پیشگام و پیشرو نوجویی در موسیقی ایرانی
۱۳۹۹ شهریور ۱۸, سه‌شنبه
علینقی وزیری در سال ۱۲۶۵ در تهران زاده شد.
مادرش بنیانگذار دبستان‌های دخترانه و پدرش رئیس قشون قزاق بود.
دبستان و آغاز دبیرستان را در مدرسه فرانسوی سن لویی گذراند و نوجوان بود که پایش به دستگاه نظامی باز شد و در ارتش تا درجه "کلنل" (سرهنگی) پیش رفت اما شیفته هنر مادرش یعنی موسیقی بود و از آغاز کار از ۱۴ سالگی، بیش از خدمت نظام به این هنر پرداخت.
نخست از موسیقی نظامی آغاز کرد، نت را نزد یاور آقاخان آموخت و با سازهای بادی به ویژه شیپور آشنا شد، اما این کار هم او را خرسند نمی‌کرد.
۲۰ ساله بود که ارتش را رها کرد و همه وقتش را به آموزش موسیقی داد.
نت‌نویسی غربی و ویلون را نزد حسین هنگ‌آفرین آموخت و تار را تکمیل کرد.
سپس در کوتاه‌ترین زمان بر نوازندگی پیانو، سنتور، کمانچه و ماندولین مسلط شد و موسیقی نظری را آموخت.
۲۵ ساله بود که برای نخستین بار ردیف موسیقی ایرانی را به نت درآورد و نخستین "دستور تار" را نوشت که هنوز هم از آن بهره می‌گیرند.
۳۱ ساله بود که به مدت پنج سال به پاریس و سپس برلین رفت و در اروپا هارمونی و موسیقی نظری آموخت.
۳۷ ساله بود که به ایران بازگشت و در همان سال (۱۳۰۲) نخستین مدرسه عالی موسیقی را در ایران گشود و با ایجاد "کلوپ موزیکال" رسما پای زنان را هم به پرداختن به این هنر باز کرد.
۴۸ ساله بود که یکی از ماندگارترین آثارش "موسیقی نظری" را نوشت و در آن تحولی را که در موسیقی ایرانی پدید آورد، شرح داد. او یک "اوکتاو" (هشت نت) را به ۲۴ ربع پرده تقسیم کرد و به این ترتیب این موسیقی را برای هارمونی چندآوایی به سبک غربی مناسب ساخت.
از آنجا که او پیشرفت موسیقی ایرانی را در نزدیک‌سازی آن به موسیقی کلاسیک غرب می‌دانست، با نقد تند بسیاری از سنت‌گرایان روبرو شد اما هیچکس نمی‌تواند نقش برجسته او را در پرورش شاگردانی که بیشترشان از استادان بنام موسیقی ایرانی شدند، نادیده بگیرد:
"همانگونه که در هنرهای مصور خطاطی، نقاشی و حجاری، یک تا سه یا حتا چهار بُعد هست، در موسیقی هم بُعدهای آشکار و نهانی مانند ملودی، ریتم و هارمونی داریم که با تحول این هنر بیان و اجرا می‌شوند".
علینقی وزیری در ۹۲ سالگی در زادگاهش درگذشت.