«حسین امیرعبداللهیان»، وزیر خارجه ایران، روز گذشته ۲۸بهمن۱۴۰۰ برای شرکت در کنفرانس امنیتی مونیخ وارد این شهر شد.
کنفرانس امنیتی مونیخ چیست؟ چه موضوعاتی در این کنفرانس مورد رایزنی سران کشورها قرار می‌گیرد و حضور ایران با عالی‌ترین مقام دولتی دعوت شده در این کنفرانس چگونه خواهد بود؟ «ایران‌وایر» در این گزارش در گفت‌وگو با «آرش آرامش»، حقوق‌دان و تحلیل‌گرمسائل امنیت ملی، به این سوالات پاسخ داده است.
***
درباره کنفرانس امنیتی مونیخ چه می‌دانیم؟
شهر مونیخ آلمان، دوباره این آخر هفته میزبان صدها رهبر سیاسی و اقتصادی جهان است. «کنفرانس امنیتی مونیخ» که در آستانه شصت سالگی قرار دارد، امسال بعد از دو سال برگزاری آنلاین و مجازی، دوباره در روزهای هجدهم تا بیستم فوریه، حضوری برگزار می‌شود. روسیه که به‌خاطر حمله احتمالی به خاک اوکراین، احتمالا نقل محافل کنفرانس امسال خواهد بود، نماینده‌ای نفرستاده است. اما، ایران در حال مذاکره با قدرت‌های جهان در وین، یک‌بار دیگر با وزیر امور خارجه خود حاضر شده است.
کنفرانس امنیتی مونیخ در پی ساخت دیوار برلین در سال ۱۹۶۱ و تقسیم رسمی آلمان به دو بخش شرقی و غربی، و رود جنگ سرد به مرحله‌ای جدید، اغاز به‌کار کرد. چالش‌های جهان جدید که داشت از خاکستر جنگ جهانی دوم برمی‌خاست، رهبران سیاسی اروپای غربی و آمریکا را بر آن داشت که در پاییز ۱۹۶۳، کنفرانسی را بنیان نهند که هنوز از مهم‌ترین مجامع بین‌المللی برای ثبات امنیت جهان به شمار می‌رود.
این کنفرانس که در ابتدا بیشتر گردهمایی رهبران بلوک غرب بود، در چند دهه اخیر و با تغییر نظم بین‌المللی، به محل تجمع، رایزنی، تصمیم‌گیری و اجماع بیش از صد کشور جهان درباره امنیت جهان، تبدیل شده است.
گفته می‌شود که امسال، محور بحث‌ها نه جایی در دوردست‌ها، بلکه در قاره اروپا و مربوط به بحران امنیتی اوکراین و احتمال حمله روسیه به آن است.
«آرش آرامش»، حقوق‌دان و تحلیل‌گر امنیت ملی امریکا درباره ماهیت این کنفرانس به ایران‌وایر می‌گوید: «این کنفرانس، فرصتی برای تبادل نظر درباره سیاست‌گذاری برای آینده امنیت جهان است.»
آرامش به کلیدی بودن موضوع ثبات در این کنفرانس اشاره کرده و می‌گوید: «آن‌چه برای شرکت‌کنندگان این کنفرانس که در حال حاضر فقط مختص کشورهای غربی هم نیست، مهم است، مساله ثبات است. در این کنفرانس، شرکت‌کنندگان درباره چالش‌های امنیتی بزرگ سال آینده جهان، مانند تغییرات اقلیمی و تروریسم و البته پیش‌بینی و ارائه روش‌هایی برای روبه‌رو شدن با آن‌ها، هم‌اندیشی می‌کنند.»
او در ادامه می‌افزاید: «در کنفرانس امنیتی مونیخ، کشورها سعی می‌کنند بر سر سیاست‌گذاری برای حفظ ثبات جهان، به اجماع برسند. اصولا بحث توافق مطرح نیست. هدف اصلی این کنفرانس برای تبادل نظر در مورد امنیت بین‌الملل است. این فرصتی است که کشورهایی که در هیچ پیمانی با هم همکاری ندارند هم بتوانند بر سر مسائلی که با هم اشتراکاتی دارند، همکاری کنند.»
این حقوق‌دان، در سال ۲۰۱۰به‌عنوان بخشی از تیم اعزام‌شده ایالات متحده در حوزه دفاعی و در سال ۲۰۱۱، به عنوان عضوی از تیم مشترک وزارت‌خانه‌های خارجه، دفاع و خزانه‌داری در کنفرانس امنیتی مونیخ شرکت کرده بود.
آرامش در ادامه با اشاره به حضور خود در مونیخ و مشاهده مواردی از همکاری دولت‌هایی که با هم مشکلات جدی دارند، می‌گوید: «یکی از موضوعاتی که در سال ۲۰۱۱ که من حضور داشتم، مطرح شد، بحث امنیت بین‌الملل و کارتل‌های مواد مخدر بود. در این بحث، حتی کشورهایی با هم اختلافات بسیار جدی داشتند، مانند ایران و ایالات متحده هم با هم در ارتباط بودند.»
او در ادامه توضیح می‌دهد: «آن موقع ایالات متحده، سفیری در افغانستان برای برقراری حکومت قانون و ضدیت با مواد مخدر داشت. این سفیر در کنفرانس مونیخ سال ۲۰۱۱، به‌صورت غیرمستقیم با نمایندگان ایرانی صحبت می‌کرد تا جلوی کشت خشخاش و مواد مخدر در افغانستان و نهایتا قاچاق آن از خاک ایران و ورود آن به اروپا و امریکا را بگیرند. بنابراین امنیت، همیشه توپ و تفنگ و فشنگ نیست و گاهی موضوعاتی این‌چنینی هم در صدر مسائل امنیتی جهان قرار می‌گیرند.»
چه کسانی در کنفرانس امنیتی مونیخ شرکت می‌کنند؟
آن گونه که وب‌سایت کنفرانس امنیتی مونیخ نوشته، بیش از صد کشور جهان نمایندگانی را به این کنفرانس می‌فرستند. اما در سال‌های اخیر، آن گونه که «نیویورک تایمز» نوشته است، نظام‌های سیاسی اقتدارگرا هم برای همکاری و تبادل نظر در این کنفرانس دعوت می‌شوند.
آرش آرامش، تحلیل‌گر مسائل امنیتی درباره گروه‌هایی که در این کنفرانس شرکت می‌کنند، به ایران‌وایر می‌گوید: «شرکت‌کنندگان معمولا بزرگان کشورها و سران حکومت‌ها هستند. از روسای جمهور، نخست‌وزیران، امرا و پادشاهان تا روسای سازمان‌های بزرگ بین‌المللی، مانند دبیرکل مجمع عمومی سازمان ملل متحد، وزرا و اعضای پارلمان‌ها، همچنین افراد بزرگ کشوری و لشگری، مجامع علمی، جامعه مدنی، روزنامه‌نگاران و حتی بنگاه‌های اقتصادی بزرگ در این کنفرانس حضور دارند.»
آرامش با اشاره به حضور خود در این کنفرانس در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ نیز به ایران‌وایر می‌گوید: «در سال‌هایی که من در کنفرانس مونیخ شرکت کردم، موضوعاتی مانند پس‌لرزه‌های سقوط اقتصادی سال ۲۰۰۸، ویکی‌لیکس که اسناد محرمانه بسیاری را برملا کرده بود، مساله هسته‌ای ایران و جنبش سبز و از همه مهم‌تر بهار عربی مطرح بود.»
این وکیل و حقوق‌دان ساکن واشنگتن دی‌سی، همچنین معتقد است که موضوعات مورد بحث کنفرانس امسال، «مساله روسیه و حمله احتمالی به اوکراین، تغییرات اقلیمی، ظهور چین و امنیت مجازی و بعد از این‌ها، برنامه هسته‌ای ایران و گستاخی‌های جمهوری اسلامی در منطقه»، خواهند بود.
آیا موضوعات مربوط به ایران تاکنون در کنفرانس امنیتی مونیخ مطرح شده است؟
در طی حدود شصت سال گذشته، کنفرانس امنیتی مونیخ، هر ساله موضوعات مختلفی را به بحث و تبادل نظر گذاشته است، اما آن‌گونه که «آرش آرامش»، تحلیل‌گر امنیت ملی در امریکا می‌گوید، جمهوری اسلامی ایران همیشه «خورشید تابان» این بحث‌ها و رایزنی‌ها بوده است.
او با اشاره به ماهیت نظام جمهوری اسلامی و سیاست‌هایی که در زمینه روابط خود با جهان و کشورهای همسایه‌اش در پی می‌گیرد، می‌گوید: «ایران، لوکزامبورگ و کانادا نیست. کشورهایی مثل ایران، کره شمالی، سودان، سوریه، کوبا و عراق بعثی، مساله اسراییل و فلسطین و روسیه پوتین، همیشه جزو بحث‌هایی هستند که در این کنفرانس مطرح می‌شود، چون عملکرد این دولت‌ها در امنیت جهان تاثیرگذار است.»
آرامش در ادامه توضیح می‌دهد: «ماهیت، هویت و ساختار این کشورها به‌گونه‌ای است که با آن‌چه امنیت بین‌المللی و ثبات جهان محسوب می‌شود، در تناقض است. هدف کنفرانس امنیتی مونیخ، کمک به سیاست‌گذاری برای ثبات بین‌المللی است و طبیعی است که نظام‌هایی که عامل و باعث و بانی بی‌ثباتی در جهان هستند، در مباحث خواهند بود.»
این تحلیل‌گر مسائل امنیتی، با اشاره به موارد نادری که ایران موضوع بحث تامین امنیت جهان نبوده، کنفرانس مونیخ سال ۲۰۰۱ را که بعد از حملات یازده سپتامبر به برج‌های دوقلوی تجارت جهانی در نیویورک و پنتاگون در ویرجینیا به وقوع پیوسته بود، از تنها موارد نادری می‌داند که درباره ایران به‌عنوان برهم‌زننده ثبات جهان، حرفی به میان نیامده است.
سابقه حضور ایران در کنفرانس امنیتی مونیخ چیست؟
با این‌که جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۸۱ به کنفرانس امنیتی مونیخ دعوت می‌شود، «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر خارجه دولت رئیسی، دومین وزیر خارجه‌ای است که به مونیخ رفته است. پیش از او، فقط «محمدجواد ظریف»، وزیر خارجه «حسن روحانی» در سال ۱۳۹۲ و در بحبوحه تلاش ایران برای موفقیت در مذاکرات هسته‌ای، راهی این کنفرانس شده بود.
حالا به نظر می‌رسد که بعد از گذشت ۸ سال، جمهوری اسلامی در آستانه توافقی دیگر بر سر برنامه هسته‌ای خود، عالی‌ترین مقامی را که می‌توانسته به این کنفرانس بفرستد، فرستاده تا نظر موافق قدرت‌های جهانی را در مذاکرات احیای برجام کسب کند.
در روزهای گذشته، گزارش‌هایی مبنی بر تهیه پیش‌نویس توافق احیای برجام منتشر شده که نشان از عقب‌نشینی ایران از غنی‌‌سازی بالای ۵ درصد و آزادی تمامی زندانیان غربی، از جمله زندانیان دو تابعیتی دارد. ایران در مقابل این عقب‌نشینی، می تواند به ۷ میلیارد دلار پول بلوکه‌شده خود در کره جنوبی دست بیابد و در بحث فروش نفت، ایران می‌تواند نفت بفروشد؛ چون مشتریانش، از پرداخت جریمه‌های سنگین ناشی از تحریم‌های آمریکا، معاف خواهند بود.
اما به باور «آرش آرامش»، در کنفرانس سال جاری مونیخ، با وجود حضور وزیر خارجه جمهوری اسلامی و در جریان بودن مذاکرات احیای برجام در وین، چیزی عوض نخواهد شد و ایالات متحده و هم پیمانان آن، علیه جمهوری اسلامی موضع خواهند گرفت.
این تحلیل‌گر امنیت بین‌المللی معتقد است که این مواضع تند علیه «گستاخی‌های جمهوری اسلامی در جهان»، لطمه‌ای به روند مذاکرات احیای برجام در وین وارد نخواهد کرد. او در توضیح این موضوع به ایران‌وایر می‌گوید: «مهم‌ترین هدف جمهوری اسلامی، حفظ خود نظام است. البته، اهداف دیگری مانند گسترش تمدن اسلامی و صدور انقلاب هم دارد، ولی تا موقعی که جمهوری اسلامی نباشد، نمی‌تواند به اهداف دیگرش دستیابی پیدا کند. بنابراین حفظ نظام از اوجب واجبات است.»
آرامش ادامه می‌دهد: «به‌همین خاطر، ممکن است لفظا چیزی بگویند، ولی اگر به آن‌ها دریچه‌ای برای تنفس داده شود، حتی اگر این دریچه برای یک سال هم باشد، تا حدی که بتوانند مقداری پول نقد بگیرند، برایشان مهم نیست که چند انتقاد هم علیه آن‌ها در کنفرانس امنیتی مونیخ مطرح شود.»
بنا به گفته آرش آرامش، سران جمهوری اسلامی به موضوع انتقادها «عادت» کرده‌اند. او در ادامه با اشاره به موارد پیشین طرح موضوعات امنیتی ناشی از برنامه هسته‌ای ایران و اقدامات جمهوری اسلامی در منطقه، می‌گوید: «احتمالا این بار هم پاسخ جمهوری اسلامی این خواهد بود که بگوید این امریکا بود که از برجام خارج شد و به اسراییل هم حمله خواهد کرد.»
با این وجود، این تحلیل‌گر امنیت ملی امریکا معتقد است که «در واشنگتن، پاریس، برلین، لندن، مسکو و پکن، کسی آن‌چنان گوش شنوایی به ادعاها و بهانه‌های همیشگی جمهوری اسلامی ندارد» و صحبت اصلی این کنفرانس درباره ایران، «این خواهد بود که چطور می‌توان جمهوری اسلامی را در رسیدن به سلاح هسته‌ای متوقف کرد و هزینه‌ها و سرعت این کار چقدر خواهد بود.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر