انتقاد کارشناسان ایرانی از مواضع تهران در قبال مداخله نظامی روسیه در اوکراین
کارشناسان سیاست خارجی ایران در پی مداخله نظامی روسیه در اوکراین و بالا گرفتن تنش از مواضع کشورشان در قبال این بحران انتقاد کردهاند.
تهران/ الهه سالاری/ خبرگزاری آناتولی
اغلب رسانههای اصلاحطلب و اعتدالگرا در ایران معتقدند رویکرد دولت سید ابراهیم رئیسی و دستگاه سیاست خارجی در قبال تحولات اوکراین رویکردی صحیح و مبتنی بر منافع ملی نبوده و از «ضرورت اتخاذ سیاست بیطرفی» از سوی تهران نوشتهاند.
حسن بهشتیپور، کارشناس مسائل بینالملل روز شنبه در یادداشتی در روزنامه «اعتماد» با اشاره به مداخله نظامی روسیه در اوکراین نوشت: «جمهوري اسلامي ايران بايد به صراحت به روسيه هشدار بدهد كه ورود به خاک كشورهای مستقل نه تنها معضل عضويت كشورها در ناتو را حل نميكند، بلكه كشورهاي ديگري، مانند گرجستان را كه در معرض چنين تهاجمي هستند، ترغيب ميكند كه روند عضويت در ناتو را سريعتر تكميل كنند تا بتوانند بر اساس ماده پنج پيمان ناتو كه تجاوز به هر يك از كشورهاي عضو را تجاوز به همه كشورها محسوب ميشود، از چتر دفاعي مستحكمتري در مقابل چنين تجاوزاتي بهرهمند شوند.» به نوشته او، « ايران ميتواند هم با توسعهطلبي ناتو به مرزهاي غربي روسيه مخالف باشد و اين تحركات را محكوم بكند و هم تاكيد داشته باشد كه اين توسعهطلبي ناتو يك ماجراجويي توسط امريكا و انگلستان است كه روسيه را به دامي بكشانند كه در اوكراين برايش پهن كردهاند».
فیاض زاهد، استاد دانشگاه نیز در یادداشت دیگری در همین روزنامه ضمن انتقاد از تماس تلفنی رئیس جمهور ایران با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و عدم توجه به وضعیت اوکراین اتخاذ رویکرد غیربیطرفانه را به ضرر ایران توصیف کرده و نوشت که «حداقل نميگفتيد اميدواريد كه اين مداخله به نفع ملتهای منطقه تمام شود».
روزنامه جمهوری اسلامی به مدیرمسئولی مسیح مهاجری هم در مقالهای مواضع دولت ایران را «غیرمنطبق با معیارهای شناخته شده نظام جمهوری اسلامی» توصیف کرده و هشدار داد «ما نباید فراموش کنیم که روسها در غیرقابل اعتماد بودن اگر بدتر از آمریکائیها نباشند، بهتر از آنها نیستند». جمهوری اسلامی در این یادداشت با اشاره به برخی اتفاقات تاریخی در روابط ایران و روسیه آورده است که «کارنامه تجاوز روسها به آذربایجان و گیلان و به توپ بستن حرم امام رضا علیهالسلام و همراهی با صدام» واقعیت غیرقابل اعتماد بودن روسها را نشان میدهد.
علی مطهری، نماینده پیشین مجلس ایران نیز باور دارد که «ایران برای آنکه استقلال خود را نشان بدهد باید تجاوز روسیه به اوکراین را محکوم کند.» او روز جمعه در دومین روز تجاوز نظامی روسیه به خاک اوکراین در توییتر نوشت: «جدا شدن گرجستان و آذربایجان و ارمنستان از ایران توسط روسیه و حمایت شوروی از صدام در حمله به ایران را همواره به یاد داشته باشیم».
واکنش روزنامههای اصولگرا به مسئله جنگ در اوکراین تا حدود زیادی متفاوت است. این روزنامهها اغلب با انتقاد از سیاستهای ناتو و ایالات متحده، این ائتلاف را مقصر آغاز جنگ فعلی معرفی میکنند و رویکرد ایران را درست میخوانند. روزنامه دولتی ایران در شماره روز شنبه خود در این خصوص نوشت: «ایران، رویکرد خصمانه ناتو در گسترش به شرق و تهدید کشورهای خارج از چهارچوب تنظیمات غرب را مسألهای راهبردی و غیرقابل پذیرش دانسته و درعین حال، جنگ را نیز تأیید نمیکند.» روزنامه ایران تأکید کرده «علتالعلل جنگ اخیر را میتوان توسعهطلبی بازوی نظامی غرب دانست».