فوتبال ایران؛ وقتی داوران زن لباس مردانه قرض می‌گیرند

سحر رضایی،شهروند خبرنگار 

از «شهاب‌الدین عزیزی خادم» تا تمامی اعضای هیات‌رییسه‌ای که دهم اسفند سال ۱۳۹۹ به فدراسیون فوتبال ایران رسیدند، بارها در مصاحبه‌های خود به تغییر شرایط داوران و ارتقای کیفیت‌ ایشان اشاره کرده‌اند. اما واقعیت با کلام این مدیران در تضاد است.

وضعیت رسیدگی به مشکلات و کمبودهای داوران زن در فوتبال و فوتسال، در تناسب با دورانی که «مهدی تاج» ریاست فدراسیون را برعهده داشت، تغییری نکرده است.  

از هفته نهم لیگ برتر فوتبال زنان عبور کرده‌ایم، دور مقدماتی لیگ برتر فوتسال نیز به پایان رسیده است، اما هنوز داوران زن لباس داوری خود را از فدراسیون تحویل نگرفته‌اند؛ حتی در حد یک جفت جوراب.

در این مطلب نگاهی می‌اندازیم به آن‌چه بر داوران زنان ایرانی می‌گذرد و البته بروز نشانه‌هایی از فساد در کمیته داوران.

***

داوران زن چگونه در فدراسیون مهدی تاج تهدید می‌شدند؟

فدراسیون از تیر سال ۱۳۹۸ و در زمان ریاست «مهدی تاج» با شرکت «نفت پارس» برای اسپانسرینگ داوران فوتبال ایران، قرارداد همکاری امضا کرد.

داوران مرد یک ماه بعد از این قرارداد و از هفته اول لیگ برتر مردان، با لباس‌هایی که آرم شرکت نفت پارس پشت آن‌ها نقش بسته بود، در مسابقات قضاوت کردند. داوران زن لیگ «فوتبال» از هفته دوم رقابت‌های لیگ برتر فوتبال زنان و داوران زن «فوتسال» اما با گذشت ده هفته از لیگ فوتسال زنان لباس‌های جدید خود را تحویل‌ گرفتند.

داوران زن لیگ برتر فوتبال زنان، یک هفته بعد از دریافت لباس‌ها‌، به دلیل اعتراض به عدم دریافت دستمزدهای فصل قبل، به طور غیرقانونی، برخلاف اساس‌نامه فدراسیون فوتبال و حتی بدون شنیدن صحبت‌های آن‌ها در کمیته‌های این فدراسیون، از قضاوت کنار گذاشته شدند. به این ترتیب مهدی تاج تصمیم گرفت، لیگ برتر فوتبال زنان در غیاب حدود ۳۰ داور برجسته زن ایران پیگیری شود.

رییس کمیته داوران وقت «هدایت‌الله ممبینی» بود که دستمزد عقب‌افتاده ۲۲هفته‌ای این داوران را پرداخت و تمامی آن‌ها را از قضاوت محروم کرد.

حتی برخی از این داوران که در لیست بین‌المللی هم حضور داشتند، تهدید شدند که در صورت ادامه اعتراضات، از لیست فیفا کنار گذاشته خواهند شد.

در آن فصل جنجالی، فدراسیون با برکناری داوران معترض، از هفته سوم از داورانی استفاده کرد که تجربه قضاوت در لیگ برتر نداشتند. اشتباهات فاحش داوران بی‌تجربه، مشکلات و اعتراضات زیادی به همراه داشت.

در یک مورد بسیار عجیب، کمیته داوران از داور فوتسال برای قضاوت بازی فوتبال استفاده کرد؛ داوری که گاهی به اشتباه قوانین فوتسال را در زمین فوتبال پیاده می‌کرد. به صورت نمونه خطای تاخیر در پرتاب اوت را که مختص بازی فوتسال است، در فوتبال اجرا کرده بود.

حقوق داوران زن در فوتبال ایران چقدر است؟

فدراسیون فوتبال ایران تا پایان فصل گذشته، به یک داور وسط در فوتبال زنان ۱۲۰ هزار تومان، کمک‌ها نفری ۸۰ هزار تومان و داور چهارم ۴۰ هزار تومان برای هر مسابقه دستمزد پرداخت می‌کرد.

کمیته داوران از ابتدای فصل جاری با تبلیغات رسانه‌ای مدعی شد که تصمیم به افزایش ۴۰۰ درصدی دستمزد داوران زن در فوتبال ایران گرفته است.

با یک حساب سرانگشتی متوجه خواهید شد، حتی با این افزایش هم دستمزد یک داور وسط در لیگ برتر زنان به پانصد هزار تومان نمی‌رسد. اما جالب اینجاست که بدانیم همین حقوق ۴۸۰ هزار تومان برای داوران زن و ۳۲۰ هزار تومانی برای کمک داوران و ۱۶۰ هزار تومانی برای داوران چهارم، هنوز به زنان داور پرداخت نشده است.

حقوق داوران مرد به طور کامل پرداخت شده است؛ اما در فوتبال زنان، قضاوت‌های رایگان ادامه دارد. این بار حتی خبری از پرداخت ناقص و اقساطی هم نیست؛ فدراسیون به صورت کامل حقوق داوران زن را کنار گذاشته است.

‌چرا داوران زن، لباس داوران مرد ليگ برتر را قرض می‌گیرند؟

 زمستان رو به پایان است؛ اما هنوز داوران زن لباس‌های زمستانی‌ خود را نگرفته‌اند.

در برخی دیدارهای لیگ برتر زنان، رنگ کاپشن‌های داوران هنگام گرم کردن با همدیگر متفاوت است. آن‌ها هر کاپشنی را که خودشان دارند، می‌پوشند تا از سرما در امان بمانند.

باور کردنی نیست، اما داوران فوتبال ایران از چهار سال قبل تاکنون «گرمکن» نگرفته‌اند و خودشان باید بخرند. با کدام پول؟ حقوقی که پرداخت نمی‌شود و حتی در صورت واریز سر وقت هم رقمش ناچیز بود.

نکته عجیب‌تر این است که داوران زن فوتبال و فوتسال ایران از دو سال قبل تا امروز، لباس داوری هم از فدراسیون فوتبال نگرفته‌اند و البسه‌ای را می‌پوشند که ابتدای سال ۱۳۹۸ به آن‌ها تحویل داده شده بود.

داوران جدید زن می‌گویند که گاهی مجبور هستند تا لباس داوران مرد را قرض بگیرند. علاوه بر جنس بد لباس‌ها، محدودیت رنگی هم در هماهنگی با تیم‌ها برایشان مشکل ایجاد می‌کند.

فصل گذشته در دیدار شهرداری سیرجان و سپاهان اصفهان، همرنگ بودن لباس داوران با تیم سپاهان موجب اعتراض بازیکنان شد. سرمربی سپاهان می‌گفت که بازیکن ما چند بار به داور پاس داد.

مسئول تامین البسه داوران، کمیته داوران است و از بسته تجهیزات داوری‌ که به مردان می‌دهند و شامل چند دست لباس بازی، لباس تمرینی، لباس هتلی، لباس شرکت در کلاس آموزشی، گرمکن، چمدان و پرچم است، به زنان فقط دو دست لباس بازی و یک لباس تمرینی از دو سال قبل داده شده که غالبا حتی بر اساس سایز نیست و به گفته داوران، ته‌مانده‌های انبار را به داوران زن می‌دادند.

در چنین وضعیت آشفته‌ای، صحبت از به‌کارگیری سیستم رادیویی برای قضاوت فوتبال زنان شوخی به نظر می‌رسد. چند بار که برخی از این سیستم استفاده کردند، از طریق لابی و به دلیل نزدیکی با برخی افراد کمیته داوران بود.

همسر کارمندان فدراسیون چگونه داور لیگ فوتبال زنان شد؟

«فاطمه فهیمی»، مسئول چیدمان داوران زن سالیان متمادی است که در حاشیه امنیت قرار دارد و تغییرات مکرر در راس فدراسیون یا کمیته داوران، تاثیری در جایگاه مستحکم او ندارد.

در واقع تنها عضو ثابتی که هیچ‌گاه موقعیتش تغییر نکرده، فاطمه فهیمی است. داوران زن می‌گویند، او بسیار منفعل است، به بقای خودش اهمیت می‌دهد و هرگز برای داوران زن، در هیچ جلسه‌ای خواسته‌ای را مطرح نکرده است.  

کمیته داوران امسال در معرفی لیست بین‌المللی داوران زن فوتبال، اسم یک داور را در لیست کمک داوران درج کرد.

«آتنا لشنی» از داوران بی‌تجربه لیگ برتر فوتبال بود، اما به واسطه حضور همسرش «دانیال مرادی» در فدراسیون فوتبال، بدون انجام تست‌های پیش فصل داوری در لیست داوران قرار گرفت.

از انتقادات مهمی که به خانم فهیمی می‌شود، انتخاب داوران زن بر اساس روابط است. 

فدراسیون فوتبال چگونه داوران زن را از لیست فیفا خارج می‌کند؟

فدراسیون فوتبال ایران سابقه یک تلاش ناکام برای حذف «مهسا قربانی» از فهرست داوران فیفا را دارد.

پس از قضاوت او در یک دیدار فوتبال مردان در مالدیو و عدم استفاده از جوراب زیرِ شورت ورزشی، در لیست سیاه فدراسیون قرار گرفت و مدت‌ها از قضاوت در لیگ زنان ایران محروم بود.

پس از دعوت فیفا از مهسا قربانی برای قضاوت در رقابت‌های انتخابی المپیک، فدراسیون با بی‌پاسخ گذاشتن این دعوت سعی در حذف او داشت. اما مهسا قربانی در مکاتبه با فیفا اجازه نداد، فدراسیون او را از عرصه داوری بین‌المللی محو کنند.

سال ۱۳۹۹ هم در یک اتفاق عجیب «آسو جواهری» به دلیل فعالیت‌های پژوهشی‌ خود هفته‌ها از قضاوت در لیگ محروم شد. او دکترای جامعه‌شناسی اقتصادی دارد و در تز دکترای خود اقتصاد سیاسی فوتبال ایران را مورد بررسی قرار داده است.

خانم جواهری همچنین در زمینه مطالعات جنسیت و ورزش و تبعیض و نابرابری‌ها نیز پژوهش‌هایی داشته و چندین تالیف و ترجمه در کارنامه دارد. اما «علیرضا سهرابی»، رییس وقت دپارتمان داوری می‌گفت، بین داوری و کارهای پژوهشی باید یکی را انتخاب کنی.

چندی قبل وقتی فدراسیون فوتبال اعلام کرد منابع مالی برای برگزاری کلاس‌های پیش فصل داوری را ندارد، هیات فوتبال کرج مدعی شد که داوطلبانه کلاس‌های داوری را برگزار خواهد کرد. اما در ازای این لطف، آرام‌آرام امتیازاتی هم از فدراسیون فوتبال ایران گرفت.  

تعداد زیادی از داوران مرد و زن این استان بدون تجربه کافی، در لیگ برتر قضاوت می‌کنند. علاوه بر آن در لیست بین‌المللی زنان و مردان نیز تعداد داوران کرجی ناگهان بالا رفته است.

مجموع این اتفاق‌ها نشان می‌دهد که سازماندهی امور داوران زن در فوتبال و فوتسال زنان ایران، آمیخته به تبعیض‌های مدیریتی، مالی، جنسیتی و البته توام با فساد در فدراسیون فوتبال است.