وليد النوفل
رییس‌جمهوری تونس، «قیس سعید» پس از این که برای واکنش به مخالفان تصمیم خود مبنی بر انحلال شورای عالی قضایی این کشور، به سخنان یک فیلسوف ایرانی شیعه استناد و او را به عنوان یک فقیه عرب معرفی کرد، با انتقادات گسترده مواجه شد.
سعید متهم به استفاده از نفوذ شیعیان تونس در ادارات نزدیک به ریاست جمهوری است و گفته می‌شود تمایل زیادی به نزدیکی با ایران دارد.
***
قیس سعید، رییس جمهوری تونس در نشست شورای وزیران این کشور گفت: «بار دیگر تاکید می‌کنم که قضاوت یک وظیفه است، نه قدرت. تمام قضات نیز باید تابع قانون باشند. هیچ دولتی فراتر از حکومت تونس وجود ندارد. هر کسی ادعای آشنایی با افکار اندیشمندان عرب را دارد، به کتاب العدل [اثر] ابن‌مسکویه (فیلسوف و مورخ فارس) مراجعه کند تا به ماهیت دادگستری و چگونگی تحقق آن پی ببرد.»
هر چند نمی‌توان این رخداد را نشانه گرایش قیس سعید برای بردن کشورش به سمت شیوه حکم‌رانی در ایران دانست اما استناد او به اندیشه یک فیلسوف شیعه ایرانی در دوره «آل بویه» که بر غرب این کشور و هم‌چنین عراق حکومت می‌کردند، موجب خشم گسترده طیف‌های وسیع و هم‌چنین برخی احزاب سیاسی در تونس شده است.
از سوی دیگر، خانم «عبیر موسی»، رییس حزب «قانون اساسی آزاد» تونس در یک تجمع اعتراضی ضمن انتقاد از قیس سعید بابت استناد به سخنان ابن مسکویه به‌عنوان یک شخصیت تندرو دینی و پیرو افکار رادیکال گفت: «کشور ما از اسلام سیاسی اخوانی (منظورش جنبش النهضه به رهبری راشد الغنوشی بود)، به اسلام سیاسی ایرانی شیفت پیدا کرده است. این تنش در حالی رخ می‌دهد که مخالفان قیس سعید اتهام‌هایی مبنی بر افزایش نفوذ سیاست‌مداران شیعی در ادارات وابسته به نهاد ریاست‌جمهوری تونس متوجه او کرده‌اند. البته سعید کاملا مواظب است که تمایلش برای نزدیکی به ایران را بیان نکند و روابطش با کشورهای عربی و غربی را حفظ کند.»
اهداف سیاسی
در این زمینه، «عبدالله التونسی»، (نام مستعار )روزنامه‌نگار در مصاحبه با سایت «ایران‌وایر» ضمن بیان این که گفت مایل به ذکر نام خود نیست چون اوضاع کنونی تونس چنین مباحثی را برنمی‌تابد، توضیح داد: «شاهد نفوذ آشکار پیروان مذهب تشیع در نهادهای زیر نظر قیس سعید هستیم؛ هر چند او تمایلش برای نزدیکی به ایران را بیان نمی‌کند و قصد دارد روابطش با کشورهای عربی و غربی را حفظ کند. برادرش، نوفل سعید را مامور ارتباط با ایران کرده است و او نیز نقش اصلی در برقراری رابطه بین طیف شیعی با جامعه تونس بازی می‌کند.»
این در حالی است که «محمد بن یونس»، کارشناس مسایل اسلامی می‌گوید: «هیچ‌کدام از شیعیان به پست‌های مهم در تونس دست نیافته‌اند. البته برخی ادعا می‌کنند که پیروان این مذهب به تقیه متوسل می‌شوند اما هیچ دلیلی در این زمینه وجود ندارد. چه بسا ایران می‌کوشد از طریق حزب الحشد الشعبی تونس که قصد مشارکت در انتخابات آینده را دارد، برای گسترش تشیع در این کشور اقدام کند ولی هنوز به نتیجه نرسیده و این موضوع در سطح تلاش باقی مانده است.»
از سوی دیگر، شیخ «احمد سلمان»، مدیر موسسه «اهل‌البیت» تونس در پاسخ به اظهارات فوق گفت: «همانند دیگر شهروندان تونسی، شیعیان کشورمان نیز اهداف سیاسی دارند. شیعیان تونس مانند بقیه هم‌وطنان خیرخواه کشورند و برای بهبود اوضاع می‌کوشند. آن‌ها مانند هر فرد دیگری به فعالیت می‌پردازند، عضو احزاب مطلوب‌‌شان می‌شوند و افراد از دیدگاه خودشان بهتر را انتخاب می‌کنند.»
او افزود: «هرگز نباید از یاد ببریم که شیعیان تونس نیز شهروندان این کشور هستند و حق دارند در چارچوب قانون، فعالیت‌های سیاسی خود را انجام دهند. قانون اساسی نیز این حقوق را تضمین کرده است. ناگفته نماند که فعالیت سیاسی بایستی در راستای حفظ امنیت و سلامت کشورمان باشد.»
ارتباطی با تهران وجود ندارد
شیخ احمد سلمان در ادامه گفت‌وگویش با «ایران‌وایر» گفت: «شیعیان تونس هیچ ارتباطی با ایران ندارند. بارها گفته‌ام که ایران کشوری شیعی و دارای مذهب رسمی تشیع است ولی به‌عنوان یک حکومت، نه نماینده شیعیان بلکه نماینده شهروندانش است. در ایران هم سنی، شیعه، مسیحی، یهودی و دیگر پیروان ادیان، مذاهب و اقوام زندگی می‌کنند. در تونس نیز همانند دیگر کشورها، سفارت ایران هم داریم ولی انتساب تشیع به یک دولت یا سفارت‌خانه اشتباه است.»
او در ادامه گفت: «شیعیان سراسر جهان همواره متهم به ارتباط با ایران می‌شوند. قبلا چنین اتهامی در تونس نیز وجود داشت. در دوره خلافت عباسی، شیعیان متهم به پیروی از فاطمی‌ها می‌شدند ولی شواهد تاریخی زیادی دال بر اعلام برائت علمای شیعه از دولت فاطمیه وجود دارد.»
این در حالی است که طبق گفته عبدالله التونسی، دفتر فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی در تونس فعالیت‌های زیادی مانند اعزام هیات‌های فرهنگی به حوزه‌های علمیه در عراق و ایران و برگزاری سمینارهای مختلف برای معرفی انقلاب این کشور و نقش آن انجام می‌دهد: «برخی پیروی و ارتباط نهادها و مراکز شیعی در تونس با تهران و سفارت ایران در کشورمان را انکار می‌کنند. درحالی که تمام این موسسات برای گسترش تشیع در تونس به فعالیت می‌پردازند و از سوی سفارت ایران نیز ساپورت مالی می‌شوند. همگی فعالان عضو این سازمان‌ها به ایران و عراق می‌روند و با روحانیون و سیاست‌مداران ایرانی دیدار می‌کنند.»
محمد بن يونس هم سخنان فوق را تایید می‌کند و می‌گوید: «جنبش تشیع به رهبری مرکز فرهنگی ایران و موسسه آل‌بیت به آرامی در تونس گسترش می‌یابد. تلاش آن‌ها برای ایجاد تفرقه و چندپارگی در میان ملت تونس را به چشم خودم دیده‌ام. پس از انقلاب ایران، تهران برای پذیرش اندیشه شیعی توسط جوانان جهان عرب تلاش کرد. در کشور ما نیز این پروژه از طریق شیعیان تونس دنبال شد. آن‌ها این مذهب را از اجدادشان، به ویژه در ولایت قابس که دارای بیشترین جمعیت شیعی است، به ارث برده‌اند. ایران از طریق ایجاد پشتوانه اجتماعی شیعی در کشورهای عربی، اهداف خاصی را دنبال می‌کند.»
ریشه‌های تاریخی
احمد سلمان، مدیر موسسه «اهل‌البیت» نیز در ادامه این گزارش گفت: «پیشینه تاریخی شیعیان تونس به نیمه نخست قرن دوم هجری برمی‌گردد. امام جعفر صادق، امام ششم شیعیان در آن زمان هیاتی را برای تبلیغ تشیع به این‌جا فرستاد. این مبلغان کوشش بسیار دشواری را انجام داده و موجب شدند تا مردم فوج‌فوج به مذهب اهل‌البیت بگروند.»
او افزود: «این پشتوانه مردمی شیعی از فرصت استفاده و تونس را به کشوری شیعی تبدیل کردند که بعدها دولت فاطمی نام گرفت. شواهد تاریخی مربوط به برخی دوره‌ها وجود دارند که نشان می‌دهند تونس مرکزی برای تبلیغ تشیع بوده است. شهر نطفه در جنوب‌غرب تونس به کوفه کوچک تبدیل شده بود، چون علمای شیعی بسیاری و هم‌چنین از شمال آفریقا در آن‌جا زندگی می‌کردند.»
شیخ احمد سلمان درباره تشیع کنونی یا به عبارتی، شیعیان معاصر در تونس نیز گفت: «می‌توان گفت این جنبش از زمان سفر مشهور سید محمد التیجانی السماوی، عالم تونسی به شرق جهان عرب، به‌ویژه عراق آغاز شد. او در این سفر با علمای حوزه‌های علمیه دیدار کرد، مکتب اهل‌البیت را پذیرفت و سپس کتاب‌ٰهایی نوشت که تمام جهان را لرزاند و در کشور ما نیز بازتاب و تاثیر آشکاری داشته است. مردم تحقیق درباره تشیع و ارکان آن را آغاز کرده‌اند و جامعه نیز به روی این مکتب باز شده است؛ تا جایی که شاهد گرویدن شمار بسیاری از شهروندان تونس به مذهب اهل‌البیت هستیم.»
این شیخ شیعی در پایان اظهار داشت: «پس از انقلاب سال ۲۰۱۱ تونس، چند تحول در کشورمان رخ داد. مهم‌تر از همه این که آزادی‌های قانونی و مجال فعالیت برای همگان فراهم شد. بدین‌ترتیب، فضای آزاد در اختیار پیروان تمام ادیان، مذاهب و ایدئولوژی‌ها قرار گرفت. شیعیان تونس نیز در این فضای جدید، آزادی لازم که مدتی از آن محروم شده بودند را به دست آورده و توانستند در جامعه ظاهر شوند و آن طور که می‌خواهند، سخن بگویند؛ به‌ویژه این که برخی اصول قانون اساسی جدید نیز آزادی عقیده و انجام مناسک دینی را تضمین کرده است. خلاصه این که مذهب تشیع و شیعیان تونس در بهترین دوره خود به سرمی‌برند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر