مجلس؛ وقتی کسی به آن فکر هم نمی‌کند

شش ماه پس از شکل‌گیری مجلس یازدهم و با وجود نطق‌های اعتراضی مکرر نمایندگان نسبت به گرانی، فقر و معیشت مردم و نیز انتقادهای تند و صریح از دولت «حسن روحانی»، آیا نمایندگانی که با حداقل آرا به مجلس راه یافته، توانسته‌اند اعتماد مردم را جلب کنند؟

«ایران‌وایر» در ادامه رصد تحولات سیاسی در مجلس شورای اسلامی، در یک نظرسنجی اینترنتی که در روزهای ۲۸ آبان تا ۱۱ آذر ۱۳۹۹ انجام شد، با طرح شش سوال کوشید میزان اعتماد مردم به مجلس و میزان اهمیت این نهاد قانون‌گذاری را نزد مردم مورد سنجش قرار دهد. اگرچه نظرسنجی انجام شده در فضای شبکه‌های اجتماعی و محدود به مخاطبان «ایران‌وایر» بوده و قابل تعمیم به کل جامعه نیست ولی پاسخ‌ها از شکاف عمیق میان رای دهندگان و نمایندگان حکایت دارند.

«ایران‌وایر» از مخاطبان پرسیده است: «آیا در شش ماه گذشته با نمایندگان مجلس در خصوص مسایلی که برای شما مهم است، ارتباطی داشته‌اید؟»
از ۳۵۲ نفری که به این پرسش پاسخ داده‌اند، تنها ۱۸ نفر، معادل پنج درصد از پاسخ دهندگان جواب مثبت داده و ۳۳۴ نفر هیچ‌گونه تماسی با نمایندگان مجلس نداشته‌اند.

 

پرسش دوم «ایران‌وایر» در خصوص اهمیت نقش مجلس در نظام تصمیم گیری‌ها در ایران بوده است. از ۳۵۲ پاسخ دهنده، تنها ۹ نفر، معادل ۲.۶ درصد قائل به اهمیت نقش مجلس بوده و پنج نفر نیز گفته‌اند «نمی‌دانم».
۹۶ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی قائل به اهمیت نقش مجلس در نظام تصمیم گیری‌ها در ایران نیستند.

 

طی شش ماه گذشته که مجلس یازدهم کار خود را شروع کرده است، روند افزایش قیمت‌ها در ایران رکود کم سابقه‌ای برجای گذاشت، دلار به بالاترین حد خود، یعنی ۳۰ هزار تومان رسید و بقیه اجناس نیز به همین منوال با افزایش شدید قیمت‌ها مواجه بودند.
از مخاطبان پرسیده‌ایم: «آیا مجلس در شش ماه گذشته قادر بوده است از افزایش قیمت‌ها جلوگیری کند؟» روشن است که طی شش ماه گذشته وقتی قیمت‌ها رکوردهای تازه‌ای را ثبت کرده‌اند، یعنی مجلس نتوانسته است مانع رشد قیمت‌ها شود. ولی این فرض هم وجود دارد که ممکن بود با وجود نمایندگانی دیگر، قیمت‌ها بیش از این‌ها بالا می‌رفتند.
شرکت کنندگان در این نظرسنجی عموما جواب «خیر» داده‌اند؛ یعنی معتقدند مجلس نتوانسته است قیمت‌ها را کنترل کند. تنها هفت نفر پاسخ مثبت و دو نفر پاسخ «نمی‌دانم» داده‌اند.

 

اگر به رادیو مجلس طی شش ماه گذشته گوش داده یا محتوای نطق‌ها و تذکرات نمایندگان را خوانده باشید، با تندترین انتقادات علیه دولت در خصوص گرانی، فقر، بی‌کاری، فساد و تبعیض مواجه شده‌اید؛ اظهاراتی که اگر ندانید از سوی چه کسی و از چه تریبونی بیان شده‌اند، شاید شما را به تردید بیاندازد که این صدا از داخل است یا خارج از ایران، صدای اپوزیسیون و مخالفان است یا صدای معترضان؟ 

چه‌قدر این اظهارات به دلیل اختلاف سیاسی با دولت بیان شده‌اند؟ این سوال را با مخاطبان در میان گذاشته‌ایم، از ۳۵۲ پاسخ دهنده، ۲۷۷ نفر جواب مثبت و ۴۶ نفر پاسخ منفی داده و ۲۹ نفر نیز گفته‌اند «نمی‌دانم».

 

 

در ادامه همین سوال پرسیده‌ایم: «آیا فکر می‌کنید نطق‌های نمایندگان در مجلس برای رساندن صدای اعتراض مردم به دولت بوده است؟»
این بار ۳۲۷ نفر پاسخ منفی داده‌اند؛ یعنی بخشی از مخاطبان معتقدند نطق‌ها نه جهت رساندن صدای مردم به دولت و نه به دلایل سیاسی بلکه اهداف دیگری را دنبال می‌کند.

در پاسخ به این پرسش، ۱۷ نفر جواب مثبت و هشت نفر نیز ابراز بی‌اطلاعی کرده‌اند.

 

آخرین پرسش «ایران‌وایر» در خصوص عملکرد مجلس در مقابله با شیوع ویروس کرونا بوده است. از مخاطبان پرسیده‌ایم: «به نظر شما، آیا مجلس در دوران اپیدمی کرونا توانسته است به وظایفش عمل کند؟» ۳۴۴ نفر، معادل ۹۸ درصد مخاطبان پاسخ منفی داده‌اند؛ یعنی از عملکرد مجلس رضایت نداشته و تنها پنج نفر ابراز رضایت کرده و سه نفر نیز گزینه «نمی‌دانم» را انتخاب کرده‌اند.

 

 

نظرسنجی انجام شده، آن‌هم در فضای شبکه‌های اجتماعی و در میان مخاطبان «ایران‌وایر» قابل تعمیم به کل جامعه نیست اما نتایج به دست آمده نشان می‌دهند که ورود نمایندگان با رای حداقلی به مجلس به طوری که برخی از آن‌ها با آرای پنج درصد واجدین شرایط رای دادن بر کرسی نمایندگی مجلس تکیه زده‌اند، چندان بی‌ارتباط نیست. اعتماد بخش عظیمی از مردم به مجلس یازدهم در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد و منتخبان راه یافته به این مجلس هنوز نتوانسته‌اند اعتماد از دست رفته را بازسازی و چهره مقبول‌تری از مجلس ترسیم کنند.

صرف طرح دیدگاه‌های انتقادی علیه دولت و اعتراض به فقر، فساد و فلاکت گسترده در کشور نمی‌تواند برای مجلس یازدهم و نمایندگان آن که با آرای حداقلی به مجلس راه یافته‌اند، کسب اعتبار کند. کشف دلیل خودداری رای دهندگان از حضور در پای صندوق‌ها و برطرف کردن موانع انتخاب آزاد مردم می‌تواند گام ابتدایی برای ترمیم نهادهای انتخابی در ایران باشد.