گروه‌هایی از هواداران تیم‌های «استقلال» و «پرسپولیس» طی روزها و هفته‌های اخیر مقابل ساختمان این دو باشگاه یا مجلس شورای اسلامی تجمع کرده‌اند.
دو تجمع هفته گذشته هواداران استقلال و تجمع روز گذشته (چهارشنبه ۲۳ مهر) هواداران پرسپولیس یک درخواست مشترک بیشتر نداشت؛ روشن شدن تکلیف باشگاه‌هایی که به ابر بده‌کاران اقتصادی و بین‌المللی تبدیل شده‌اند.
آیا صدای این اعتراضات به جایی می‌رسد؟ چه‌گونه مهم‌ترین بنگاه‌های اقتصادی – ورزشی ایران تبدیل به بزرگ‌ترین بنگاه‌های زیان‌ده کشور شده‌اند؟
****
روایتی هست از ملاقات «آری هان»، سرمربی هلندی پرسپولیس در سال ۱۳۸۵ با «آرسن ونگر»، سرمربی فرانسوی وقت «باشگاه آرسنال» در استان «گراتس» اتریش. آری هان خطاب به همتای نام‌دارش می‌گوید: «ما پرطرف‌دارترین تیم آسیا با بیش از ۲۰ میلیون هوادار هستیم.»
آرسن ونگر شگفت‌زده می‌گوید: «یعنی اگر از هر هوادار فقط یک یورو درآمد داشته باشید، سالیانه ۲۰ میلیون یورو ثروت دارید.»
آری هان به تمسخر می‌خندد: «ما بده‌کارترین باشگاه فوتبال آسیا هستیم.»
همین آری هان، یک سال بعد به واسطه شکایت خود به فدراسیون جهانی فوتبال، حکم کسر شش امتیاز پرسپولیس را هم گرفت.
پرسپولیس به‌سان استقلال، از زیان‌آورترین بنگاه‌های اقتصادی کشور شده است. هر آن چه می‌تواند محل درآمد این باشگاه‌ها از اقتصاد کشور باشد، به روی این دو باشگاه بسته شده است.
بازی سیاسی با واژه واگذاری
سال ۱۳۹۴، «ایران‌وایر» در آستانه مرحله سوم مزایده دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، اقدام به یک نظرسنجی در مورد شیوه واگذاری باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس در بورس یا فرابورس کرد. از آن روز تاکنون، هر دو باشگاه هم‌چنان در ید قدرت حاکمیت باقی مانده‌اند.
در ظاهر به نظر می‌رسد که اداره هر دو باشگاه توسط وزارت ورزش و جوانان انجام می‌شود اما انتصاب مدیران نظامی و امنیتی در بدنه این دو باشگاه (به‌ویژه در مجمع دو باشگاه) نشان از قرار گرفتن این دو مجموعه زیر فضای امنیتی جمهوری اسلامی دارد.
بازی با عبارت «واگذاری» استقلال و پرسپولیس از دوران ریاست جمهوری «محمود احمدی‌نژاد» آغاز شد. او سال ۱۳۸۷ در جلسه هیات دولت به «محمد علی‌آبادی»، رییس وقت سازمان بدنی که بعد به وزارت ورزش و جوانان تغییر یافت، دستور داد زمینه‌های واگذاری استقلال و پرسپولیس به بخش خصوصی را بررسی کند.
محمود احمدی‌نژاد اسفند همان سال دستور این واگذاری را صادر کرد. اما مراحل قانونی آن نه در دولت اول و نه در دولت دوم ریاست جمهوری او طی نشد.
«حسن روحانی» از سوژه خصوصی‌سازی این دو باشگاه، چه در تبلیغات انتخاباتی سال ۱۳۹۲ و چه در سال ۱۳۹۶ به خوبی بهره برد.
نخستین بار، اردیبهشت سال ۱۳۹۲، حسن روحانی واگذاری قطعی استقلال و پرسپولیس به پیش‌کسوتان و هواداران دو باشگاه را از اهم برنامه‌های خود اعلام کرد. در همان ماه، سردار «محمد رویانیان»، مدیرعامل منصوب شده از سوی احمدی‌نژاد در گفت‌وگو با «جوان آنلاین» گفته بود: «آقای روحانی در مورد مراحل خصوصی‌سازی این باشگاه‌ها با ما مشورت کرده‌اند و ما نظرات‌مان را به ایشان گفته‌ایم.»
۲۱ مهر ۱۳۹۵، وقتی دولت حسن روحانی مدعی بود که به صورت جدی در حال واگذاری استقلال و پرسپولیس در سازمان خصوصی‌سازی است، خبرگزاری «مهر» نوشت: «دیوان عدالت اداری مصوبه دولت را تایید کرد که به این ترتیب، تیم‌های استقلال و پرسپولیس دولتی می‌مانند.»
یعنی خود دولت با خروج دو باشگاه از چنگ سازمان تربیت بدنی مخالفت کرده بود. اما روی صحنه، بازی با داستان واگذاری هم‌چنان ادامه داشت.
سال ۱۳۹۷ و در دوره دوم ریاست جمهوری حسن روحانی مقرر شد مصوبه‌ای به هیات تطبیق مصوبات دولت با قوانین مجلس شورای اسلامی ارسال شود. این مصوبه را خبرگزاری «ایلنا» تحولی بزرگ در راستای خصوصی‌سازی دو باشگاه مردمی دانست و نوشت: «هیات وزیران به زودی مصوبه‌ای تصویب می‌کند که بر اساس آن، این دو تیم ورزشی، مجموعه‌های فرهنگی شناخته می‌شوند، نه موسسات ورزشی.»
این راه حلی بود برای خروج بحران ورشکستگی و درآمدهای منفی دو مجموعه دولتی. اما هیات وزیران از آن سال تاکنون این طرح تحول بزرگ را نه به تصویب رسانده و نه برای مجلس شورای اسلامی ارسال کرده است.
با این وجود، «اسحاق جهانگیری» روز اول تیرماه سال جاری باز هم این طنز تلخ را با واگذاری فروپاشیده‌های اقتصادی ورزش ایران تکرار کرد.
معاون اول رییس جمهوری به خبرگزاری «برنا»، رسانه منتسب به وزارت ورزش و جوانان گفت: «وزارت ورزش‌وجوانان نه تنها اقدام به افتتاح هزار و ۵۰۰ طرح ورزشی در سراسر کشور کرده است که وزیر ورزش و جوانان، مرد و مردانه وعده خصوصی شدن دو باشگاه پرطرف‌دار ایران را طی سه ماه آینده داد.»
سه ماه وعده داده شده جهانگیری و «مسعود سلطانی‌فر»، وزیر ورزش و جوانان به پایان رسیده است.
به نظر می‌رسد واژه‌های «آزادی» و «خصوصی‌سازی» هم‌چنان کلید واژه‌های کاندیداهای ریاست جمهوری برای دوره‌های آینده باقی خواهند ماند.
شاهزاده‌های گدا
«سعید فائقی»، معاون وقت سازمان وقت تربیت بدنی در دولت‌های «اکبر هاشمی رفسنجانی» و محمد خاتمی در سال ۱۳۸۱ به روزنامه «جهان فوتبال» گفت: «دغدغه بزرگ، خریداران باشگاه و حتی لایه‌های پشت خریداران باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس هستند.»
این شاید تمام واقعیت عدم واگذاری باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس به بخش خصوصی باشد.
سال ۱۳۹۴، شبکه «بین اسپور»، وابسته به «الجزیره» مدعی شد که برای خرید انحصاری حق پخش تلویزیونی رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران، حاضر است فقط برای سال اول، مبلغ ۶۲ میلیون و ۵۰۰هزار دلار به باشگاه‌های لیگ برتری فوتبال ایران پرداخت کند.
این یعنی سهم هر یک از دو باشگاه استقلال و پرسپولیس فقط از بابت حق پخش تلویزیونی، بیش از شش میلیون دلار می‌شد. به پول امروز، رقمی بیش از ۱۹۰ میلیارد تومان برای یک سال.
همان زمان، ۱۶ مدیر باشگاهی لیگ برتر با نامه‌ای خطاب به سازمان لیگ و سازمان صداوسیما با طرح این پیش‌فرض که اولویت اول باشگاه‌های لیگ برتر برای پوشش تصویری مسابقات، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است، تا تاریخ بیستم اسفند به سازمان لیگ فرصت دادند با صداوسیما به توافق برسد.
این فرصتی بود تا حقوق ناشی از پخش این تصاویر، برابر آیین‌نامه‌ای که بعد مصوب خواهد شد را بین باشگاه‌ها تقسیم کند.
در بخشی از این نامه آمده بود: «در غیر این صورت، یا استنکاف صداوسیما گزینه بعدی پخش تصاویر تلویزیونی از طریق اینترنت یا دیگر متقاضیان خرید حق پخش است.»
داستان این نامه پس از وصول به سازمان لیگ و سازمان صداوسیما و ورود نهادهای امنیتی، به صورت کامل به پایان رسید. صداوسیما از سال ۱۳۹۵ تا امروز حتی یک ریال به باشگاه‌ها پرداخت نکرده است. بخشی از این بدعهدی در قبال باشگاه‌ها نیز به خاطر تفاهمی بود که میان «مهدی تاج»، رییس سابق فدراسیون فوتبال و سازمان صداوسیما انجام شد؛ یعنی این دو باشگاه درآمد ارزی به ارزش بیش از شش میلیون دلار در سال را از دست داده‌اند.
هم‌چنین به دلیل نبود قانون «کپی‌رایت»، هر دو باشگاه از ارایه محصولات خود به صورت مستقیم به هواداران‌شان بی‌بهره هستند.
هر دو باشگاه مجبور می‌شوند قراردادهایی ترکمنچای‌وار را با کارگزارانی امضا کنند که یک پای آن‌ها در وزارت ورزش است و پای دیگرشان در نهادهای امنیتی؛ برای نمونه، خبرگزاری «ایسنا» روز دوشنبه از الحاقیه جدید قرارداد باشگاه پرسپولیس با «شرکت آتیه داده پرداز» رونمایی کرد.
بنا بر ادعای ایسنا، همه چیز در این قرارداد یک سویه به سود کارگزار خواهد بود و مدیران باشگاه پرسپولیس به دلیل فشار وزارت ورزش، تمامی عواید و درآمدهای حقیقی، مجازی و اسپانسری این باشگاه را به کارگزار واگذار کرده‌اند.
راه‌اندازی کمپین‌های مجازی برای خرید دنبال کننده در فضای مجازی، انتخاب، فرایند مذاکرات و قیمت گذاری فضای تبلیغاتی، غیرقابل امکان بودن شکایت از کارگزار توسط باشگاه و تامین تنها ۳۳ میلیارد تومان برای یک سال فقط بخشی از فاجعه‌ای است که وزارت ورزش و شرکت کارگزار بر سر پرسپولیس می‌آورند.
وضعیت استقلال از این هم فاجعه‌تر است. اردیبهشت امسال، «خبرآنلاین» نوشت: «"شرکت جهان فولاد متین" در بدو عقد قرارداد، با تخصیص مبلغ پنج میلیارد تومان به صورت پیش پرداخت و تضمین مبلغ پنج میلیارد تومان ضمانت‌نامه حسن انجام تعهدات، به عنوان کارگزار استقلال معرفی شد.»
این کارگزار تخمین زده بود که در نهایت و با بهترین شرایط، احتمالا استقلال به درآمد ۱۰۰ میلیارد تومانی در سال برسد. اما در این قرارداد مشخص نشده بود که استقلال به جز ۱۰ میلیارد تومان اول، چه زمانی و دقیقا چه‌قدر از شرکت کارگزار خود پول دریافت خواهد کرد؛ یعنی احتمال تعویق اولین پرداختی شرکت جهان فولاد تا پایان فصل آینده هم وجود دارد.
استقلال و پرسپولیس از تمامی آن‌چه می‌تواند آن‌ها را به ثروتمندترین باشگاه‌های فوتبال آسیا کند، دور مانده‌اند.
تجمع‌هایی که سودی ندارند
تجمع هواداران استقلال مقابل وزارت ورزش، تجمع هواداران استقلال مقابل ساختمان وزارت ورزش که به درگیری با نیروهای انتظامی منجر شد، تجمع هواداران استقلال مقابل ساختمان مجلس، تجمع هواداران استقلال مقابل ساختمان باشگاه استقلال؛
همه این‌ها یک درخواست ساده داشتند و آن رها شدن از تبعیض و در دست گرفتن اختیار باشگاه بود.
تجمع هواداران پرسپولیس مقابل مجلس و بعد ساختمان باشگاه با شعار «بی‌پولی و بی‌ریالی» همراه بود.
استقلال و پرسپولیس نه آزاد می‌شوند، نه خصوصی و نه به حقوق خود می‌رسند. آن‌ها دو بنگاه سودآور هستند اما نه برای خودشان. این دو باشگاه باید زیر چتر نگاه امنیتی، سودآوری مالی خود را برای شرکت‌های وابسته به نهادهای نظامی و «ستاد اجرایی فرمان امام» ادامه دهند.
مطالب مرتبط:
استقلال ارز خارج می‌کند، پرسپولیس میزبانی جام جهانی را از قطر می‌گیرد
پنجره ۱۳ باشگاه لیگ برتری بسته شد؛ پس چه‌طور خرید می‌کنند؟
فیفا دو پنجره پرسپولیس را بست؛ یک ماه تا کسر امتیاز و سقوط
فینال قهرمانان فوتبال آسیا و میزبانی‌های ازدست‌رفته
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر