جریان‌های افراطی از هرج و مرج ناشی از همه‌گیری سوءاستفاده می‌کنند تا حوزه نفوذ خود را گسترش و نفرت‌پراکنی را بیش از پیش در جمع کاربران اینترنت ترویج دهند. مطالبی که آنها در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند، ملغمه‌ای از اخبار نادرست درباره کووید-۱۹ (از جمله این‌که «نخبگان» بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ را شیوع داده‌اند و واکسن‌ها نیز خطرناکاند) و پیام‌های تبعیض‌‌آمیز است. افراط‌گرایان، در برخی از این پُست‌ها، اقلیت‌های قومی را باعث و بانی بیماری کووید-۱۹ معرفی می‌کنند و در بعضی موارد نیز اعمال خشونت علیه آنها را تبلیغ و ترویج می‌کنند.
پژوهشگران «موسسه گفت‌وگوی استراتژیک» (Institute for Strategic Dialogue) صدها هزار نمونه از این پست‌های آنلاین را که جریان‌های ملی‌گرای سفیدپوست، زن‌ستیز، یهودستیز و مسلمان‌ستیز در پیام‌رسان «تلگرام» منتشر کرده‌اند، بررسی و تحلیل کرده‌اند. هدف آنها ارائه تصویری دقیق‌تر از نحوه پخش اخبار نادرست درباره کووید-۱۹ در این شبکه اجتماعی است.
یافته‌های «کی‌ران اوکانر»، محقق و نویسنده این گزارش، حاکی از آن است که حدود ۵ درصد از پیام‌هایی که از ژانویه ۲۰۲۰ تا ژوئن ۲۰۲۱ در حدود ۲۴۰ کانال تلگرامی منتشر شده‌اند، درباره همه‌گیری بوده‌اند. با توجه به این‌که اغلب کانال‌های مورد مطالعه ماهیتی عمومی داشته و به موضوعات کلی می‌پردازند، رقم ۵ درصد چندان کم‌اهمیت نیست.
همپوشانی مطالب جریان‌های افراطی با نظریه‌های توطئه درباره کووید-۱۹
این مطالب که پیام و عکس و ویدیو را نیز شامل می‌شوند، معمولاً به مقالاتی لینک می‌شوند که در وب‌سایت‌های شناخته‌شده دروغ‌پراکنی منتشر شده‌اند؛ وب‌سایت‌هایی مانند «اینفو وارز» (InfoWars) که از جمله تارنماهای آمریکاییِ فعالان نظریه‌های توطئه است، یا شبکه‌ی روسی «آر تی» که از رسانه‌های حکومتی مسکو است. این پست‌ها معمولاً خیلی سریع در گروه‌های مختلف به اشتراک گذاشته می‌شوند تا مخاطبان بیشتری را در سطحی به مراتب وسیع‌‌تر، تحت پوشش قرار دهند.
تحقیقات «کی‌ران اوکانر» نشان می‌دهد که بعضی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های جنبش راست‌ِ افراطی که در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند، در یک کانال تلگرامی نیز که به‌طور تخصصی درباره کووید-۱۹ دروغ‌پراکنی می‌کند، فعالیت می‌کرده‌اند. او به «استودیو هلث» می‌گوید: «این نکته بسیار جالب بود و ثابت می‌کند که بین راست‌گرایان افراطی و مطالب مربوط به نظریه‌های توطئه درباره کووید-۱۹ نوعی همپوشانی بسیار نگران‌کننده وجود دارد.»
به گفته وی، این افراد از ترس و نگرانی ناشی از بیماری کووید-۱۹ سوءاستفاده می‌کنند و پیام‌های افراطی آنان را در میان مخاطبان جدید خود که به دنبال پاسخ به پرسش‌های مرتبط با همه‌گیری هستند، ترویج می‌کنند.
او در توضیح این پدیده می‌گوید: «افراطیون معمولاً از خلأیی که در دوران‌هایی از این دست رخ می‌دهد، سود می‌جویند. آنها روایت‌های ساده‌انگارانه‌ای را مطرح می‌کنند که هم در چارچوب رخدادهای موجود است و هم منافع شخصی آنها را تامین می‌کند. از اضطراب‌های مردم سوءاستفاده می‌کنند و اهداف خود را پیش می‌برند و می‌کوشند یا بر تعداد هواداران افراطی خود بیفزایند، یا این‌که دست‌کم از میزان اعتماد مردم به سازمان‌ها و نهادهای دولتی بکاهند.»
او سپس می‌افزاید: «جریان‌های افراطی، از جمله راست‌گرایان افراطی، از دروغ‌پراکنی و نظریه‌های توطئه و اطلاعات گمراه‌کننده برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کنند.»
ترکیب روایت‌های ضد یهود و ضد واکسن
کانال‌هایی که «اوکانر» بررسی کرده است، شایعات و اخبار غلط گوناگونی را درباره کووید-۱۹ به اشتراک می‌گذارند؛ مطالبی که غالبا بر پایه روایت‌های نادرست موجود تولید شده‌اند و البته نگرش یهودستیزانه نیز به آن اضافه شده است. اما نکته قابل توجه این است که موضوعاتِ اصلیِ موردِ بحث، حولِ محور واکسن‌های کرونا متمرکز شده‌اند.
تقریبا یک‌سوم مطالبِ مرتبط با کووید-۱۹ که هم در کانال‌های متعلق به جنبش‌های طرفداران برتری نژاد سفید و هم در کانال‌های مدافع نظریه‌های توطئه به اشتراک گذاشته می‌شوند، به مساله واکسن‌ها اختصاص یافته‌اند. نویسندگان این مطالب یا به غلط مدعی می‌شوند که واکسن‌ها خطرناکاند، یا می‌گویند که این واکسن‌ها بخشی از طرحی محرمانه و مرموز است که هدف از آن کاهش جمعیت جهان است.
این در حالی است که اسناد موثق و تحقیقات مبسوط دانشمندان ثابت کرده است که واکسن‌ها بی‌خطر و موثرند و از ابتدا به نوع حاد بیماری کووید-۱۹ و مرگ ناشی از آن جلوگیری می‌کنند.
«اوکانر» می‌گوید: «از جالب‌ترین یافته‌های ما میزان بالای توجه و تمرکز جریان‌های راست‌گرای افراطی به مساله واکسن‌ها است که در اکثر مواقع مجموعه‌ای از اخبار نادرست و اطلاعات گمراه‌کننده و وحشت‌آفرین است. ۹۰درصد از پربیننده‌ترین پُست‌هایی که ما بررسی کرده‌ایم، اطلاعاتی گمراه‌کننده است درباره خطرات واکسن و شرکت‌های داروسازی.»
از جمله مطالب پرطرفدار می‌توان به ویدیوهایی اشاره کرد از افرادی که ظاهرا دچار عوارض جانبی ناشی از تزریق واکسن شده‌اند. این در حالی است که راستی‌آزمایان، از جمله «استودیو هلث»، بارها نادرست بودن این ویدیوها را ثابت کرده‌اند.
این ویدیوها که ناقص و تحریف شده منتشر می‌شوند، ممکن است به نظر بعضی، ترسناک بیایند و برخی را نیز مجاب کنند که واکسن نزنند. اما بسیاری از کاربران اینترنت ممکن است، اصلا آگاه نباشند که هدف اصلی از پخش این‌گونه مطالب چیست.
«اوکانر» می‌گوید که تحقیقات او نشان می‌دهد که فعالان جنبش‌های افراطی بحران ناشی از بیماری کووید-۱۹ را بهانه کرده‌اند تا میزان مخاطبان خود را افزایش دهند و این کار را با تبلیغ و ترویج اخبار نادرست و نظریه‌های توطئه پیش می‌برند.
از خود در برابر اخبار نادرست محافظت کنید
«اوکانر» می‌گوید: «مهم است که کاربران فضای مجازی بدانند که اخبار و اطلاعات موجود در اینترنت به‌طور همگون و یکسان تولید نمی‌شوند؛ افراط‌گرایان از اخبار گمراه‌کننده درباره کووید-۱۹ در راستای اهداف خود استفاده می‌کنند. پس اگر به مطلبی برخوردید که مدعی می‌شود، واکسن خطرناک است یا این‌که دولت‌ها و مقامات بهداشت اهداف شرورانه‌ای را دنبال می‌کنند، از خود بپرسید که چه کسی این ادعاها را مطرح کرده و کدام منبع خبری آنها را تولید کرده است. از این طریق می‌توان آگاهانه در فضای مجازی رفتار کرد.»
او همچنین تاکید دارد که باید نسبت به اخباری که از طریق اپلیکیشن «تلگرام» به‌دست شما می‌رسد، محتاط باشید. درست است که «تلگرام» وسیله ارتباطی مهم و جذاب است، اما در حال حاضر پلتفرم محبوب جریان‌های افراطی نیز محسوب می‌شود: «اگر به شما پیشنهاد شد که به یک گروه یا کانال تلگرامی بپیوندید، حواستان را جمع کنید و در کانال‌هایی که مطالبِ تایید نشده و ادعاهای بی‌پایه و اساس را درباره کووید-۱۹ به اشتراک می‌گذارند، فعالیت نکنید.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر