In het ontroerende ‘Uurwerk’ beheerst Ane Riel het literaire raderwerk als een Zwitserse horloge

Een oude vrouw, een klok en een vrolijk buurjongetje: meer heeft de Deense Ane Riel niet nodig om een tijdbom van een boek te schrijven.

Alma woont aan het eind van een doodlopende straat, waar ze haar trage dagen alleen slijt. De tijd heeft gaten in haar geheugen geslagen. Soms betrapt ze zichzelf slapend op het toilet of op de grond na ogenschijnlijk een valpartij. Dan duurt het soms een uur voor ze weer recht kan krabbelen. Alleen de staande klok houdt haar in leven. Die opwinden is elke avond haar laatste dagtaak, maar het tikken hoort ze niet: ze is al jaren doof.

Bezoek is zeldzaam. De post is een stapel papier op de mat en elke week staat er een krat eten voor de deur. Ze weet alleen niet wie ervoor betaalt. Op tafel liggen vergeelde briefjes: ‘Zorg dat je voldoende eet’ en ‘Soms ben je in de war, rust dan even uit’. Heeft zij die geschreven?

In vlagen herinnert ze zich haar leven. Haar dode dochter, haar overleden man Otto die een horlogewinkel uitbaatte maar op het eind van zijn leven verbitterd raakte en waarschijnlijk zijn levenswerk in de fik stak om de verzekering op te lichten. Hun laatste jaren bestempelt ze als ‘een stille terreur’. Otto werd dement, en schuwde het geweld niet. Bovendien waren zijn klokken zijn ware minnaressen, met vooraan in de harem een Rolex Antimagnetique 4113, een verzamelstuk dat op veilingen makkelijk boven het miljoen afgeklopt wordt.

Alma’s eenzaamheid wordt doorbroken door een buurjongetje dat elke dag met zijn hondje langswandelt, een jongetje dat blijkbaar niet naar school moet en zich met koekjes welwillend haar huis binnen laat lokken. Met elk bezoekje voelt ze de levenslust weer opborrelen en ook haar geheugen wordt opgefrist. Helaas zitten daar beelden tussen die beter in de vergetelheid waren blijven steken. Zo is er het geheim van het sigarenkistje, en dat ene sleuteltje dat telkens in haar ziel prikt. En waarom durft ze niet meer naar het schuurtje in de tuin?

De Deense schrijfster Ane Riel brak in 2015 door met de thriller Hars. Die vakkennis past ze slim toe op het tijdloze verhaal van Alma. Een beklemmende setting, een mysterieus verleden, de nodige cliffhangers en subtiele plottwists: Riel beheerst het literaire raderwerk als een Zwitserse horloge. Uurwerk boeit ook door de maatschappelijke problematiek die Riel aankaart: de vereenzaming bij ouderen en een gemeenschap die er niet in slaagt tijdig in te grijpen bij dementie en partnergeweld. Maar bovenal is Uurwerk een ontroerende roman over een onwaarschijnlijke vriendschap die de generaties en de tijd overstijgt.