«مهدی مهرانگیز»، معاون دادستان و سرپرست دادسرای ناحیه ۲۰ تهران روز شنبه ۱۵ شهریور ۱۳۹۹ در گفت‌وگو با خبرنگاران مدعی شده است: «توهم‌زایی ماده مخدر گل یا همان گراس در اروپا یک پنجاهم ایران است.»
به گفته مهرانگیز، بذرهایی که در کشورمان وجود دارد، مخدرهایی هستند که به شدت فرآوری و دست‌کاری شده‌اند.
معاون دادستان تهران مدعی است این ماده مخدر دست‌کاری شده است تا در ایران مصرف مواد مخدر با تبعات بیشتری همراه شود و به دنبال آن، اعمال توهم‌زایی و خاصیت اعتیاد و ویرانی این ماده مخدر به شدت زیاد شده است.
مهرانگیز ضمن هشدار به شهروندان، تاکید کرده است: «این که برخی در کشورهای اروپایی عنوان می‌کنند ماده مخدر گل آسیب زیادی ندارد، برای کشور ما صدق نمی‌کند. زیرا ماده مخدر گل موجود در ایران آثار ویرانی در حدود ۵۰ برابر بیش از آن چیزی دارد که در اروپا مصرف می‌شود.»
آیا توهم‌زایی و اثرات مصرف ماده مخدر گل یا گراس در ایران و اروپا متفاوت است؟ آیا گل یا گراس توزیعی در ایران دست‌کاری ژنتیکی شده است؟ «ایران‌وایر» در این گزارش می‌کوشد به این پرسش‌ها پاسخ دهد.
گل یا گرس چیست؟
گل از خانواده «ماری‌جوانا» است که هم مصرف دارویی دارد و هم به عنوان یک ماده مخدر استعمال می‌شود. «جامعه سلامت» در توضیح، ماده مخدر گل یا گرس را نوعی گیاه حاوی مقادیر قابل توجهی از ماده شیمیایی به نام «کانابینویید» دانسته است که بر سیستم مرکزی اعصاب تاثیر می‌گذارد. در برخی کشورها برای مصارف درمانی، این گیاه توسط پزشکان تجویز و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
«مشرق‌نیوز» اما به نوع دست‌کاری شده بذر گیاه گل پرداخته و نوشته است: «ماری‌جوانا گیاهی است که هم نوع نر و هم نوع ماده آن وجود دارد. نوع نر سه درصد و نوع ماده هشت درصد مخدر دارد. اما گیاه جدیدی که با تغییرات ژنتیکی تولید شد، دوجنسیتی بود و برخلاف ماری‌جوانای طبیعی که گل‌های کمی دارد، بسیار پرگل است. در این گل‌ها هفت برابر بیشتر از ماری‌جوانا ماده مخدر وجود دارد؛ آن‌قدر که اگر از کنار آن عبور کنید یا شب بالای سرتان باشد، دچار توهم می‌شوید. ماری‌جوانایی که این روزها در دست جوان‌ها می‌چرخد، گل همین ماری‌جوانای تغییر ژنتیکی‌یافته است. ماده مخدر گل دارای پتانسیل قوی‌تری از ماری‌جوانا و حشیش در ایجاد توهم و اعتیادآوری است و میزان قدرت توهم‌زایی آن دو تا سه برابر بیشتر از ماری‌جوانای معمولی است؛ مخدری که ضربان قلب را بالا می‌برد، احساس بی‌قراری می‌دهد، اشتها را افزایش می‌دهد و موجب قرمز شدن چشم‌ها می‌شود و از آن‌جا که این افراد معمولاً این ماده را با سیگار و قلیان مصرف می‌کنند، بعد از مدتی دچار بیماری‌های ریوی می‌شوند.»
گل ایرانی-گل اروپایی
آیا توهم‌زایی گل ایرانی ۵۰ برابر گل اروپایی است؟ برای «ایران‌وایر» امکانی وجود نداشت که بتواند مستند به ادله‌های در دسترس، این ادعا را راست‌آزمایی کند. چرا که ادعا به رفتاری غیرقانونی و پنهانی مربوط می‌شود که دیتاهایی برای آن وجود ندارد. ما از چند نفر از جوانانی ایرانی ساکن اروپا که به ایران نیز تردد دارند و در هر دو کشور استعمال گل را تجربه کرده‌اند، این سوال را پرسیدیم. آن‌ها اصل ادعا مبنی بر بالاتر بودن میزان توهم‌زایی گل توزیعی در ایران را تایید کردند. از این رو، در راست‌آزمایی کوشیدیم به نظر متخصصان و کارشناسان گیاه شناسی و ژنتیک مراجعه کنیم.
بررسی‌ها نشان می‌دهند که میزان توهم‌زایی ماده مخدر گل به درصد «تی‌اچ‌سی» (Tetra-Hydro-Cannabinol) موجود در گرسی بستگی دارد که استعمال می‌شود. هرچه تی‌اچ‌سی گل بیشتر باشد، توهم‌زایی بالاتری دارد.
«موسسه ملی سوء مصرف مواد مخدر امریکا» در این خصوص می‌گوید: «تا دهه ۱۹۹۰ میلادی، ماری‌جوانایی که استعمال می‌شد، درصد تی‌اچی‌سی آن چهار درصد بود. ولی امروزه گلی که مصرف می‌شود که دارای خطرات خیلی بیشتری است، تا ۱۵ درصد تی‌اچ‌سی دارد.»
«الیزابت استویت» نیز در مقاله‌ای با عنوان «مشکل موجود در ماری‌جوانا با قدرت بالای تی‌اچ‌سی فعلی از دیدگاه یک روان‌پزشک اعتیاد» که «انستیتو ملی سلامت» امریکا منتشر کرده نیز مدعی است که به مرور زمان میزان تی‌اچ‌سی موجود در ماری‌جوانایی که استعمال می‌شود، افزایش پیدا کرده است؛ به طوری که امروزه در ایالت کلرادو موادی با تی‌اچ‌سی ۱۷ تا ۲۸ درصد تی‌اچ‌سی استعمال می‌شود.
این متخصص به ایالت‌هایی که در پی قانونی کردن استعمال ماری‌جوانا هستند، پیشنهاد کرده است که حداکثر تی‌اچ‌سی موجود در گل کمتر از ۱۰ درصد باشد. بنابراین آن چه روشن است، این است که در اروپا و امریکا نیز یک نوع گل با تی‌اچ‌سی کنترل شده وجود ندارد که بشود گل مورد استعمال در ایران را با آن مقایسه کرد.
آیا ژن گل ایرانی دست‌کاری شده است؟
آیا ممکن است ژن گل ایرانی دست‌کاری شده باشد؟ دکتر «مسعود هاشمی»، استاد کشاورزی دانشگاه ایالتی ماساچوست امریکا در پاسخ می‌گوید: «از نظر علمی، تغییر ژنتیک گیاهان و دست‌کاری ژن آن‌ها شدنی است. اما از آن‌جا که کشت ماری‌جوانا در ایران امری غیرقانونی است، پرسش این است که آیا افرادی که در این حوزه فعال هستند، توانایی اعمال تغییرات ژنتیکی روی بذر این گیاه را دارند یا خیر؟»
او معتقد است اعمال تغییرات ژنتیکی، تکنیک‌های پیشرفته و به روزی دارد و کاری نیست که غیرمتخصص بتواند انجام دهد. متخصصان پیش‌تر برای تغییرات ژنتیکی روی بذر، از اشعه‌های «گاما» و «ایکس» استفاده می‌کردند. ولی امروز تکنیک‌های جدیدتری مورد استفاده قرار می‌گیرد.»
این استاد دانشگاه با تاکید بر این که تخصصی روی این گیاه ندارد، این احتمال را وارد می‌داند که در ایران مواد دیگری به گل اضافه می‌کنند تا توهم زایی آن را بالاتر ببرند.
یک متخصص ژنتیک در ایالت کالیفرنیا امریکا نیز با تاکید بر این که در این کشور برای مصارف دارویی روی گیاه گل کار زیادی انجام شده است، می‌گوید: «تغییرات ژنتیکی متفاوتی روی بذر گیاهان، برای گرفتن خروجی مورد نظر اعمال می‌شود. اما یک نکته را باید در نظر گرفت و آن این است که در هنگام اعمال تغییرات ژنتیکی، احتمال از بین رفتن بذر بسیار بالا است. بخش عمده بذر از بین می‌رود و بخش کوچکی از آن به تغییرات اعمال شده جواب می‌دهد. لذا هزینه تولید مواد دست‌کاری شده بالا می‌رود. از این رو باید گیاه مورد استعمال را تست کرد تا متوجه شد که آیا از بذر دست‌کاری شده عمل آمده است یا مواد دیگری به آن اضافه می‌کنند تا توهم‌زایی آن را بالاتر ببرند؟ این پرسشی است که جامعه علمی قبل از بررسی‌های آزمایشگاهی نمی‌تواند به آن پاسخ دهد.»
به باور این متخصص ژنتیک، این احتمال قوی‌تر است که گل توزیعی در ایران آلوده به مواد دیگری باشد تا این که روی ژن آن تغییراتی اعمال شده باشد.
جمع‌بندی
مهدی مهرانگیز، معاون دادستان و سرپرست دادسرای ناحیه ۲۰ تهران در گفت‌وگو با خبرنگاران مدعی شده است: «توهم زایی ماده مخدر گل یا همان گراس در اروپا یک پنجاهم ایران است.»
«ایران‌وایر» این ادعا را راست‌آزمایی کرده و به این نتایج دست یافته است:
- هیچ داده قابل استنادی برای تایید یا رد این ادعا وجود ندارد.
- در اروپا یک نوع گل توزیع نمی‌شود که بتوان آن را با گل توزیعی در ایران مقایسه کرد.
- میزان توهم‌زایی گل به درصد تی‌اچ‌سی آن بستگی دارد. برای همین، در همه جا گل توزیعی با درصد متفاوتی از تی‌اچ‌سی وجود دارد.
- برخی از کسانی که تجربه استعمال گل در ایران و اروپا را دارند، تایید می‌کنند که ماده مصرفی در ایران توهم‌زا تر بوده است.
- متخصصان امکان تغییر ژنتیکی روی بذر گیاه گل را ممکن ولی آن را کاری تخصصی و علمی می‌دانند.
- احتمال افزوده شدن مواد دیگری به گل توزیعی در ایران با قدرت توهم‌زایی بالاتر وجود دارد.
بنابراین، «ایران‌وایر» به ادعای مهدی مهرانگیز، معاون دادستان تهران مبنی بر این که توهم زایی ماده مخدر گل یا همان گراس در اروپا یک پنجاهم ایران است، نشان «غیرقابل رد یا اثبات» می‌دهد.
غیرقابل رد یا اثبات: در بعضی موارد ممکن است ما به این نتیجه برسیم که امکان تعیین صحت یا کذب بودن ادعایی را نداریم. این موارد ممکن است ادعایی درباره مناسبات داخلی حکومت ایران باشد که ما از آن بی‌خبر هستیم یا اظهار نظری به شدت شخصی باشد. حتی ممکن است ادعا درباره نیاتی باشد که قابل رد یا اثبات نیستند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش‌شناسی راستی‌آزمایی در ایران‌وایر اینجا کلیک کنید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر