نظر جدید پاپ؛ تابوشکنی تازه با پیامدهایی متناقض
۱۳۹۹ آبان ۱, پنجشنبه
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان، با مهر تایید صریح‌تری که بر روامندی رابطه همجنسگرایان و حق آن‌ها در ثبت رسمی این رابطه زد تابوشکنی بزرگی را در تاریخ کلیسای کاتولیک رقم زده است. این اقدام پاپ در چارچوب تلاش‌های او برای نوسازی مبانی آموزه‌ها و مقررات واتیکان تلقی می‌شود. تلاش‌های پاپ اما مخالفان سرسختی در درون کلیسای کاتولیک دارد.
پاپ فرانسیس اغلب تغییرات و اصلاحات در مبانی عقیدتی کلیسا را با جملات حاشیه‌ای رقم می‌زند. روز چهارشنبه، ۳۰ مهر (۲۱ اکتبر) نوبت اظهاراتی از این دست در باره زندگی زوج‌های همجنسگرا بود؛ پدیده‌ای که تا کنون مخالفت با آن بخشی از اصول تغییرناپذیر کلیسا تلقی می‌شده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
کلیسا پیوسته خانواده را مرکب از یک زن و یک مرد تعریف کرده و هر شکل دیگری از زندگی مشترک را انحرافی غیرقابل قبول و "غیراخلاقی" توصیف کرده است. در موضع تازه پاپ نیز ازدواج کماکان منحصر به رابطه‌ای میان زن و مرد باقی مانده است و صرفا از حق همجنسگرایان در ثبت حقوقی و مدنی (و نه مذهبی) رابطه خود، دفاع شده است.
سال ۲۰۱۰ پاپ فرانسیس که هنوز صرفا مقام ارشد کاتولیک‌ها در کشورش آرژانتین بود، قانون همترازسازی حق ازدواج همجنسگرایان با ازدواج‌های متعارف را "پیشروی شیطان" توصیف کرد ولی همگان را به رواداری نسبت به این نوع زندگی میان دو جنس مشابه فراخواند.
به خصوص در آمریکای لاتین که بخش بزرگی از کاتولیک‌های جهان زندگی می‌کنند آموزه کلیسا دائر بر نفی رابطه مبتنی بر همجنسگرایی همچنان معتقدان سرسختی دارد و زندگی مشترک همجنسگرایان مشمول ممنوعیت و زندان است. از همین رو اظهارات تازه پاپ در به رسمیت‌شناختن حق ثبت این نوع زندگی مشترک می‌تواند به زلزله‌ای عظیم در افکار عمومی بخش‌هایی از مردم این منطقه بدل شود.
پاپ دقیقا چه گفت؟
جمله تایید‌آمیز پاپ روز چهارشنبه در یک فیلم مستند که تازه به نمایش درآمده بحث‌انگیز شد. او در این فیلم که توسط یوگنی آفیینسکی، کارگردان روسی تهیه شده فرمولی را ارائه کرد که قابل تفسیر است: «همجنسگرایان حق دارند که در چارچوب خانواده زندگی کنند. آن‌ها هم فرزندان خدا هستند. چیزی که ما نیاز داریم، قانونی است که یک همباشی مدنی را میان این بخش از مردم ممکن کند.» این سخن پاپ بیشتر به عنوان یک تفسیر حقوقی جدید و نه یک تحول و اصلاح مذهبی تلقی شده است، چرا که پاپ همچنان تاکید دارد که "ازدواج خواست خداوند میان زن و مرد" باید منحصر به فرد بماند و نباید هیچ‌گونه از رابطه جنسی و عشقی با آن برابری کند.
با این همه، اظهارات پاپ به لحاظ سیاسی پیامدهایی دارد که کل اسقف‌ها و کشیش‌های کلیسای کاتولیک را شامل می‌شود. حالا آن‌ها با چالشی جدید روبرو شده‌اند و باید توضیح بدهند که چرا و چگونه چیزی را که همیشه لعن و نفی کرده‌اند، تایید می‌کنند.
کلیسای کاتولیک در دوران زمامداری پاپ فرانسیس آرژانتینی به گونه‌ای بی‌سابقه به سوی درک و دریافت‌های لیبرالی و چپ‌گرایانه و تمرکز بر ایده‌ها و ملاحظات زیست‌محیطی چرخیده است. این چرخش با استقبال وسیع گروه‌های مدافع حقوق بشر و سیاستمداران چپ و لیبرال روبرو شده است. همزمان ولی کلیساها برای مثال در آمریکای لاتین که شاید بتوان آن را آخرین پایگاه قدر مسیحیت کاتولیک تلقی کرد در حال خالی‌شدن هستند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
بسیاری از معتقدان به کلیسای کاتولیک تاب و توان همگامی با شتاب تحولات و تغییراتی که پاپ فرانسیس در آموزه‌های کهن این شاخه از مسیحیت رقم زده است را ندارند. به خصوص کاتولیک‌های محافظه‌کار کم و بیش احساس می‌کنند که دیگر پاپ فرانسیس نماینده واقعی آن‌ها نیست. شماری از کاتولیک‌ها در آمریکای لاتین، از جمله در برزیل به سوی مسیحیت انجیلی یا اونجلیسم متمایل شده‌اند، کلیسایی تازه‌نفس در این منطقه با پشتوانه مالی میلیاردی و با عقاید سفت و سخت در مخالفت با سقط جنین و همجنسگرایی.
به عبارتی، تلاش پاپ فرانسیس برای روادارتر کردن آموزه‌های کلیسای کاتولیک و تطبیق‌دادن آن‌ها با مقتضیات و تغییرات زمانه با این "خطر" هم همراه است که بخشی از معتقدان محافظه‌کار همراهی نکنند، جدا شوند و به راه دیگری بروند. پاپ فرانسیس اما نشان داده که برای آینده‌مندکردن کلیسا و تضمین حیات آن راه دیگری جز این اصلاحات نمی‌شناسد، ولو که شکاف و ریزشی شدید را هم در آن دامن بزند.