استوا بخارست؛ غولی از اروپای شرقی که با خودش می‌جنگد

استوا بخارست، این غول فوتبال در اروپای شرقی که در سال ۱۹۸۶ قهرمان جام برندگان جام اروپا شد، این روزها درگیر اختلافات داخلی تلخی شده و هیچ امیدی هم به حل‌وفصل آن‌ها نیست.

این باشگاه در سال ۱۹۴۷ و روزهای اولیه رژیم کمونیستی رومانی به‌عنوان باشگاه نظامی تأسیس شد و چند دهه صحنه فوتبال این کشور شاهد رقابت شدید آنها با دینامو بخارست بود.

اما حالا آنها شاهد رقابت بزرگتری هستند؛ رقابتی که از درون سرچشمه گرفته است.

در حقیقت، امروز دو تیم وجود دارند که هر دو مدعی پیروزی در فینال جام اروپا مقابل بارسلونا، ۲۱ قهرمانی در لیگ و رکورد ۲۰ قهرمانی در جام حذفی رومانی بین سال‌های ۱۹۴۷ تا ۲۰۰۳ هستند.

ریشه این اختلاف باز می‌گردد به سال ۲۰۱۷؛ سالی تعیین‌کننده در این داستان دراماتیک. در آن فصل، تیمی که در لیگ برتر به عنوان استوا بخارست بازی می‌کرد، در نهایت به حکم قانون مجبور شد نام خود را کنار بگذارد و نامش به اف‌سی‌اس‌بی (FCSB) تغییر یافت. آنها همچنین مجبور شدند از ادعای خود در مورد گذشته درخشان استوا چشم‌پوشی کنند. البته آنها همچنان به این حکم اعتراض دارند.

در همان سال، مدعی دیگر این باشگاه بزرگ و قدیمی با ۷۵ سال سابقه، یعنی وزارت دفاع رومانی، مجدداً زندگی جدید استوا بخارست را از دسته چهارم رومانی آغاز کرد. آنها فصل گذشته با برد در پلی‌آف به دسته دوم صعود کردند و اکنون تنها یک لیگ فاصله بین آنها و اف‌سی‌اس‌بی وجود دارد.

از طرفی اف‌سی‌اس‌بی نیز در تمام این مدت بیکار نبوده و تلاش کرده با قرض دادن بازیکنان درجه یک خود به رقبای استوا بخارست، صعود آنها را با مشکل مواجه کند.

ایده‌پرداز این کارشکنی، کسی نیست جز جورج بکالی، مالک جنجالی اف‌سی‌اس‌بی. او که قبلا چوپان بوده، در سال‌های پس از فروپاشی کمونیسم در رومانی به یک سرمایه‌دار بزرگ در حوزه املاک تبدیل شد. ثروتش صدها میلیون دلار برآورد می‌شود.

او این خرابکاری را "صرفاً سرگرم کننده" توصیف می‌کند: "فقط می‌خواستم به آنها بخندم."

او در مصاحبه با بخش ورزش بی‌بی‌سی می‌گوید: "آنها آینده‌ای ندارند و باید ساختار خود را تغییر دهند، که البته توانایی آن را ندارند. آنها پول دولت را برای هیچ هزینه می‌کنند و نمی‌توانند فوتبال حرفه‌ای بازی کنند."

آنچه بکالی می‌گوید چندان هم نادرست نیست. استوا زیرمجموعه وزارت دفاع رومانی است و بر اساس قوانین فعلی باید حداقل درصدی از سهام مالکیت آن خصوصی باشد تا بتواند گام بعدی را بردارد و در لیگ برتر رومانی بازی کند؛ الزامی که احتمالاً در آینده نزدیک بررسی خواهد شد.

برای بررسی بیشتر این درام غیرمعمول و طولانی، ابتدا باید به منشأ اختلاف آنها در گذشته برگردیم.

این داستانی است که ارتباط نزدیکی با خروج پرتلاطم رومانی از دیکتاتوری نیکولای چائوشسکو، رهبر کمونیستی دارد که همراه با همسرش در کریسمس سال ۱۹۸۹ اعدام شد.

در طول دوران حکومت کمونیستی رومانی، بین سالهای ۱۹۴۵ تا ۱۹۸۹، استوا و دینامو بخارست بر فوتبال این کشور حکمرانی می‌کردند.

آنها بهترین استعدادها را جذب می‌کردند، زیرا بهترین شرایط زندگی را برای فوتبالیست‌ها فراهم می‌کردند. بازیکنان درآمد بیشتری کسب می‌کردند و به منابع غذایی دسترسی داشتند که دیگران حتی خوابش را هم نمی‌دیدند. زندگی آن‌ها همچنین پس از بازنشستگی هم از طریق جذب در ارتش یا پلیس تأمین بود.

در دهه ۱۹۸۰، پای دو تیم به مسابقات اروپایی باز شد.

در سال‌های ۱۹۸۳-۱۹۸۴، دینامو به نیمه‌نهایی جام اروپا راه یافت، اما مغلوب قهرمان نهایی جام، لیورپول، شد. دو سال بعد در شهر سیویل، استوا در ضربات پنالتی بارسلونا با هدایت تری ونه‌بلز را شکست داد و قهرمان اروپا شد.

سال ۱۹۸۹ آنها دوباره به فینال رسیدند، اما مقابل تیم آث میلان که بازیکنانی چون مارکو فان‌باستن، رود گولیت و فرانک رایکارد داشت، ۰-۴ شکست خوردند و نایب قهرمان شدند.

ماه‌ها بعد، در دسامبر ۱۹۸۹، انقلاب خونین رومانی رخ داد و دیکتاتوری چائوشسکو پایان یافت. جامعه رومانی بایست خود را با دوره جدید وفق می‌داد. فوتبال نیز از این قاعده مستثنی نبود. بازیکنان فوتبال پس از چند دهه محدودیت، حالا دیگر آزاد شده بودند و اکثراً به دنبال انتقال به خارج از کشور.

باشگاه‌های فوتبال، پیش از آنکه حرفه‌ای شوند و از آنها خواسته شود به دنبال منابع مالی مستقل از دولت باشند، همگی با تزریق پول دولتی تأمین می‌شدند؛ روندی که تا اوایل دهه ۱۹۹۰ هم ادامه داشت.

در سال ۱۹۹۸ استوا اولین گام‌های خود را به طرف حرفه‌ای شدن برداشت. اما همه چیز طبق برنامه پیش نرفت. مالکان جدید، باشگاه را وارد بحران شدید مالی کردند. حتی رسانه‌ها احتمال دادند باشگاه در آستانه ورشکستگی کامل قرار داشته باشد.

جورج بکالی که با الهام از میلان سیلویو برلوسکونی، به دنبال شهرت بین‌المللی از طریق موفقیت در فوتبال بود، در سال ۲۰۰۳ مالک جدید استوا شد.

در چهارده سال پس از ورود او، استوا توانست پنج عنوان قهرمانی لیگ رومانی را به دست بیاورد و چهار بار به مرحله گروهی لیگ قهرمانان اروپا برسد. همچنین در سال ۲۰۰۶ به نیمه نهایی جام یوفا رسید، اما مغلوب میدلزبورو شد.

اما در سال ۲۰۱۷ یک "بمب حقوقی" ترکید: تصاحب تیم در سال ۲۰۰۳ غیرقانونی اعلام شد و به حکم دادگاه، مالکیت بکالی بر برند استوا تعلیق و تیم به وزارت دفاع بازگردانده شد. این زمانی بود که نام تیم به اف‌سی‌اس‌بی تغییر یافت.

اندکی بعد، استوا بخارست دولتی، زندگی جدید خود را در لیگ‌های آماتور آغاز کرد. آنها سه سال در دسته چهارم بازی کردند تا اینکه در نهایت صعود کردند. برخی از هواداران با این باور که باکالی هرگز واقعاً مالک استوا نبوده، از تیم جدید حمایت کردند. اما دسته‌ای دیگر هوادار بکالی شدند و ادعا کردند که به دلیل انتقام شخصی به او ظلم شده است.

بکالی، که چهره‌ای بسیار بحث‌برانگیز است، حدود دو سال بین سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۵ به جرم مبادله غیرقانونی زمین با وزارت دفاع، به زندان افتاد.

او همچنین اظهار نظرهای جنجالی بسیاری در رسانه‌ها کرده و باعث شده به او لقب‌هایی چون همجنسگراهراس، نژادپرست یا حامی تئوری‌های توطئه مربوط به واکسیناسیون علیه ویروس کرونا بدهند.

وزارت خارجه آمریکا، حزب سیاسی او را به دلیل شعارهای ضدیهودی در مبارزات انتخاباتی، "ناسیونالیست افراطی" توصیف کرده است.

نام بکالی اغلب در حوادث خشونت‌آمیز مطرح شده است، از جمله آدم‌ربایی که به دلیل آن حکم زندان تعلیقی هم دریافت کرده است. یا در موردی، درگیری او با هواداران باعث شد تا او محافظانش را برای برخورد با مخالفانش به جایگاه تماشاگران بفرستد.

او همواره تهدید می‌کند قرارداد بازیکنانی که به گمان او ضعیف هستند را لغو و زندگی‌شان را نابود خواهد کرد.

به نظر مخالفانش، شخصیت او مانع پیشرفت اف‌سی‌اس‌بی است. اما در مقابل، طرفدارانش، به سرمایه‌گذاری او در امکانات تمرینی، نقل‌وانتقالات و دستمزدهای بالایی که نسبت به سایر رقبا پرداخت کرده اشاره می‌کنند.

خود بکالی ادعا می‌کند سالانه میلیون‌ها دلار به پروژه‌های خیریه، از جمله کمک‌رسانی در اوگاندا، اهدا می‌کند و تجهیزاتی به ارزش صدها هزار یورو به بیمارستان‌های دولتی داده است.

شخصیت بحث‌برانگیز و ستیزه‌جوی او در شعله‌ور شدن آتش اختلاف میان هواداران استوا بی‌تأثیر نبوده است. او یک بار با پوزخند گفت که اف‌سی‌اس‌بی مخفف "Faci Ce Spune Becali" (به زبان رومانیایی: آنطور که بکالی به شما می‌گوید انجام دهید) است.

او اکنون منتظر حکم دادگاه دیگری است. وزارت دفاع از او خواسته است تا بیش از ۳۱ میلیون پوند به عنوان غرامت استفاده غیرقانونی از اسم استوا بپردازد. اما او هنوز زیر بار آن نرفته است.

بکالی می‌گوید: "ما یکی پس از دیگری در این دادگاه‌ها برنده خواهیم شد. راستش من نشان و نام جدید را بیشتر دوست دارم. اما نام قدیمی برای هواداران مهم است، بنابراین معتقدم دادگاه در نهایت عدالت را در حق ما اجرا خواهد کرد. خوشبین هستم روزی نام و دارایی‌های باشگاه به من بازگردد."

به نظر می‌رسد اف‌سی‌اس‌بی هواداران بیشتری در کنار خود می‌بیند. در نظرسنجی روزنامه ورزشی رومانیایی گازتا اسپورتوریلور در سال ۲۰۲۰، اکثر هواداران قدیمی استوا، اف‌سی‌اس‌بی را باشگاه خود می‌دانند.

حدود ۴۱ درصد از هواداران فوتبال این کشور با وجود اینکه این باشگاه از سال ۲۰۱۵ تا امروز قهرمان لیگ نشده و آخرین بار در فصل ۱۸-۲۰۱۷ به مرحله گروهی یک رقابت اروپایی راه یافته است، همچنان طرفدار اف‌سی‌اس‌بی هستند.

در این نظرسنجی، طرفداران دینامو بخارست ۱۳/۷ درصد و سی اف آر کلوژ قهرمان چند فصل اخیر رومانی که هدفش کسب پنجمین قهرمانی متوالی در این فصل است، ۷/۴ درصد از هواداران را به خود اختصاص دادند و تنها ۴/۸ درصد گفته‌اند که از استوای دوباره تشکیل شده، حمایت می‌کنند.

با این حال اف‌سی‌اس‌بی نمی‌تواند استادیوم خود را پر کند. از سال ۲۰۱۵ آنها بازی‌های خانگی را در "نشنال آره‌نا" بخارست انجام داده‌اند، استادیومی با ظرفیت ۵۵ هزار نفر که میزبان بازی‌های یورو ۲۰۲۰ بود. اما فصل گذشته میانگین تماشاگران آنها حدود ۷۵۰۰ نفر بود.

از طرف دیگر، استوا تنها توانسته چند هزار نفر را به استادیوم تازه تأسیس و ۸۰ میلیون پوندی خود که ظرفیت ۳۱ هزار نفر را دارد، جذب کند. این ورزشگاه با بودجه دولتی و در محل زمین تاریخی باشگاه در منطقه غنسا بخارست ساخته شده است، جایی که اف‌سی‌اس‌بی تا سال ۲۰۱۵ در آن بازی می‌کرد.

به همین دلیل، اف‌سی‌اس‌بی معتقد است که این زمین باید ورزشگاه خانگی و جدید آنها باشد. ورزشگاهی که هر دو ادعای مالکیت آن را داشته و تبدیل به میدان نبرد دیگری بین این دو رقیب شده است. زیرا هر دو باشگاه آن را نماد مهمی از هویت مورد مناقشه استوا می‌دانند.

یکی از طرفداران استوا بخارست جدید می‌گوید: "غنسا سرزمین استوا است. غیرممکن است بتوانیم با کسی که مقصر سقوط تیم ما به دسته چهارم به جای جام‌های اروپایی بوده در دادگاه به توافق برسیم."

"اف‌سی‌اس‌بی باشگاهی فریبکار است. آنها سعی کردند تاریخچه پرافتخار و برند استوا را غیرقانونی تصاحب کنند و این در دادگاه ثابت شد. اف‌سی‌اس‌بی، برای هواداران استوا، بازتاب مشکل بزرگتر در جامعه رومانی است: تسلط آدم‌هایی بی‌ریشه، بی‌هویت و البته بی‌سواد."

در پاسخ، یکی از هواداران اف‌سی‌اس‌بی می‌گوید: "ما قطعاً در زمین جدید غنسا بازی خواهیم کرد. ما در حال جمع‌آوری اسناد و مدارک هستیم و هر کاری به عنوان هوادار از دستمان بر می‌آید انجام می‌دهیم تا ورزشگاه خود را پس بگیریم. هراس فرماندهان نظامی از این است که روزی به آنجا برویم و جایگاه‌ها را پر کنیم. چنبن روزی همه خواهند دید که مردم اف‌سی‌اس‌بی را به عنوان استوا انتخاب کرده‌اند."

دوستانی که قبلاً با هم بازی می‌کردند، از جمله ستاره‌های تیم قهرمان اروپا در سال ۱۹۸۶، نیز دچار اختلاف و دو‌دستگی شده‌اند. آنها عمیقاً به آینده و رسیدن به صلح بدبین هستند.

گاوریل بالینت، زننده پنالتی پیروزی بخش در فینال ۱۹۸۶ برابر بارسلونا، معتقد است که اشتراک زمین بین دو تیم شاید بسیار خطرناک باشد.

او می‌گوید: "برای جلوگیری از دعوا و تنش بین هواداران، بهتر است اف‌سی‌اس‌بی به آنجا نرود. چه کسی می‌داند در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد؟ تنش بین هواداران دو تیم بسیار زیاد است و آنها بیشترین آسیب را خواهند دید. چرا آنها را مجبور می‌کنید به جان هم‌دیگر بیفتند؟"

بالینت در کنار استوا قرار دارد، تیمی که اکنون در دسته دوم است. اما هم تیمی سابق او هلموت داکادام، دروازه‌بان قهرمان سال ۸۶، طرف اف‌سی‌اس‌بی است. اما هر دو سر یک چیز توافق دارند.

داکادام آه می‌کشد و می‌گوید: "قبلاً معتقد بودم صلح امکان‌پذیر است، اما دیگر نه."

بالینت هم می‌گوید: "ما اکنون دو باشگاه متفاوت داریم که در دادگاه مقابل همدیگر قرار گرفته‌اند. با تمام اتفاقاتی که بین آنها افتاده، فکر نمی‌کنم بتوانند روزی دشمنی را کنار بگذارند و آشتی کنند."