De nieuwe hoofdstad van Indonesië op het eiland Borneo gaat "Nusantara" heten

In de zomer van 2019 had de Indonesische president Joko Widodo aangekondigd dat hij een nieuwe hoofdstad ging bouwen en nog wel in Kalimantan, in het Indonesische deel van het grote eiland Borneo. Dat zou gebeuren in een gebied in het zuidoosten van dat eiland. Een naam had president Widodo toen nog niet in gedachten.

Nu wel dus: vandaag heeft de regering de naam onthuld van de nieuwe hoofstad die de volgende decennia zal verrijzen: Nusantara. Dat betekent in feite "eilandengroep" of "archipel" in het Javaans en verwijst al sinds de middeleeuwen naar de hele Maleise archipel in Zuidoost-Azië. Die omvat naast Indonesië ook Singapore, Maleisië en Brunei. Morgen zou het parlement over de naam stemmen, maar verwacht wordt dat Nusantara de zegen zal krijgen.

Nusantara is dus in feite de oude en inheemse naam voor de hele regio. Indonesië -afgeleid van de Griekse termen "indo" en "nesos" (eiland)- is een erg recente naam en werd bovendien midden de 19e eeuw bedacht door een Brit om de "Indische eilanden" ten oosten van India aan te duiden. Pas begin de 20e eeuw werd die term overgenomen door lokale nationalisten die er nadien in slaagden om de Nederlandse kolonisatoren buiten te werken. 

De huidige hoofdstad Jakarta telt bijna 10 miljoen inwoners, maar meer dan 30 miljoen als je ook het omliggende district meetelt. Jakarta komt daarmee in de top-10 van de grootste stedelijke agglomeraties ter wereld. De overbevolking en voortdurende verkeerschaos en vervuiling maken de stad moeilijk leefbaar, maar er is nog een groter probleem. (Lees verder onder de foto).

Jakarta heeft de voorbije jaren steeds meer te lijden van overstromingen. Dat komt niet zo zeer wegens de stijgende zeespiegel die op termijn ook een probleem wordt, maar de stad zakt letterlijk weg in de grond omdat grote voorraden drinkwater worden opgepompt. Grote delen van Jakarta liggen nu al onder de zeespiegel en dat zal nog erger worden. 

Het is niet de eerste keer dat gedacht wordt om de hoofdstad te verhuizen: al in de jaren 50 was er een plan om die naar Borneo over te brengen, maar daar kwam toen niets van in huis. De kwestie ligt wat gevoelig, omdat de hoofdstad dan niet langer op het hoofdeiland Java zal liggen. Borneo heeft echter een meer centrale ligging in het land mee en ligt in het deel van Indonesië dat het minst gevoelig is voor aardbevingen en vulkanen.

Overigens is het niet de bedoeling dat de miljoenen inwoners van Jakarta mee verhuizen naar Nusantara: het zou enkel gaan  om de overheidsinstanties en mensen die daar werken. De bouw van Nusantara en de verhuis zou 35 miljard dollar kosten, een erg hoog bedrag voor een toch niet zo rijk land. Indonesië volgt andere landen die een nieuwe hoofdstad bouwden: Brazilië (Brasilia), Nigeria (Abuja) of Myanmar (Naypyidaw) -of iets verder in de tijd- Washington DC in de Verenigde Staten.