ترانه‌خوان بومیان سرزمین سبز
۱۳۹۹ دی ۲۲, دوشنبه
"آسمان آتش به جان است
او مگر از عاشقان است
آفتاب خیزان است"
احمد عاشورپور در سال ۱۲۹۶ در غازیان انزلی زاده شد: «خانواده ما در اصل دهقان بودند، ولی از دِه به غازیان آمدند و پدرم یک دکان بقالی باز کرد. او اول مرا به مکتب فرستاد. معلم ما خانمی بود که خواندن قرآن و جزوه را می‌آموخت. البته اندکی روخوانی فارسی هم یاد گرفتیم. یک سال به این مکتب رفتم.»
دبستان را در "مدرسه شوروی‌ها" و دبیرستان را در بندر انزلی به پایان رساند: «کلاس ۱۱ بودم. معلم غایب بود. تصنیف "از جور فلک مرا دلی خرم نباشد" از روح‌انگیز را سه بار خواندم و بچه‌ها مرا سر دست بلند کردند. آن روز فهمیدم انگار صدایم بد نیست.»
۲۲ ساله بود که با الهام از همان تصنیف روح‌انگیز ترانه‌ای ساخت و با کند و کاو در دیوان غزلیات مولوی وزن و قافیه آموخت: «در آن دوران مهاجرین صفحات ۷۸ دور می‌فروختند. آن آهنگ‌های محلی و اپرایی ترکی را بعدها در دانشکده یا در کنسرت‌هایی به نفع شیر و خورشید انزلی
اجرا کردم. ترانه‌هایی هم از روسی ترجمه کردم و چند آهنگ مثل "مهتاب بندر پهلوی" یا آهنگی به نام "رامپای" ساختم.»
۲۳ ساله بود که نخستین ترانه گیلکی‌اش "می جانمه حاج‌خنمی" را در دانشکده کشاورزی و کنسرت‌ها خواند که از شخصی به نام "سروان نوشین" شنیده بود.
پس از آن روی آهنگ‌های آذری و روسی مانند "والس هارمونیکا" شعرهای فارسی و گیلکی می‌گفت و می‌خواند. سپس به سراغ ترانه ها و درونمایه‌های بومی رفت. برای نمونه ترانه "اوهوی مار" (ای مادر) کلام نداشت و او خودش شعر آن را گفت و ضبط و اجرا کرد.
او بیش از ۶۰ ترانه خوانده و ضبط کرده و یکی از علت‌های آوازه بلندش اجرای ترانه‌های گیلکی با شعرهای فارسی است که خودش می‌گفت:
"خواندن شعر گیلکی را به طور حرفه‌ای من متداول کردم. اولین صفحه را سال ۱۳۲۶ پر کردم.»
۲۶ ساله بود که مهندس شد و در وزارت کشاورزی به کار آغاز کرد. هم‌زمان عضو حزب توده شد و با اجرای برنامه‌های هنری برای حزبش تبلیغ می‌کرد.
۳۶ ساله بود که با کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دستگیر و به مدت دو سال زندانی و به جزیره خارک تبعید شد.
او پنج سال با رادیو ایران همکاری داشت و ترانه‌های ماندگاری مانند "جان مریم"، "کوراشیم" و "نازنین همسرم" را ضبط کرد که آخری از اپرای کر اغلو اقتباس شده بود.
احمد عاشورپور در ۹۰ سالگی در تهران درگذشت.