی‌صلاح به سرعت تمامی عوامل مؤثر این حادثه را شناسایی و تحت تعقیب قرار داده" و نتیجه را به اطلاع افکار عمومی برسانند.
دستور دادستان کل، پیام قالیباف
محمد جعفر منتظری، دادستان کل کشور هم در نامه‌ای از دادستان مشهد و نیروهای امنیتی و اطلاعاتی خواست "تعقیب و ریشه‌یابی دست‌های پشت پرده و پنهان این اقدام" و برخورد قاطع با عامل و یا عوامل آن را هر چه سریع‌تر در دستور کار قرار دهند.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در نطق پیش از دستور صبح چهارشنبه خود با اشاره به حمله به سه طلبه در مشهد تاکید کرد مسئولان باید چنین اتفاقاتی را با جدیت پیگیری و ریشه‌یابی کنند.
او با اشاره به این که ضارب ظاهرا مهاجر افغان بوده هشدار داد که "فرصت‌طلبان نباید بتوانند از چنین اتفاقاتی برای بر هم زدن برادری بین ملت‌ها استفاده کنند".
قالیباف افزود: «بسیاری از برادران افغان ما در راه دفاع از ایران در میدان‌های جنگ حضور داشتند و به شهادت رسیدند.» ظاهرا اشاره او، از جمله به اعزام برخی مهاجران افغان به جبهه‌های جنگ در سوریه است.
فرضیه دخالت خارجی برای تفرقه‌افکنی مذهبی
تفرقه‌افکنی به عنوان انگیزه حمله به "مبلغان جهادی" و دست داشتن نیروهای خارجی در آن فقط از سوی اصولگرایان مطرح نمی‌شود.
محمد علی ابطحی، روحانی اصلاح‌طلب و معاون اول رئیس جمهوری در دولت اول محمد خاتمی هم در یک پیام توئیتری می‌گوید حمله به طلبه‌ها در مشهد را "نباید در چارچوب مسایل داخلی دید".
به باور رئیس مؤسسه گفتگوی ادیان و عضو مجمع روحانیون مبارز، پیامد تقویت اختلاف‌‌های مذهبی می‌تواند شروع "جنگ‌های داخلی با رنگ افراطی مذهبی" از مشهد باشد.
روایت کیهان از پشت‌پرده حادثه مشهد
در این میان روزنامه کیهان که با مسئولیت نماینده رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای اداره می‌شود حادثه مشهد را با قتل دو روحانی اهل سنت در گنبدکاووس که سیزدهم فروردین رخ داد مرتبط عنوان کرد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
کیهان با اذعان به این که هنوز ابعاد و جزئیات دقیق حمله به سه روحانی در مشهد روشن نشده ادعا کرد: «اما گویا بوی یک توطئه با چاشنی تفرقه‌افکنی و اختلاف‌افکنی بین شیعه و سنی به مشام می‌رسد.»
پس از قتل دو روحانی اهل سنت در گنبدکاووس معاون استاندار گلستان و فرماندار این شهر با اشاره به بررسی‌های همه‌جانبه پلیسی و اطلاعاتی در این پرونده وجود "هرگونه شائبه قومی و مذهبی" در آن را رد کردند.
با این حال روزنامه کیهان می‌گوید با افزایش حمله‌های رسانه‌ای "به سیل مهاجرت برخی اتباع خارجی به ایران و تمرکز برخی رسانه‌های ضد انقلاب و برجسته‌سازی تجمع ضد مهاجران در چند نقطه از کشور" به نظر می‌رسد حادثه دیروز مشهد بخشی از " پازل امنیتی طراحی شده از سوی توطئه‌گران" برای اختلاف‌افکنی بین ایرانیان و مهاجران و میان شیعه و سنی باشد.