استانبول/ نرگس رضایی/ خبرگزاری آناتولی

به موازات سیاهنمایی گسترده رسانه‌های ایران علیه دو کشور همسایه، ترکیه و جمهوری آذربایجان، نفرت‌پراکنی شهروندان این کشور نیز بعد وسیع‌تری یافته است، به گونه‌ای که جامعه‌شناسان ایرانی نسبت به این مساله شدیدا ابراز نگرانی می‌کنند.

هرچند افراد نفرت‌پراکن از رفتار خود دفاع کرده و آن را در راستای «احساسات ناسیونالیستی» تعبیر می‌کنند، اما کارشناسان حوزه اجتماعی این حجم از نفرت‌پراکنی علیه قومیت‌ها در داخل و همسایه‌ها را «خطرناک» و «نگران کننده» ارزیابی کرده و نسبت به پیامدهای آن هشدار می‌دهند.

ضمن اینکه در این رابطه، نکته قابل تامل این است که نفرت‌پراکنی‌ها نه علیه کشور اشغالگر که دهها سال است شهرها و اراضی کشوری دیگر را به زور به اشغال خود درآورده، بلکه علیه کشور محق و مظلوم که ضمن دفاع مشروع به آزادسازی اراضی خود می‌پردازد، صورت می‌گیرد.

موضوعی که تعجب کارشناسان حوزه اجتماعی را برانگیخته و آن را مصداقی نادر می‌خوانند، چرا که همواره این اشغالگران و غاصبان هستند که تنفر و خشم مردم را بر می‌انگیزند، اما در اتفاق اخیر در ایران نفرت‌پراکنی علیه کشوری که به‌حق بوده و صرفا در اقدامی مشروع به آزادسازی اراضی اشغالی خود که قطعنامه‌های سازمان ملل هم بر اشغال آنها صحه می‌گذارند، صورت می‌گیرد.

- در ایران هر مساله‌ای را قومیتی کردند و نفرت‌پراکنی در کشور سیاسی است

دکتر مصطفی اقلیما، جامعه‌شناس و رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار «آناتولی» ضمن ارزیابی علل و عوامل نفرت‌پراکنی شهروندان ایرانی که این روزها بعد وسیع‌تری یافته و کشورهای منطقه را در بر می‌گیرد، تاکید کرد که این مشکل در بلندمدت بوجود آمده و متاسفانه روز به روز در حال گسترش بوده و به کشورهای اطراف کشیده شده است.

وی در این رابطه اظهار داشت: مسئولان کشور در این 40 سال همواره برای اینکه روی مسائل سرپوش بگذارند، هر مساله‌ای را قومیتی کردند و از آنجا که شایسته‌سالاری در مدیریت نداشتیم، هر کسی برای بقای خود آنکه را حرف منطقی زد و نظر مخالف داشت، با برچسب و انگ حذف کرد و گروه‌بندی‌ها شکل گرفت. امروز هم اگر مردم به نفرت‌پراکنی علیه قومیت‌ها در داخل و یا ملت‌های همسایه می‌پردازند، معلول همین گروه‌بندی‌ها در طول این سالها و سیاسی شدن مساله قومیت‌ها است.

اقلیما در ادامه در تشریح یکی از علل مهم سیاست‌هایی که نفرت‌پراکنی در ایران را دامن زد، گفت: «علت اینکه مردم ایران نفرت‌پراکن شدند این است که می‌بینند زلزله آمده، خانه‌هایشان خراب شده و پول ندارند بسازند اما حکومت در لبنان و سوریه خانه می‌سازد. در عراق جاده‌سازی می‌کند، در حالیکه در همین خوزستان جاده نداریم. بله این خوب است که ما وقتی پول داریم به کشورهای دیگر هم کمک کنیم. اما وقتی در کشور خودمان زلزله آمده و مردم بی سرپناه مانده‌اند و هیچ کاری برای مردم انجام نمی‌دهند و از آن طرف می‌بینند حکومت چقدر خانه برای لبنان ساخته و یا اصلا در همین تهران، پایتخت کشور اگر بیماران پول ندهند آنها را از بیمارستان ترخیص نمی‌کنند، اما حکومت کشور در کربلا بیمارستان می‌سازد و افراد رایگان درمان می‌شوند و اینجا مردم اینهمه بدبختی می‌شوند، این مساله تنفر ملت را بر می‌انگیزاند و متاسفانه نسبت به بقیه نیز تسری پیدا می‌کند».

- زور مردم به حکومت نمی‌رسد به کشورهای دیگر فحش می‌دهند

اقلیما تاکید کرد: این دولت‌ها هستند که نفرت‌پراکنی را به وجود می‌آورند نه ملت‌ها. در واقع با اقداماتی که انجام می‌دهند مردم را نسبت به همه چیز متنفر می‌کنند. اینها بحث‌های سیاسی است. کمااینکه باید توجه داشت که اگر مردم از رفاه نسبی برخوردار بودند، این اتفاق نمی‌افتاد و مردم می‌پذیرفتند که حکومت به کشورهای دیگر هم کمک کند.

وی ادامه داد: اما مساله این است که در ایران ما با فقر و تورم شدید، عدم امنیت شغلی، اجتماعی و فرهنگی مواجه هستیم و هیچ مقام و مسئولی هم پاسخگو نیست. همین الان گرانی سر به فلک کشیده و به شدت به مردم فشار می‌آورد.

این جامعه‌شناس ایرانی در ادامه تصریح کرد: اگر مردم نسبت به کشوری تنفر پیدا کردند، این موضوع جنبه فردی ندارد، مملکتی است. چون زور مردم به حکومت نمی‌رسد به کشورهای دیگر فحش می‌دهند.

- ترک‌ها مردمی سختکوش هستند و پولدار می‌شوند

اقلیما با ذکر مصداقی اظهار داشت: یک زمانی بود می‌گفتیم آمریکا نفت ما را مفت می‌برد در حالی‌که نفت را می‌خرید و الان علیه کشورهای همسایه نفرت‌پراکنی صورت می‌گیرد. حتی درباره ترکیه می‌گویند با پول ما پولدار شده است. در حالی‌که می‌دانیم این کشور با تلاش خود به اینجا رسیده و ترک‌ها چه در داخل و چه در کشور همسایه مردمی سختکوش بوده و به خاطر همین تلاشها پولدار هم می‌شوند.

وی افزود: اما در ایران قومیتی دیگر کار نمی‌کند و می‌بیند ترک‌ها پولدار شده‌اند و وضع مالی و رفاه خوبی دارند، شروع می‌کند به نفرت‌پراکنی که این موضوع از جهات مختلف به جامعه آسیب می‌زند. کمااینکه امروزه دنیا برای رشد مطلوب و برای اینکه مردم جامعه کنار هم در صلح و آرامش زندگی کنند به مهار سخنان و اقدامات نفرت‌پراکن می‌پردازد. در حالیکه متاسفانه شاهد آن هستیم که در ایران نفرت‌پراکنی افزایش یافته و به کشورهای همسایه کشیده شده است.

این جامعه شناس ایرانی در ادامه تصریح کرد که نفرت و نفرت‌پراکنی در چند دهه اخیر سال به سال افزایش یافته و به نسل‌های بعدی منتقل شد که یک آسیب جدی است.

- قبل از انقلاب بحث لر و ترک و کرد و اصفهانی و تبریزی نبود

اقلیما افزود: البته باید به این نکته هم توجه داشت که چه کسانی می‌خواهند نفرت‌پراکنی کنند و از این مساله چه استفاده‌هایی کرده و بهره می‌برند و اینکه نفرت‌پراکنی از چه موقعی بین مردم شایع شد. همه دسته‌بندی‌ها بعد از انقلاب صورت گرفت. تا حرف می‌زدی می‌گفتند بگو کدام جناحی؟ تفکرت چیست و همین موضوع افراد را دسته‌بندی می‌کرد. افراد را با یک حرف از گروهی به گروه دیگر تبدیل می‌کردند.

وی تاکید کرد: قبل از انقلاب بحث لر و ترک و کرد و اصفهانی و تبریزی نداشتیم. این دسته‌بندی‌ها بعد از انقلاب بوجود آمد و افراد رفتند دار و دسته‌هایی که برایشان منافعی داشت و همین دسته‌بندی‌ها، بزرگ‌ترین آسیب را به کشور زد.